Agroporady

Zasady wiosennego dokarmiania zbóż

Dokarmianie dolistne roślin staje się standardem technologii uprawy. Najważniejsze jest dostarczenie roślinom tą drogą mikroelementów, bo dolistnie możemy zaspokoić właściwie całe zapotrzebowanie roślin. W praktyce rzadko stosuje się tylko mikroelement, ale w tym samym zabiegu także siarkę i magnez, często azot, a także pestycydy.

Mając to na uwadze, trzeba pamiętać o stosowaniu bezpiecznych stężeń (mniejszych niż produktów stosowanych solo) i znać zasady tworzenia mieszanin (kolejność dodawania środków). To wszystko trzeba zgrać z warunkami pogodowymi.

Przestrzegam jednak, aby nie kombinować ze zbyt złożonymi mieszaninami, a jeżeli je tworzymy, warto zapoznać się z dostępnymi zaleceniami producentów nawozów dolistnych i środków ochrony roślin. Ważna jest bowiem kolejność dodawania produktów. Zła kolejność może prowadzić do gwałtownej zmiany pH cieczy roboczej i blokowania substancji czynnych lub wytrącania się osadów mieszaniny. Skupmy się jednak na dokarmianiu dolistnym zbóż wiosną. Czego potrzebują te rośliny? Czym i kiedy możemy je dokarmić?

Makro dokarmianie

Azot, magnez i siarkę możemy na obecnym poziomie wegetacji dostarczać zbożom ozimym dolistnie przy okazji wykonywania zabiegów ochronnych. Siarkę i magnez w formie siarczanu magnezu stosujemy w 5% roztworze. Pamiętajmy, że roztwór mocznika w miarę starzenia się roślin powinien być mniej skoncentrowany. Z początkiem wiosennej wegetacji może mieć stężenie 8–10%, później coraz niższe schodzące do 5%. Jak wspomniałem, nie pokryjemy dolistnym nawożeniem pełnego zapotrzebowania zbóż na makroelementy.

Stosując dokarmianie przez liście pamiętajmy, że o efekcie zabiegu decydują w dużej mierze warunki pogodowe w czasie aplikacji. Zaleca się wykonanie dokarmiania w dni pochmurne o dużej wilgotności powietrza. Należy unikać zabiegów dokarmiania w czasie pogody suchej, ciepłej i słonecznej. Najlepiej jest wtedy wykonać zabieg wieczorem. Należy uważać też na ewentualne przymrozki.

Trzeba śledzić prognozy pogody i nie wykonywać dokarmiania ok. 3 dni przed przymrozkami, jak i 3 dni po ich wystąpieniu. To samo dotyczy każdego innego zabiegu wykonywanego dolistnie, zwłaszcza zabiegów herbicydowych, które mogą spowodować znacznie wzmocnione odziaływanie fitotoksyczne u rośliny chronionej.

Kluczowe mikroelementy

Miedź, mangan i cynk to mikroelementy najważniejsze dla zbóż do właściwego rozwoju. Pobierane są w bardzo małych ilościach, ale pełnią wielkie znaczenie w wielu procesach. Ich aplikacja, zwłaszcza miedzi, powinna mieć miejsce wczesną wiosną najlepiej w fazie krzewienia do początku strzelania w źdźbło. Miedź stosowana później wywołuje niestety fitotoksyczność i przyniesie więcej szkody niż pożytku.

W jakich dawkach stosować te mikroelementy? Oczywiście w co najmniej takich, które wyprowadzone zostaną z wytworzonym plonem. Po wyliczeniu takiej ilości trzeba mieć świadomość, że zawartość tych składników w czystej postaci w nawozach nie pokryje zapotrzebowania. Dlatego stosując chelaty pierwiastków trzeba dać ok. 2 razy więcej czystego składnika niż wynika to z zapotrzebowania rośliny, a jeżeli w formie soli – co najmniej 3 razy więcej.

Z dawkami nawozów dolistnych lepiej nie przesadzać i stosować się do konkretnych przebadanych i bezpiecznych zaleceń na etykiecie. Warto korzystać z zalecanych przez producentów gotowych programów dolistnego nawożenia poszczególnych gatunków roślin, w tym zbóż ozimych i jarych.

Jakie są objawy niedoboru kluczowych pierwiastków?

Niedobory składników pokarmowych rośliny manifestują przebarwieniami organów wegetatywnych i mają charakterystyczne defekty w rozwoju generatywnym. Często dajemy przykłady objawów takich niedoborów. Niestety, te symptomy pojawiają się dopiero przy głębokim niedoborze. Z wielu badań wynika natomiast, że nawet niewielkie niedobory mikroelementów, których roślina nie zakomunikuje nam odbarwieniami wyraźnie zmniejszają już potencjał plonowania. Dlatego dokarmianie dolistne mikroelementami w intensywnych technologiach uprawy zbóż powinno być z góry zaplanowane.

Niedobór magnezu widoczny jest w postaci drobnych przejaśnień na zielonych liściach – najpierw na najstarszych (tzw. chloroza międzynaczyniowa). Przy długim niedoborze liście tracą zieleń, a od brzegów żółte przebarwienia stają się pasiaste. Magnez jest istotnym składnikiem w rozwoju zbóż, który kontroluje efektywność stosowanego azotu.

Niedobór siarki objawia się chlorozami, ale na całej powierzchni liści i zwykle tylko na liściach najmłodszych.

Niedobór miedzi dotyka przede wszystkim zboża. Miedź jest mało ruchliwa i dlatego jej brakiem dotknięte są przede wszystkim młode liście, na których występują zmiany w zabarwieniu (chloroza). Końcówki liści stają się białe lub szare, więdną i skręcają się, kłosy przeważnie płone o białym zabarwieniu (choroba nowin). Spada zawartość białka i aktywność pyłków kwiatowych, spadają także plony. Miedź przez kontrolę gospodarki azotowej zbóż wpływa na liczbę źdźbeł i decyduje o szybkości przetworzenia pobranego przez rośliny azotu w białko. Wpływa też na proces ustalania liczby ziarniaków w kłosie, który bezpośrednio zależy od roli miedzi w powstawaniu i żywotności pyłku.

Niedobór miedzi prowadzi do uszkodzenia chloroplastów, co skutkuje zwijaniem się najstarszych liści wzdłuż włókien, ich bieleniem i ostatecznie zamieraniem. Na glebach torfowych niedobór miedzi nazywany jest chorobą nowin i w tym przypadku objawia się żółknięciem i bieleniem wierzchołków młodych liści zbóż

Niedobór manganu objawia się żółtobiałymi pasowymi przebarwieniami między żyłkami w środkowych częściach liści. Potem tworzą się w tych miejscach brązowe nekrotyczne plamy. Mangan korzystnie wpływa na warunki pobierania składników pokarmowych we wczesnych fazach rozwoju. Mocno oddziałuje na gospodarkę azotową.

Niedobór cynku objawia się na początku w postaci białobrązowych przebarwień wierzchołków i krawędzi liści. W zaawansowanej fazie niedoborów dochodzi do nekroz tych przebarwień.