Polskie służby zaostrzają kontrole zboża z Ukrainy. "Pogorszenie jakości ziarna"

Kilka dni temu informowaliśmy Was, że na przejściach granicznych z Polską w Hrubieszowie i Dorohusku występują duże opóźnienia w ruchu pociągów towarowych. Powodem kolejek miało być zawieszenie uproszczonej procedury kontroli weterynaryjnej przez polską stronę i wprowadzenie dodatkowych kontroli przywożonych zbóż paszowych i pasz.

Weterynaria zaostrzyła kontrole zbóż i pasz z Ukrainy

Postanowiliśmy więc sprawdzić, czy inspekcja weterynaryjna zaostrzyła kontrolę importowanych towarów, o co od miesięcy apelują rolnicy.

Okazuje się, że od prawie dwóch tygodni kontrole są rzeczywiście wzmożone. Powodem jest pogorszenie się jakości zdrowotnej zbóż.

- Z uwagi na sygnały docierające do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczące pogorszenia się jakości zdrowotnej zbóż wwożonych z Ukrainy na teren UE przez granicę polska-ukraińską, od 20 lutego br. zmieniła się procedura kontroli granicznej pasz niezawierających tkanek pochodzenia zwierzęcego - poinformował nas Główny Inspektorat Weterynarii.

Obecnie, jak tłumaczy nam GIW, kontrola przewiduje zwiększony odsetek przesyłek wytypowanych do kontroli fizycznej z pobraniem próbki do badań urzędowych w laboratoriach Inspekcji Weterynaryjnej w następujących kierunkach: oznaczanie zawartości mikotoksyn; obecność pałeczek Salmonella; oznaczanie zawartości pestycydów; oznaczanie zawartości polichlorowanych bifenyli (PCB).

Ponadto każdy wagon zawierający pasze roślinne, w szczególności ziarna zbóż, jest traktowany jak odrębna przesyłka.

Rolnicy: dostajemy sygnały, że próbki pasz są fatalnej jakości 

Z zaostrzenia kontroli cieszą się rolnicy, ale jednocześnie obawiają się, że jakość wwożonych zbóż musiała być naprawdę fatalna, skoro ministerstwo zdecydowało się wzmocnić monitoring. 

- Dobrze, że wreszcie minister zarządził, by dokładniej sprawdzać, co wjeżdża do nas z Ukrainy. Ale niestety stało się to za późno. My doskonale wiemy, że przez ostatnie miesiące bardzo kiepskie ziarno jechało, jak chciało i gdzie chciało. I teraz nikt nie wie, gdzie ono jest i kto go zje. A już dostajemy sygnały z terenu, że próbki pasz są fatalnej jakości – mówi nam jeden z lubelskich rolników.

Ukraina niezadowolona z kontroli. W Dorohusku TIR-y czekają 8 dni

Wzmożone kontrole weterynaryjne odbywają się na sześciu przejściach granicznych i mocno spowalniają ruch. Jak tłumaczy minister rolnictwa Ukrainy Mykola Solski, cytowany przez Ukrinform, kolejki są olbrzymie nie tylko na przejściach kolejowych, ale i samochodowych. 

- Czas oczekiwania na inspektora weterynarii i przejazd przez drogowy punkt kontrolny „Jagodin-Dorohusk” wynosi prawie osiem dni - wylicza Solski.

Ukraiński minister poinformował, że pracuje już nad rozwiązaniem tego problemu. Jeszcze w tym tygodniu, 3 marca, spotka się z premierem Mateuszem Morawieckim w Warszawie, gdzie poruszone zostaną kwestie przekraczania granicy i kontroli fitosanitarnej.

Koleje Ukraińskie wstrzymały transport zboża i pasz do Polski

Zaostrzone kontrole niepokoją ukraińską stronę, tym bardziej, że 27 lutego Koleje Ukraińskie wprowadziły zakaz transportu koleją paszy i zbóż do wszystkich odbiorców w Polsce przez jedno przejście - stację Izow (przejście graniczne Hrubieszów-Włodzimierz Wołyński).

Jako powód tej decyzji podano "problemy techniczne", ale prawdopodobnie ma to związek ze wzmożonymi kontrolami weterynaryjnymi i wydłużonym czasem oczekiwania na wjazd do Polski. 

Rolnicy: pociągi nadal wjeżdżają do Polski

Jednak rolnicy z okolic Hrubieszowa, z którymi rozmawialiśmy twierdzą, że pociągi kursują normalnie i nadal wjeżdżają przez to przejście do Polski. 

- Jadą normalnie, jak do tej pory. Nic się nie zmieniło. Może specjalnie koleje ukraińskie wydały taki komunikat, żeby nas nieco uspokoić i zasugerować, że eksport zboża się zmniejsza - mówią w rozmowie z nami.

Zapytaliśmy więc Służbę Celną, jak wygląda sytuacja na tym i na innych przejściach. Okazuje się, że Krajowa Administracja Skarbowa nie posiada żadnych informacji od ukraińskich kolei dotyczących wstrzymania transportu kolejowego do Polski zboża i pasz.

- Ale ukraińska kolej nie ma obowiązku przekazywania nam informacji o podjęciu takich działań. Służba Celno-Skarbowa zezwala na wwóz towarów, co do których nie istnieją unijne czy krajowe zakazy obrotu - informuje nas Krajowa Administracja Skarbowa.

KAS wyjaśnia nam, że jeżeli chodzi o kolejowe przejście graniczne w Hrubieszowie, to 1.03.2023 r. oraz w nocy z 28.02/1.03.2023 r. nie stwierdzono transportów zbóż z Ukrainy.

- Trudno jednak ocenić, czy wynika to ze wspomnianego zakazu czy np. z przyjętej przez ukraińskie koleje logistyki dostaw. Niecała doba to zbyt krótki okres na dokonanie porównania. Przykładowo, 28 lutego na przejściu kolejowym w Hrubieszowie były pojedyncze transporty ze zbożami do odprawy - informuje nas KAS.

Jak wygląda kontrola weterynaryjna zbóż i pasz z Ukrainy? 

Jak poinformował nas na początku lutego Główny Inspektorat Weterynarii, inspekcja kontroluje przesyłki z Ukrainy w Hrebennem, Hrubieszowie, Dorohusku, Korczowej i Medyce. 

Na przejściu drogowym w Hrebennem oraz Dorohusku kontrola prowadzona była do tej pory (do 20 lutego, bo GIW nie odpowiedział nam na pytanie, co się zmieniło po tej dacie) w dzień przez 2-3 inspektorów, w nocy 1-2 inspektorów. 

Na przejściu drogowym w Korczowej, jak również na przejściu kolejowym w Medyce kontrola przeprowadzana była w dzień przez 2-3 inspektorów, a  w nocy 2 inspektorów.

Natomiast przejście kolejowe w Hrubieszowie w dzień kontrolowało 1-3 inspektorów, a w nocy punkt kontrolny był zamknięty.

Liczba próbek oraz kierunki badań przesyłek pasz z krajów trzecich dla Granicznych Inspektoratów Weterynarii zawarte są w corocznym „Planie Urzędowej Kontroli Pasz”, do którego wprowadzono zmiany 16 lutego. 

Jednymi z kierunków badań ujętych w Planie na 2023 r. jest oznaczenie zawartości pestycydów, PCB i Salmonelli oraz oznaczenie zawartości mikotoksyn. Być może to skrupulatniej sprawdzają teraz inspektorzy i przez to kontrola trwa dużo dłużej.

Kamila Szałaj, fot. Ł. Siara