Szparagi w przydomowym ogrodzie - jak je uprawiać?

Pod uprawę szparagów bielonych wybierajmy gleby piaszczyste z podłożem gliniastym albo bardzo piaszczyste gleby gliniaste. Pod uprawę zielonych odpowiednie są dobrze uprawione gleby gliniaste. Niewskazane są jednak zbyt ciężkie, o wysokim poziomie wód gruntowych, a także zimne. Rośliny preferują stanowisko słoneczne, ciepłe i osłonięte od zimnych wiatrów, a odwdzięczą się wcześniejszym wydaniem wypustek lepszej jakości.

Możemy je uprawiać również pod drzewami owocowymi, pod warunkiem, że nie rosną zbyt gęsto i rzędy nie będą wciąż zacienione. Na tym samym stanowisku pozostają do 15 lat, a zatem należy odpowiednio przygotować pod nie glebę.

Jesienią przed założeniem szparagarni należy na 1 m2 rozłożyć ok. 5 kg obornika lub ok. 8 kg kompostu. Po posadzeniu dajemy taką samą ilość nawozów organicznych i powtarzamy te dawki co 2 lata. W dobrze uprawioną glebę sadzimy szparagi od końca marca do połowy kwietnia.

Dla szparagów zielonych wykopuje się bruzdy w odległości ok. 1,25 cm, szerokości 40 cm i na głębokość 25 cm. Wydobytą ziemię usypujemy w wał po obu stronach bruzdy, a na dnie bruzdy co 40 cm usypujemy kopczyki. Ich wysokość powinna być dopasowana do karp szparagów. Na glebie lekkiej wierzchołek szczytowy pąka powinien znaleźć się na głębokości ok. 15 cm poniżej powierzchni zagonu, na glebie ciężkiej na głębokości ok. 10 cm poniżej powierzchni.

• Zabiegi pielęgnacyjne, które polegają na usuwaniu chwastów z delikatnym użyciem motyczki, pozwalają otrzymać mocne i wyrównane rośliny na całej plantacji.

Karpy szparagów sadzimy zawsze w tę samą stronę. Z jednego boku karpy, tam gdzie się znajduje obumarły pęd jednoroczny, między korzeniami jest wgłębienie. To wgłębienie u wszystkich karp musi być zwrócone w bruździe zawsze w tym samym kierunku kopania. W przeciwnym razie w kolejnych latach pędy będą wyrastać z różnych stron bruzdy.

Po rozłożeniu karp przysypujemy je ziemią tak, aby pąki pędów były przykryte 4-centymetrową warstwą. Do uprawy szparagów bielonych potrzebujemy nieco więcej miejsca. Odległość rzędów w tym przypadku powinna wynosić ok. 160 cm, a odległość w rzędzie minimum 40 cm. Przygotowanie bruzdy przebiega tak samo jak przy zielonych, tyle tylko, że głębokość bruzdy powinna wynosić 30 cm. Po ułożeniu karp w bruździe wierzchołek szczytowego pąka powinien znajdować się 20 cm poniżej powierzchni zagonu. Karpy przysypujemy warstwą ziemi tak, by pąk szczytowy znalazł się pod ziemią.

Szparagi rozmnażamy z nasion bądź karp, które są dostępne niemal w każdym sklepie ogrodniczym. Ważne, by były to karpy jednoroczne, które są bardziej żywotne od dwuletnich i lepiej się przyjmują. Karpa dobrej jakości powinna mieć ok. 7 mięsistych grubych korzeni oraz 4 do 5 grubych pąków. Produkcja karpy z nasion jest procesem długotrwałym, trwającym 3 lata, lecz wiąże się to z dobrą kondycją roślin i gwarancją dorodnych karp, a z czasem wypustek. Nasiona wysiewamy wiosną do kuwet lub doniczek wypełnionych ziemią do produkcji rozsad. Utrzymujemy wilgotne podłoże, najlepiej nakrywając szybą. Po wykiełkowaniu stawiamy naczynia w miejscu słonecznym, starannie zraszamy podłoże, nie dopuszczając do zbytniego przeschnięcia. Gdy minie obawa przymrozków, rośliny wysadzamy do gruntu.

Jesienią wszystkie pożółkłe części nadziemne wycinamy tuż nad ziemią i od razu palimy. Jest to konieczne, gdyż tym sposobem niszczymy wszelkie chorobotwórcze organizmy. Nie należy wyrzucać suchych pędów na pryzmę kompostową.

Bruzdy przez zimę pozostają odkryte. Jedynie w celu uzyskania lepszej struktury gleby można pokryć je warstwą obornika. W maju, po ukazaniu się roślin, bruzdy wypełniamy wykopaną ziemią w dwóch etapach. Najpierw sypiemy pierwszą warstwę z jednej strony bruzdy, a po 10 dniach uzupełniamy ziemią z drugiej strony, pozostawiając lekkie wgłębienie przy roślinach. Na końcach rzędów warto wbić paliki wyznaczające rzędy.

Jeśli rośliny dobrze rosły, to w trzecim roku uprawy możemy rozpocząć zbiory. Wczesną wiosną, jeszcze przed rozpoczęciem wegetacji, usuwamy resztki roślin pozostałe po jesiennym cięciu. Dają się łatwo wyjąć, jeśli ziemia wokół karp jest lekko spulchniona. Gdy ziemia się wystarczająco nagrzeje, zaczynamy usypywać wały.

Bierzemy ziemię z międzyrzędzi. Na paliki wbite na końcach rzędów rozpinamy sznurek, który ułatwi nam usypanie wałów równej wysokości. Szerokość wałów powinna wynosić ok. 50 cm, natomiast wysokość – 25 cm. Tym sposobem uzyskamy wypustki o wysokości 25 cm. Ważne, by ziemia użyta do usypywania wałów nie była zbrylona, musi być pozbawiona kamieni i pulchna. Na koniec wyrównujemy powierzchnię wałów grabiami i uklepujemy szpadlem lub łopatą. Ułatwi nam to uchwycenie odpowiedniego momentu zbiorów. Jeśli chodzi o szparagi zielone, nie usypujemy wałów. Rośliny rosną na płaskich zagonach.

Szparagi bielone zbieramy wówczas, gdy wypustki zaczynają przebijać się przez powierzchnię wałów. Najcenniejsze są te śnieżnobiałe, a uzyskamy je tylko wtedy, gdy nie zdążą przebić się przez powierzchnię wałów. Wały kontrolujemy dwa razy dziennie, a gdy zauważymy że powierzchnia zaczyna pękać, przystępujemy do zbiorów. Rozgarniamy ostrożnie ziemię, aż wyłoni się cała wypustka i wycinamy ją ostrym nożem 3 cm nad karpą, uważając by nie uszkodzić kolejnych wypustek. Po wycięciu gotowych wypustek ponownie zasypujemy i formujemy wał.

Zbiór szparagów zielonych jest mniej skomplikowany i nie taki czasochłonny. Wypustki wycinamy tuż pod powierzchnią ziemi, gdy osiągną długość do 25 cm. Podczas ciepłej pogody musimy bacznie obserwować rośliny, by nie dopuścić do rozluźnienia listków na główkach szparagów.

Często zbiorów należy dokonywać codziennie. Podczas zbiorów powinniśmy wycinać również wypustki słabe, cienkie, gdyż nie mogą pozostać na zagonie. W przypadku bielonych i zielonych szparagów zbiory kończymy w pierwszym roku do połowy czerwca. Aby rośliny mogły w kolejnym roku wydać plon, muszą się zregenerować, a jest to możliwe przez wydanie zielonych łodyg z pęczkami igiełek. Po zbiorze szparagów bielonych natychmiast rozsypujemy wały, robiąc to delikatnie, by nie uszkodzić wyrastających pędów. Po tym zabiegu szparagi nawozimy nawozami mineralnymi w dawce 120 g nawozu wieloskładnikowego na 1 m2 oraz azot w ilości 5 g N/m2. Te dawki ponownie stosujemy w połowie lipca i w połowie sierpnia. Dotyczy to zarówno szparagów zielonych, jak i bielonych.