Według najnowszej analizy epidemiologicznej Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), afrykański pomór świń rozprzestrzenia się obecnie powoli u dzików w krajach bałtyckich i w Polsce. Na Łotwie i w Estonii choroba postępuje o 2 km w ciągu miesiąca, a w Polsce i na Litwie – o 1 km. Nie zmniejsza to jednak zagrożenia szerzenia się wirusa ASF dla gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną. Tym bardziej, że potwierdzane są kolejne ogniska oraz przypadki afrykańskiego pomoru świń na terytorium Ukrainy. Do 21 marca stwierdzono w tym kraju łącznie 51 ognisk ASF u świń. Dziesięć nowych ognisk afrykańskiego pomoru świń zlokalizowanych jest w obwodach: donieckim, zaporoskim, chersońskim i mikołajowskim. Ogniska ASF zostały stwierdzone w gospodarstwach utrzymujących od 2 do 69 świń. Najbliżej polskiej granicy znajduje się 40. ognisko ASF (obwód rówieński) w odległości około 140 km.
Zasady ochrony przed ASF
W celu ochrony stada przed afrykańskim pomorem świń konieczne jest przestrzeganie podstawowych zasad bioasekuracji. Przedstawił je prof. Roman Kołacz z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu podczas Narodowego Dnia Świni w Tarnowie Podgórnym, określając je jako dekalog obowiązujący każdego producenta świń. Jest to niezbędne minimum, które powinno funkcjonować w każdym stadzie utrzymującym trzodę chlewną.
- Zabezpieczenie gospodarstwa, w którym utrzymywane są świnie w systemie otwartym podwójnym ogrodzeniem o co najmniej 1,5 m wysokości, na podmurówce lub z wykopanym krawężnikiem.
- Ograniczenie możliwości wchodzenia na fermę. Bramy wjazdowe oraz drzwi muszą pozostać zamknięte. Wejście do gospodarstwa jest jednym z kluczowych punktów kontroli. Dla osób postronnych okres braku kontaktu ze zwierzętami powinien wynosić minimum 24 godziny.
- Osoby, które muszą wejść do gospodarstwa powinny:
- umówić wizytę z wyprzedzeniem, pozostawić odzież osobistą w strefie brudnej przebieralni,
- wziąć prysznic i przebrać się w odzież fermową,
- pozostawić samochód w ściśle określonym miejscu przed budynkami fermy,
- unikać, jeśli to możliwe, bezpośredniego kontaktu ze zwierzętami.
- Wdrożenie programu monitorowania i zwalczania gryzoni, posiadanie dokumentacji przestrzegania tego programu. Należy zapewnić nie tylko usunięcie gryzoni z pomieszczeń inwentarskich, ale także zabezpieczyć tak zwaną szczuroszczelność. Chodzi o takie wykończenie i przystosowanie budynków, które uniemożliwi gryzoniom wejście do wnętrza chlewni, wędrówkę po pomieszczeniach, wyszukiwanie wody i pokarmu.
- Przeprowadzanie okresowych zabiegów dezynsekcji (od kwietnia do listopada każdego roku) i posiadanie dokumentacji wykonywania tych zabiegów.
- Prowadzenie rejestru środków transportu do przewozu świń, które wjeżdżają na teren gospodarstwa oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których utrzymywane są świnie. Na fermach, gdzie w ciągu roku wykorzystuje się więcej niż dwa samochody przeznaczone do transportu zwierząt ryzyko pojawienia się choroby jest znacznie wyższe w porównaniu do gospodarstw, do których wjeżdża mniej pojazdów.
- Zabezpieczenie budynku, w którym utrzymywane są świnie przed dostępem zwierząt domowych (psów, kotów).
- Utrzymywanie świń w zamkniętych pomieszczeniach, z wyjątkiem świń utrzymywanych w systemie otwartym.
- Zapewnienie, aby:
- osoby mające kontakt ze świniami w gospodarstwie nie utrzymywały własnych świń poza tym gospodarstwem oraz nie zajmowały się dodatkowo obsługą trzody chlewnej w innych stadach,
- do budynków, w których są utrzymywane świnie nie wchodziły osoby postronne,
- osoby przebywające w budynkach inwentarskich używały odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego.
- Posiadanie w gospodarstwie, w którym są utrzymywane świnie pisemnego planu bioasekuracji obejmującego:
- dokumentację przestrzegania wymagań określonych w punktach 4–6,
- rejestr produktów biobójczych używanych w gospodarstwie,
- program czyszczenia i dezynfekcji pomieszczeń oraz sprzętu mającego kontakt ze zwierzętami,
- zasady używania oraz czyszczenia i dezynfekcji odzieży ochronnej i obuwia.
Dominika Stancelewska
