Hejt i fake newsy o żywności. Jak z nimi walczyć?

W prasie, telewizji, internecie oraz w mediach społecznościowych coraz częściej pojawiają się niejasności, mity, półprawdy, a nawet kłamstwa dotyczące polskiej żywności. 

Dlatego 24 stycznia odbyła się debata pt. „Jak skutecznie walczyć z dezinformacją i fejk atakami w branży żywnościowej?”, którą zorganizowała Krajowa Rada Drobiarska – Izba Gospodarcza. Podczas spotkania zainicjowana została kampania #StopDezinformacjiŻywnościowej, która ma na celu zwalczanie wzrastających dezinformacji dotyczących jakości żywności produkowanej w Polsce.

Kłamstwa niszczą wizerunek polskiej żywności na świecie

Dezinformacja i ataki wymierzone w sektor rolno-spożywczy mają ogromny wpływ na wizerunek branży w Polsce i na świecie oraz na sytuację rolników.

— Fake newsy na temat branży rolno-spożywczej są tak przygotowywane, że wymuszają na odbiorcach emocje. Celem zmanipulowanych przekazów są głównie kobiety w wieku 28-45 lat, mające dzieci, które dbają o to, co jedzą, a przede wszystkim ufają temu, co przeczytają w sieci — mówił Michał Fedorowicz, prezes Instytutu Badań Internetu i Mediów Społecznościowych.


Michał Fedorowicz, prezes Instytutu Badań Internetu i Mediów Społecznościowych.

Jak wygląda schemat kampanii dezinformacyjnej? Składa się on z kilku etapów:

• przygotowanie pseudodanych, wyglądających na dane naukowe z dużą ilością nieweryfikowalnych liczb,
• dystrybucja tych danych w mediach społecznościowych poprzez reklamy i sponsorowane artykuły, dotarcie z treściami bezpośrednio do blogerów, influencerów i dziennikarzy,
• wywoływanie afer poprzez powoływanie się na własne dane i płatne artykuły oraz ich dalszą dystrybucję w mediach pod hasłem „wszyscy o tym mówią”.

Kłamstwa o polskim drobiu

W ostatnich latach w mediach przewinęło się wiele nieprawdziwych informacji na temat hodowli, żywienia i jakości polskiego drobiu.

—Dezinformację postrzegam jako świadome przekazywanie fałszywych bądź zmanipulowanych informacji w taki sposób, aby sprawiały one wrażenie, że są faktami - mówił Dariusz Goszczyński Prezes Zarządu Krajowej Rady Drobiarstwa.

Dariusz Goszczyński Prezes Zarządu Krajowej Rady Drobiarstwa- Izby Gospodarczej.

— W ostatnim czasie w przestrzeni publicznej pojawiło się wiele nieprawdziwych informacji na temat białych włókien w mięsie drobiowym, które niesłusznie nazywano „chorobą białych włókien”. W rzeczywistości jest to zwykła tkanka tłuszczowa. Tymczasem przeciętny odbiorca odnosił wrażenie, że kupując w sklepach mięso drobiowe, otrzymuje produkt niebezpieczny i niezdrowy — kontynuował Dariusz Goszczyński.

Uczestnicy debaty podobnie ocenili publikacje medialne dotyczące tzw. „afery paszowej”, która w rzeczywistości dotyczyła naruszaniu przepisów paszowych przez jedną z firm.

— Media informowały o zanieczyszczaniu pasz szkodliwymi substancjami, mimo stwierdzenia przez Głównego Lekarza Weterynarii, iż nie istniało żadne ryzyko dla zdrowia konsumentów. Ponownie klienci byli wprowadzani w błąd, że kupują zanieczyszczone mięso drobiowe — dodał Goszczyński z KRD-IG.

Maliszewska: nie ma mleka roślinnego 

Z kolei dyrektor Polskiej Izby Mleka Agnieszka Maliszewska mówiła o fake newsach na temat mleka. Przypomniała, że „mleko” jest nazwą zastrzeżoną dla produktów pochodzenia zwierzęcego, a mimo to w handlu spotykane są produkty pochodzenia roślinnego, które mają w swojej nazwie słowo „mleko”.

Dyrektor Polskiej Izby Mleka Agnieszka Maliszewska

Do wyprodukowania 1 kg wołowiny potrzeba 15 tys. litrów wody?

Natomiast hodowcy bydła mięsnego muszą walczyć z dezinformacją dotycząca szkodliwości całego procesu hodowli. Rozpowszechnia się bowiem dane, że do wyprodukowania 1 kg wołowiny potrzeba 15 tys. litrów wody.

— Nikt nigdy nie wyjaśnił jednak, że z tych 15 tys. litrów tylko 3% to woda niebieska, którą pije bydło, a 90% to woda zawarta w roślinach, którą zjadają te zwierzęta w trawie, sianokiszonce w odpadkach zbóż. Kolejne 3% to woda szara, którą używa się do przetworzenia tego produktu — powiedział Jacek Zarzecki, prezes Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego, który podkreślił, że rolą organizacji hodowców jest odkłamywanie takich mitów.

Jacek Zarzecki, prezes Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego.

Za rozdmuchanie afery z olejem technicznym w paszach nikt nie przeprosił

Wiceminister rolnictwa Rafał Romanowski zwrócił uwagę, że jakość i walory smakowe polskiej żywności sprawiają, że jest ona chętnie kupowana, ale zauważył, że nie wszystkim to odpowiada.

— Było to widać w niedawnym ataku medialnym na naszą żywność poprzez szerzenie fake newsów, że olej przemysłowy był używany do produkcji pasz, a w konsekwencji do produkcji skażonej żywności — podał przykład wiceminister Rafał Romanowski, który dodał, że informacja była szeroko przez media kolportowana, ale już prawdziwe informacje, argumenty merytoryczne i wyniki badań nie były tak samo przekazywane.

Wiceminister Rafał Romanowski

— Przeciwstawianie się fake newsom to olbrzymia praca do wykonania przez organizacje i producentów, a także przez nas wszystkich — zaznaczył wiceminister Romanowski.

Jak walczyć z hejtem na żywność?

Zdaniem uczestników debaty, aby walczyć z dezinformacją i hejtem przekaz branży rolno-spożywczej musi być jednocześnie emocjonalny oraz merytoryczny.

— Nie mamy się czego wstydzić, krajowe i unijne przepisy dotyczące dobrostanu zwierząt należą do najbardziej restrykcyjnych na świecie. Niestety problem jest to, że przeciętny Kowalski nie ma podstawowej wiedzy, jak wyglądają realia produkcji rolnej, co powoduje, że jest w łatwy sposób narażony na manipulację. Stąd tak istotna rolna edukacji oraz szybkiego reagowania na hejt i dezinformację — podsumował D. Goszczyński z KRD-IG.

wk
fot. MRiRW, Sejm RP