Jednym z takich działań są „Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność”. Przewidziano tutaj wsparcie w postaci dotacji oraz instrumentów finansowych (gwarancja, dotacja) dla rolników, których wielkość ekonomiczna gospodarstwa mieści się w przedziale między 25 a 250 tys. euro. Dotacje mają dotyczyć czterech obszarów: A, B, C, D.
Dotacje zwiększające konkurencyjność gospodarstwa - na ile podobne do dodtacji na modernizację?
Działanie tylko na pozór przypomina obecną modernizację gospodarstw. Jest bowiem ściślej związane z produkcją zwierzęcą oraz ekologiczną. Możliwość zakupu lub leasingu nowych maszyn i urządzeń przewidziano tutaj w obszarze B. Dotyczy on jednak tylko gospodarstw ekologicznych produkujących na rynek. Pozostałe gospodarstwa prowadzące produkcję roślinną będą mogły zakupić lub wziąć w leasing maszyny do zbioru w ramach pomocy z obszaru D. Ponadto w ramach obszarów B i C będzie można otrzymać pomoc na inwestycje w zakup sprzętu do: przygotowywania, przechowywania, czyszczenia, sortowania, kalibrowania i konfekcjonowania produktów rolnych.
Ogólnie wszystkie inwestycje w tym działaniu muszą doprowadzić do wzrostu wartości dodanej brutto (GVA) w gospodarstwie co najmniej o 10% w odniesieniu do roku bazowego w ciągu 5 lat od dnia przyznania pomocy.
Dla kogo dotacje na wzrost konkurnecyjności gospodarstw?
Opisywana pomoc będzie dostępna dla rolników, którzy osiągają roczny przychód ze sprzedaży w wysokości co najmniej 75 tys. zł (w przypadku obszarów A, C i D) albo 45 tys. zł (w przypadku obszaru B; ponadto przychód z tej sprzedaży musi tutaj pochodzić z produkcji ekologicznej).
Inwestycje przewidziane w opisanym działaniu (poza budowlanymi) mogą liczyć na wsparcie nie większe niż 300 tys. zł. Aczkolwiek w przypadku ubiegania się o pomoc w więcej niż jednym obszarze limity się nie łączą. Dofinansowanie wyniesie 65% kosztów w przypadku rolników, którzy mają nie więcej niż 40 lat lub realizują inwestycję z obszaru B, albo 45% w przypadku pozostałych inwestycji.
Z kolei wsparcie w postaci instrumentów finansowych przewiduje bezpłatne gwarancje oraz dotacje na spłatę odsetek od kredytów objętych gwarancją. Wysokość wsparcia jest to procentowy udział gwarancji w kredycie, który nie może przekroczyć 80% kapitału kredytu. Dodatkowo wsparcie powiększone jest o wartość dotacji na spłatę odsetek.
Dla gospodarstw o wielkości ekonomicznej minimum 25 tys. euro i większych przewidziano do 50% dotacji na spłatę odsetek, w przypadku gdy inwestycja przyczynia się do ochrony środowiska i klimatu. Natomiast dla mniejszych, tj. o wielkości ekonomicznej poniżej 25 tys. euro – do 50% dotacji na spłatę odsetek albo do 100% – w przypadku gdy inwestycja przyczynia się do ochrony środowiska i klimatu. Ponadto młody rolnik, bez względu na wielkość jego gospodarstwa, może wnioskować o gwarancję do 80% kwoty kapitału kredytu pozostającego do spłaty oraz do 100% dotacji na spłatę odsetek. Pomoc może objąć nie więcej niż 65% kosztów kwalifikowalnych.
Do 200 tys. zł dotacji na maszyny rolnicze. Ale jakie?
Ciekawą propozycją jest działanie „Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu”. Przewiduje ono dość szeroki zakres pomocy. Zaplanowano w nim wsparcie do zakupu nowych maszyn lub urządzeń, m.in. do:
- precyzyjnego i redukującego zużycie stosowania środków ochrony roślin (np. opryskiwacze sensorowe, recyrkulacyjne),
- niskoemisyjnej aplikacji nawozów (np. doglebowa aplikacja, aplikacja nawozów z wykorzystaniem rozwiązań cyfrowych),
- mechanicznej lub biologicznej walki z chwastami lub szkodnikami (np. pielniki, urządzenia do mechanicznego niszczenia szkodników),
- pasowej lub bezorkowej – bezpłużnej uprawy gleby (np. agregat do uprawy pasowej, gruber, kultywator dłutowy),
- ochrony gleby (np. ściółkowania, siewniki do poplonów),
- utrzymania zadrzewień śródpolnych, systemów rolno-leśnych oraz trwałych użytków zielonych, w tym służących do uprawy, pielęgnacji lub zbioru biomasy z trwałych użytków zielonych.
Dofinansowanie będzie można też przeznaczyć na przygotowanie miejsc do mycia opryskiwaczy lub utylizowania resztek cieczy użytkowej. To działanie przewiduje też wsparcie na wyposażenie gospodarstw w płyty, zbiorniki lub urządzenia do przechowywania nawozów naturalnych lub kiszonek. Do kosztów kwalifikowanych zaliczono tutaj także zakup lub montaż systemów oczyszczania powietrza z budynków inwentarskich oraz systemów zarządzania stadem i robotów do czyszczenia podłóg.
W ramach tego działania przewidziano także wsparcie do budowy, zakupu lub instalacji elementów infrastruktury technicznej do pozyskiwania i magazynowania w zamkniętych zbiornikach wody deszczowej oraz jej zagospodarowania.
W przypadku zakupu maszyn i urządzeń dofinansowanie dotyczy kosztów zakupu. Natomiast w przypadku płyt obornikowych oraz zbiorników na gnojówkę i gnojowicę refundowane będą standardowe koszty jednostkowe wykonania takich urządzeń.
Koszty te zostały podane. I tak np. na z metr kwadratowy płyty obornikowej o powierzchni użytkowej do 100 m2 wynoszą 530 zł, większych – 430 zł, a zbiornika zamkniętego na gnojówkę o kubaturze netto do 50 m3 – 1190 zł, powyżej 50 m3 i do 100 m3 – 860 zł oraz powyżej 100 m3 – 640 zł. Są to ceny bez podatku VAT i nie uwzględniają wyposażenia urządzeń w elementy dodatkowe. W Planie Strategicznym zaznaczono, iż stawki te będą aktualizowane w przypadku zmian w kosztach uwzględnianych przy ich szacowaniu, w tym związanych ze wskaźnikiem inflacji.
Wysokość pomocy nie może przekroczyć 200 tys. zł oraz do 65% kosztów lub do 65% ustalonych stawek. Przy realizacjach grupowych dofinansowanie wzrasta do 80% kosztów lub stawek.
Dotacje na rozwój małych gospodarstw
Zakup nowych maszyn i urządzeń będzie możliwy także z działania „Rozwój małych gospodarstw” przewidzianego dla gospodarstw o wielkości ekonomicznej poniżej 25 tys. euro.
Dla gospodarstw rozpoczynających rolniczy handel detaliczny, sprzedaż bezpośrednią, dostawy bezpośrednie oraz ekologicznych płatność wyniesie 120 tys. zł, natomiast dla pozostałych – 100 tys. zł. Będzie wypłacana w dwóch ratach. Założono, iż w tym działaniu preferowane będą w szczególności gospodarstwa produkujące w systemach jakości, należące do grup producenckich, w których co najmniej 50% gruntów znajduje się na ONW typ górski lub ONW typ specyficzny strefa II (dotyczy użytków rolnych powyżej 350 m n.p.m.) oraz prowadzone przez kobiety.
Jakie będą dotacje dla młodego rolnika?
Młodzi rolnicy, którzy nie skorzystają z pomocy dla małego gospodarstwa, zakup nowych maszyn, urządzeń, wyposażenia lub sprzętu, w tym sprzętu komputerowego i oprogramowania służącego wsparciu produkcji lub przygotowania produktów do sprzedaży, mogą zrealizować z „Premii dla młodych rolników”. Premia wyniesie 200 tys. zł, aczkolwiek w porównaniu z obecnymi wymogami zaostrzono te, których młody rolnik musi dopełnić po otrzymaniu premii.
Wnioskujący ani jego małżonek nie może rozpocząć prowadzenia działalności rolniczej wcześniej niż 24 miesiące przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym rozpoczyna się, co do zasady, z dniem, gdy ubiegający się o przyznanie pomocy stał się właścicielem lub objął w posiadanie (np. wydzierżawił) gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 1 ha użytków rolnych. Wniosek o przyznanie pomocy może złożyć osoba, która nie jest jeszcze właścicielem lub posiadaczem co najmniej 1 ha użytków rolnych, pod warunkiem że w terminie 12 miesięcy od dnia przyznania pomocy rozpocznie prowadzenie gospodarstwa jako kierujący. Natomiast powierzchnia użytków rolnych tego gospodarstwa będzie równa co najmniej średniej wojewódzkiej lub krajowej (jeśli średnia wojewódzka jest niższa niż krajowa) lub o wielkości ekonomicznej równej co najmniej 15 tys. euro. Ponadto powierzchnia użytków rolnych gospodarstwa młodego rolnika nie może przekraczać 300 ha, a jego wielkość ekonomiczna – 150 tys. euro.
Od młodego rolnika wymaga się, aby przychody z jego gospodarstwa stanowiły co najmniej 60% jego wszystkich przychodów i aby zostało to utrzymane w ciągu 5 lat od otrzymania pierwszej raty pomocy. Ponadto postawiono wymogi wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa, do jakiej musi doprowadzić młody rolnik dzięki premii i utrzymać ją również przez 5 lat od otrzymania pierwszej raty pomocy. Im wyjściowa wielkość była mniejsza, tym ten wymóg jest większy. Na przykład gdy gospodarstwo miało wyjściową wielkość ekonomiczną na poziomie między 15 a 25 tys. euro, jego wielkość ekonomiczna musi wzrosnąć o 30%. Natomiast gdy gospodarstwo nie spełni wymogu wyjściowej wielkości ekonomicznej, musi uzyskać ją co najmniej na poziomie 19,5 tys. euro.
Usługi rolno-leśne
Rolnicy, którzy prowadzą firmę usługową i świadczą usługi rolnicze i leśne, będą mogli skorzystać z instrumentów finansowych przewidzianych w działaniu „Rozwój usług na rzecz rolnictwa i leśnictwa”. Przewiduje ono gwarancję do 80% kwoty kapitału kredytu pozostającego do spłaty oraz do 50% dotacji na spłatę odsetek, w przypadku gdy inwestycja przyczynia się do ochrony środowiska i klimatu. Intensywność pomocy nie może przekroczyć 65% kosztów kwalifikowalnych.
Magdalena Szymańska
