Cielęta

Ciąża bliźniacza u krowy - korzyść czy problem dla hodowcy?

Hodowcy – i to nie tylko wysokowydajnych stad – jednoznacznie twierdzą, że ciąże bliźniacze są swego rodzaju patologią. Są one bowiem obarczone dużym ryzykiem związanym m.in. z wystąpieniem zwiększonych niedoborów energetycznych podczas ciąży i po porodzie, a urodzone cielęta są zwykle słabsze i mniej odporne.

Ciąże mnogie są częstsze u krów HF w porównaniu z innymi rasami bydła

Naukowo potwierdzono, że u krów rasy hf ryzyko występowania ciąż bliźniaczych jest większe niż u innych ras i wynosi około 6%, a większość (aż 95%) takich ciąż jest efektem mnogich owulacji. Prawdopodobieństwo ciąży bliźniaczej wzrasta w kolejnych ciążach, od 1% w pierwszej ciąży do 10% w kolejnych. Okazuje się, że na częstotliwość występowania ciąży mnogiej wpływ ma również wysoka wydajność mleczna. I tak, u krów, które produkują około 40 kg mleka dziennie, owulacja mnoga występuje z częstością 30%. Jeżeli wydajność dzienna jest niższa niż 40 kg mleka, prawdopodobieństwo podwójnych owulacji spada poniżej 10%.

Czynnikiem ryzyka pojawienia się ciąży bliźniaczej jest również niski poziom progesteronu, a więc osłabienie funkcji ciałka żółtego. Sprzyja temu wysoka wydajność mleczna, która oznacza oczywiście wysokie pobranie paszy, wątroba zużywa wówczas duże ilości progesteronu. Kolejnym są nieprawidłowe cykle. Zaobserwowano, że 38% krów, u których wystąpiły cykle bezowulacyjne, kolejne – już prawidłowe, miały podwójną liczbę owulujących komórek jajowych. U krów z normalnym cyklem odsetek ten wynosi tylko 16%. W tym miejscu warto pamiętać, by w trosce o prawidłowe cykle owulacyjne krów zadbać o ich bezstresowe utrzymanie, szczególną uwagę zwracając na stres cieplny, nadmierne zagęszczenie zwierząt oraz ujemny bilans energii.

Dlaczego ciąża mnoga przysparza więcej problemów niż korzyści?

Przede wszystkim specyfika takiej ciąży wymaga zwiększonej kontroli ze strony hodowcy. Ciąża mnoga oznacza bowiem zwiększone ryzyko wystąpienia resorpcji zarodków we wczesnym okresie ciąży, zamierania płodów w późniejszych fazach. Zwielokrotnia także ryzyko poronienia i to trzykrotnie, co jest spowodowane niedoborami w pokryciu zapotrzebowania na składniki pokarmowe. Krowy z ciążami bliźniaczymi zwykle wcześniej się cielą, mają więcej problemów w okresie okołoporodowym i częściej występuje u nich zaleganie poporodowe, zapalenie macicy czy też zatrzymanie łożyska, a cielęta są słabsze i nie w pełni dojrzałe. Nawet pomimo wycielenia w terminie cielęta z ciąż bliźniaczych, w porównaniu z tymi z ciąż pojedynczych, są słabsze, bardziej podatne na różnorodne infekcje.

Stosunkowo często zdarza się, że w efekcie ciąży bliźniaczej, przy urodzeniu np. byczka i cieliczki, przyszła jałóweczka jest niepłodna, gdyż rodzi się z brakiem jajników lub ich niedorozwojem. Jest to zjawisko frymartynizmu, którym określa się proces maskulinizacji płodu na skutek mieszania się krwi różnopłciowych płodów. Hormony produkowane przez gonadę męską powodują zaburzenia w prawidłowym tworzeniu się u płodu żeńskiego narządów rozrodczych.