Jaka dawka tłuszczu chronionego ogranicza stres cieplny u krów?

Zubożeniu ulega pobranie suchej masy paszy (nawet ponad 25%), natomiast zwiększeniu ilość wody pitnej. Częstym zjawiskiem w tym okresie jest separowanie paszy prowadzące do kwasicy, skutkujące obniżeniem tempa przeżuwania i wzrostu usuwania śliny. W wyniku tego procesu, obniżone jest pH żwacza prowadzące do niedoboru energetycznego wywołującego stłuszczenie wątrobowe, a niekiedy ketozę, jak również do osłabienia układu odpornościowego.

Badania wykazały, że krowy poddane stresowi cieplnemu wykazują ponad 20% redukcję częstotliwości i amplitud motoryki żwacza: spadek aktywności tarczycy, obniżenie pH żwacza, rozszerzenie naczyń krwionośnych, kwasice.

Wraz ze wzrostem temperatury następuje spadek strawności białka i wykorzystania energii, co tłumaczy obniżenie pobrania paszy i wolniejszą motorykę żwacza. Podczas stresu cieplnego z powodu rozszerzenia obwodowych naczyń krwionośnych, następuje redukcja przepływu krwi do naczyń krwionośnych żwacza. Wielu badaczy i praktyków – zootechników uważa, że w utrzymaniu wysokiej wydajności mlecznej podczas stresu termicznego pomaga dawka paszowa o wysokim poziomie paszy treściwej i niskiej zawartości włókna. Wynika to z faktu, że energia metaboliczna z paszy treściwej jest wykorzystywana bardziej efektywnie, aniżeli dawka o wysokim poziomie pasz objętościowych. Należy jednak pamiętać, że zbyt duże ilości pasz treściwych mogą bardzo szybko prowadzić do obniżenia pH żwacza, czyli występowania kwasicy.

Negatywny wpływ upałów na wydajność i skład mleka jest szczególnie istotny u najbardziej wydajnych zwierząt, które charakteryzują się zwiększonym tempem przemian. Jedną z podstawowych konsekwencji stresu cieplnego są zaburzenia płodności krów. Wynikają one ze zmniejszonego pobrania paszy oraz obniżenia wydzielania przez podwzgórze gonadoliberyny (GnRH), hormonu LH i estradiolu odpowiedzialnego za objawy rujowe. W stresie cieplnym krowy mają tendencję do skracania rui lub do cichych rui. To w dużym stopniu wpływa na obniżenie wskaźnika zapładnialności. Przegrzanie organizmu wywołuje zamieralność zarodków, obniżenie odporności, stany zapalne błony śluzowej macicy i wymienia.

fot. Archiwum

Bardzo dobre rezultaty w ochronie zdrowia krów mlecznych i innych przeżuwaczy przed upałami odgrywają odpowiednio dobrane zioła na bazie garbników, kwarcetyny, olejków eterycznych, flawonoidów, glikozydów i śluzów uzyskane z kory dębów, kłączy tataraków, rumianków i kminków. Preparat o nazwie Zioło-mix oprócz walorów zapachowych i smakowych wykazuje silny efekt pobudzający trawienie pasz objętościowych. Jest on bogatym źródłem składników odżywczych, witamin i minerałów. Jak wykazały badania, preparat ten w upalne dni zapobiega występowaniu kwasic, stanów ketozowych i niestrawności. Przeciwdziała występowaniu zapaleń wymion i racic, a ponadto działa mlekopędnie.

W walce ze stresem cieplnym ważne jest dodanie tłuszczu chronionego do paszy w ilości 100 – 400 g, który redukuje przyrost ciepła związany z fermentacją żwaczową i metabolizmem tkankowym. Idealnym w tym okresie rozwiązaniem są tłuszcze chronione typu INERT np. VITTRA FAT-99 (kwas stearynowy i palmitynowy), które dostarczają krowom ok. 27–28 MJ energii.

Od kilku lat, istotną rolę w eliminacji skutków stresu cieplnego przypisuje się m.in. witaminie C. Uczestniczy ona w wielu procesach biochemicznych, w tym również antyoksydacyjnych. Ukształtował się jednak pogląd o sporadycznym występowaniu niedoboru tej witaminy i stosunkowo małym jej znaczeniu u przeżuwaczy. Nie jest to prawda, bowiem od kilku lat istnieje możliwość stosowania WITAMINY-C w formie chronionej tłuszczem typu INERT, co przynosi bardzo pozytywne rezultaty .

Znaczny wzrost zapotrzebowania na kwas – L-askorbinowy (wit.C) może występować przy silnym stresie termicznym przy upalnych dniach i nocach oraz zaburzeniach metabolicznych (np. stanach kwasicowych), wyzwalających zwiększone ilości wolnych rodników. Witamina ta wpływa na wzrost aktywności wielu enzymów, takich jak hydroksylazy, pełniących znaczną rolę w mineralizacji i ochronie kości. Ponadto zapobiega on uszkodzeniu błon komórkowych, peroksydacji lipidów, jak również umożliwia witaminie E usuwanie wolnych rodników.

Fot. główna: Pixabay