Harvesting oilseed rape in autumn field. A modern tractor stands directly next to the harvester combine and transports rapeseed. Aerial top view

Wiadomości rolnicze

Czy ceny rzepaku wzrosną? Kiedy jego uprawa przestanie się opłacać?

Czy cena rzepaku wzrośnie do 5 tysięcy złotych za tonę? To pytanie zadają sobie dziś producenci rzepaku, a my sprawdzamy, czy taki scenariusz jest możliwy. Przedstawiamy też wyliczenia, kiedy uprawa rzepaku przestanie się opłacać.

Rolnicy magazynują tani rzepak i czekają na wzrost cen

W większości kraju dobiegają końca żniwa rzepakowe. Jak powiedział nam Marcin Wroński, Zastępca Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, zbiór rzepaku ozimego najbardziej zaawansowany jest w województwach dolnośląskim (90 proc.), kujawsko-pomorskim (80 proc.) i mazowieckim (78 proc.). Natomiast na północy kraju kombajny dopiero niedawno wjechały w pola.

Rolnicy, którzy mają możliwości przechowalnicze z reguły magazynują rzepak. To sprawia, że dostawy z tegorocznych zbiorów są niewielkie. Mimo tego podmioty skupujące nie podbijają ostro stawek – praktycznie w całej Polsce cenniki firm pośredniczących oscylują wokół 3 tys. zł/t. O 50-100 zł więcej oferują zakłady przetwórcze.

Mało tego, podczas skupu ziarna z tegorocznych zbiorów kilka razy zdarzyły się duże spadki cen rzepaku – nawet o 200-250 zł w jedną noc. Wynikało to m.in. z dużych obniżek rzepaku na giełdzie Matif, taniejącej ropy naftowej i olei roślinnych.

Czy cena rzepaku wzrośnie do 5 tys. złotych za tonę?

Czy rolnicy mogą liczyć na tak wysokie ceny rzepaku, jakie były w kwietniu czy maju, gdy stawki dochodziły do 5 tys. zł? Zdaniem Wiktora Szmulewicza, szefa Krajowej Rady Izb Rolniczych jest to mało możliwe. Przewiduje on wzrost do maksymalnie 4 tys. zł/t. Ale zaznacza, że rynki są tak rozchwiane, że ciężko jest prognozować.

- Czy ktoś się spodziewał rok temu, że rzepak będzie kosztował 5 tys. zł/t? No nie! Sądząc po obecnej sytuacji na rynkach światowych, cena raczej nie wzrośnie aż tak bardzo. Ale to oczywiście zależy od zbiorów na świecie i światowego zapotrzebowania. Cały czas wielką niewiadomą pozostaje eksport ubiegłorocznych i obecnych plonów z Ukrainy - wyjaśnia Szmulewicz.

Również ekonomiści Banku Credit Agricole, biorąc pod uwagę tendencje na globalnym rynku roślin oleistych przewidują, że cena rzepaku w Polsce na koniec 2022 r. wyniesie ok. 4200 zł/t. W ich ocenie spadnie dopiero na koniec 2023 roku, kiedy to skupy będą oferować 3400 zł/t.

- Sytuacja popytowo-podażowa na rynku rzepaku jest relatywnie dobra na tle pozostałych roślin oleistych. Należy jednak pamiętać, że rośliny oleiste charakteryzują się dużym stopniem substytucyjności, stąd uważamy, że w najbliższych kwartałach ceny rzepaku mimo wzrostu jego zapasów pozostaną na podwyższonym poziomie – wyjaśniają bankowi eksperci.

W tym roku ceny rzepaku biły rekordy, ale zyski rolnika nie wzrosły wcale

Niestety wysokie ceny rzepaku w skupie odzwierciedlają także bardzo wysokie koszty jego produkcji. To sprawia, że rolnikowi w kieszeni zostaje tyle samo, co rok temu.

Najlepiej obrazuje to kalkulacja opłacalności uprawy rzepaku przeprowadzona przez specjalistów Wielkopolskiej Izby Rolniczy. Okazuje się, że w 2021 roku zysk z 1 ha rzepaku wynosił 3841 zł/ha, a w tym roku 3885 zł/ha. Ale rok temu koszty uprawy 1 ha oscylowały wokół 5600 zł/ha, a obecnie - 8533 zł/ha. Tak więc opłacalność uprawy rzepaku pozostała na niezmienionym poziomie w roku obecnym.

Kiedy uprawa rzepaku przestanie się opłacać?

WIR zbadał także, jaka może być graniczna cena nawozów, tak aby przy obecnej cenie zbytu wynik finansowy z hektara uprawy nie spadł poniżej zera.

Okazuje się, że dopiero przy cenie saletry amonowej i polifoski na poziomie 8 500 zł/t, uprawa rzepaku przestaje być opłacalna. Obyśmy nigdy nie zobaczyli takich stawek w cennikach dystrybutorów, ale wszystko wskazuje na to, że ceny nawozów jeszcze wzrosną, bo zanosi się na długoterminowe podwyżki cen gazu. To oznacza, że deficyt nawozów w skali globalnej może utrzymać się także w 2023 roku, więc ani producenci rzepaku, ani inni rolnicy nie mogą spać spokojnie.

Dodatkowym zagrożeniem, o którym należy wspomnieć jest przyjęcie przez rząd nowelizacji ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości. Nowe regulacje mogą doprowadzić do praktycznego załamania opłacalności uprawy rzepaku w Polsce, ograniczając nawet o 1 mln ton nasion popyt ze strony łańcucha wytwórczego biodiesla. Szerzej piszemy o tym TUTAJ.