Do podstawowych hormonów roślinnych zalicza się auksyny, cytokininy, gibereliny, kwas abscysynowy oraz etylen. Pierwsze trzy indukują wiele procesów, kiełkowanie, podziały komórkowe, pobudzając wzrost roślin. Dwa ostatnie hormony działają odwrotnie – hamują wzrost roślin i przyspieszają ich starzenie.
Specyficzne właściwości substancji czynnych
W fungicydach stosowanych do regulowania wzrostu i rozwoju roślin wykorzystuje się właściwości triazoli (hamują biosyntezę giberelin i redukują wydłużanie się międzywęźli, stymulują lub hamują wzrost korzeni, działają pozytywnie na syntezę chlorofilu i karotenoidów, chronią przed mrozem i wysoką temperaturą, redukują transpirację przez zwiększenie ilości wosku na liściach) i strobiluryn (działają podobnie jak triazole, ale wybitnie neutralizują wpływ upałów i suszy i głównie hamują produkcję etylenu odpowiedzialnego za starzenie się rośliny).
Wzrost i rozwój rzepaku można regulować wykorzystując specyficzne właściwości substancji czynnych niektórych grup chemicznych fungicydów. Produkty te stosowane wiosną ograniczają dominację pędu głównego, skracają i wyrównują łan. Dalsza część korzyści wynikających ze skracania jest przemyślanym efektem powstrzymania wzrostu pędu głównego.
- Działanie regulacyjne, czyli wpływ na gospodarkę hormonalną roślin rzepaku, wykazują niektóre substancje czynne fungicydów. Celem jesiennego stosowania jest zmiana pokroju i fizjologii, sprzyjająca lepszemu przygotowaniu się na przetrwanie zimy i mrozu. Wiosenna regulacja zapobiega dominacji pędu głównego, synchronizuje kwitnienie i dojrzewanie
Krótkie kwitnienie rzepaku jest korzystne
Dzięki tej ingerencji i zablokowaniu w odpowiednim momencie biosyntezy giberelin uzyskujemy ostatecznie synchronizację kwitnienia – a to dlatego, że promienie słoneczne indukujące kwas abscysynowy przyspieszający starzenie się roślin, a konkretnie indukujący kwitnienie docierają równomiernie do wszystkich pędów. Efektem tego jest zakwitanie wszystkich pędów w tym samym czasie i trwa ono krótko. Potem ta korzyść efektem domina przynosi kolejną, tj. równomierne dojrzewanie rzepaku
Krótkie kwitnienie rzepaku jest korzystne. Z punktu widzenia fizjologii rzepaku długie jego kwitnienie i żółta barwa kwiatów powodują odbijanie promieni słonecznych (wysokie albedo). Albedo to stosunek ilości promieniowania odbitego do promieniowania padającego. Przez czas kwitnienia, przy ograniczonym świetle docierającym do części zielonych, rośliny asymilacja nie pracuje na pełnych obrotach.
Dla wydajności fotosyntezy długie kwitnienie rzepaku jest niekorzystne. Im dłużej rzepak kwitnie, tym bardziej nierównomiernie będzie dojrzewał. Długie kwitnienie powoduje też większe i długotrwałe naloty słodyszka rzepakowego. Kwitnienie rozciągnięte w czasie powoduje też większy problem ze zgnilizną twardzikową, która infekuje w rozgałęzieniach łodygach pod opadającymi w te miejsca płatkami kwiatów.
Marek Kalinowski
Zdjęcie: Marek Kalinowski
