W przypadku azotu ważna jest jego forma i dawka skorygowana udziałem roślin motylkowych i wiekiem użytku zielonego.
Druga dawka azotu na łąkach i pastwiskach
Na łąkach trzykośnych po pierwszym pokosie powinniśmy stosować ok. 30% całorocznej dawki azotu, a na łąkach dwukośnych po pierwszym pokosie stosujemy ok. 40% całorocznej dawki azotu. Jeżeli np. roczna dawka azotu wynosi 160 kg/ha, po pierwszym pokosie powinniśmy zastosować
50 kg N/ha (mocznik).
Obok dawek azotu i jego podziału na porcje, niezwykle ważna jest forma nawozów azotowych. Na łąkach wczesnowiosenna dawka azotu powinna być zastosowana w formie szybko działającej, czyli saletrzanej (typowe nawozy saletrzane lub uniwersalna w tym przypadku saletra amonowa). Pod kolejne pokosy na łąkach ekonomiczne jest stosowanie mocznika. W przypadku pastwisk wczesnowiosenna dawka azotu również powinna być zastosowana w formie szybko działającej (saletry), druga dawka po pierwszym wypasie w formie mocznika, a kolejne w formie saletry lub mocznika (zależnie od spodziewanej pogody)
Dokarmianie dolistne łąk i pastwisk
W nr. 18/19 „Tygodnika Poradnika Rolniczego” szczegółowo przedstawimy zasady i możliwości dolistnego dokarmiania azotem i mikroelementami łąk i pastwisk. Przypominamy, że łąki można nawozić dolistnie roztworem mieszaniny mocznika, siarczanu magnezu i nawozu mikroelementowego 8–10 dni po pokosie, a pastwiska 5–6 dni po wypasie. Przerwa od zastosowania nawozu do kolejnego wypasu powinna wynosić 2–3 tygodnie, co pozwala uniknąć bezpośredniego kontaktu zwierząt z pozostałościami substancji wspomagających wchłanianie nawozów.
Użytki zielone nawożone dolistnie azotem trzeba normalnie nawozić fosforem i potasem. Doglebowe dawki azotu na łąkach należy zmniejszyć o ilości tego składnika wnoszone dolistnie. W przypadku pastwisk, dolistnie można podać nawet 100% potrzebnego roślinom azotu.
Potas i ewentualna korekta fosforu na łąkach
Po zbiorze pierwszego pokosu na łąkach lub po drugim wypasie pastwisk powinniśmy zastosować potas. Na użytkach zielonych nie można stosować w jednej dawce więcej niż 60 kg potasu/ha. Jeżeli np. dawka całoroczna wynosi 80 kg/ha, to na łąkach i pastwiskach 40 K2O kg/ha powinniśmy zastosować wczesną wiosną i 40 K2O kg/ha po pierwszym pokosie lub po drugim wypasie na pastwiskach. Lepiej jest stosować potas w trzech równych dawkach – po 1/3 całorocznej dawki w terminach: wczesną wiosną, po 1 pokosie lub po 2 wypasie i jesienią razem z jesienną porcją fosforu.
Zależnie od rozplanowanego nawożenia fosforem na pastwiskach, można po trzecim wypasie zastosować 1/4 całorocznej dawki. Na łąkach zalecany jest podział fosforu na dwie dawki wczesnowiosenną i jesienną. Oczywiście od każdego schematu są odstępstwa, bo jeżeli stanowisko jest w fosfor ubogie, a jesienią z przyczyn niezależnych nie był zastosowany, to trzeba nawożenie zweryfikować. Nawożenie mineralne trzeba też zweryfikować, jeżeli planujemy wykorzystanie płynnych nawozów naturalnych (gnojówka, gnojowica) lub organicznych (poferment z biogazowni).
Nie ma schematu nawożenia użytków zielonych
Nawożenie całoroczne użytków zielonych oraz przewidziane nawozy do zastosowania po pierwszym pokosie łąk lub po pierwszym wypasie, można rozpisać na wiele przykładów. Wcale nie trzeba postępować tak, jak opisuję, bo każdy użytek zielony jest inny. Poziom i strategię nawożenia trzeba uzależnić od składu gatunkowego użytku, od rodzaju stanowiska (gleby mineralne, gleby organiczne, mokre, względnie wilgotne, suche) od zasobności i pH gleby, od intensywności użytkowania i przede wszystkim od pogody (najważniejsza suma opadów i temperatury).
Zgodnie z przepisami, wiele gospodarstw musi mieć też plan nawozowy. Ponadto pisząc o dawkach po drugim pokosie odnosiłem się do prostych form nawozów. Rynek nawozowy jest na tyle bogaty, że po pierwszym pokosie możemy znaleźć gotowy nawóz NPK dedykowany użytkom zielonym. Azot możemy pogodzić z fosforem w fosforanie amonu. Bardzo potrzebną siarkę możemy dostarczyć razem z azotem np. w formie siarczanu mocznikowo-amonowego albo z magnezem w postaci kizerytu bądź siarczanu magnezu.
Siarka i magnez to bardzo ważne makroelementy, które powinniśmy uwzględnić w nawożeniu użytków zielonych. Siarka jest ważna przy wysokim nawożeniu azotem bo jest ona pobierana przez rośliny w dużych ilościach, a ponadto wywiera olbrzymi wpływ na efektywność azotu. Przyjmuje się, że dawka siarki powinna stanowić 1/4 dawki azotu. A zatem, przy rocznej dawce 200 kg N/ha powinniśmy stosować ok. 50 kg S/ha.
- Rośliny bobowate są w poroście bezcenne i to z dwóch powodów. Po pierwsze, doskonale bilansują proporcje białka do cukrów w paszy, która jest dla krów smaczniejsza, chętniej pobierana i lepiej zbilansowana. Po drugie, pozwalają uzyskać spore oszczędności na nawożeniu. Wysoki udział koniczyny w poroście podkręca w zielonce białko, ale też zaopatruje użytek w konkretne ilości azotu związanego przez symbiotyczne bakterie brodawkowe. Szacuje się, że każdy procent udziału bobowatych w poroście użytków zielonych daje oszczędność 4 kg azotu na 1 ha rocznie, bez zmniejszenia poziomu plonowania. 10% koniczyny w poroście, to oszczędność nawet 40 kg N/ha w całorocznym nawożeniu
