Mimo że w Krajowym Rejestrze wpisane są obecnie 32 odmiany, to na LOZ aż roi się od plennych odmian znajdujących się we Wspólnotowym katalogu odmian roślin rolniczych. Dlaczego? Chodzi o postęp hodowlany oraz czas. To przypomina trochę sytuację w kukurydzy. Wiele odmian zarejestrowanych już w UE zanim przeszłoby etap polskich badań rejestrowych ustępowałoby już potencjałem plonotwórczym kolejnym nowym odmianom. Niemniej przebadanie potencjału odmian roślin w polskich warunkach, co także robi COBORU w tzw. badaniach porównawczych, jest kluczowe.
Badania w uprawie soi
W doświadczeniach z soją bada się i porównuje wpływ na plonowanie różnych gęstości siewu, różne rozstawy międzyrzędzi, różne dawki azotu oraz kombinacje herbicydowe, a także wpływ fungicydów. Prowadzone są badania mikronawozowe i z użyciem nitraginy różnych producentów. Badane są także optymalne i opóźnione terminy siewu soi.
Z doświadczeń wynika szereg ciekawych wniosków dla zainteresowanych uprawą soi. Kluczowym i najważniejszym elementem agrotechniki soi jest zaprawienie nasion nitraginą. Po to uprawia się przecież bobowate, aby otrzymać plon nasion i uzyskać darmowy, związany z powietrza azot. Hektarowa plantacja soi obsiana nasionami zaszczepionymi nitraginą wiąże od 80 do 150 kg azotu. Wiążą go z powietrza bakterie brodawkowe. Mimo że rolnicy znają nitraginę samo zaprawianie nią nasion nie jest takie proste. Musi być przeprowadzone na krótko przed siewem i w ciemności. Są na rynku nasiona soi zaszczepione bakteriami Rhizobium japonicum fabrycznie.
Z doświadczeń wynika szereg ciekawych wniosków dla zainteresowanych uprawą soi. Kluczowym i najważniejszym elementem agrotechniki soi jest zaprawienie nasion nitraginą. Po to uprawia się przecież bobowate, aby otrzymać plon nasion i uzyskać darmowy, związany z powietrza azot. Hektarowa plantacja soi obsiana nasionami zaszczepionymi nitraginą wiąże od 80 do 150 kg azotu. Wiążą go z powietrza bakterie brodawkowe. Mimo że rolnicy znają nitraginę samo zaprawianie nią nasion nie jest takie proste. Musi być przeprowadzone na krótko przed siewem i w ciemności. Są na rynku nasiona soi zaszczepione bakteriami Rhizobium japonicum fabrycznie.
- Jeszcze kilka lat temu potencjalnych plantatorów soi zniechęcał brak zarejestrowanych herbicydów do jej odchwaszczania. Teraz nie ma już z tym problemu. Zadbana plantacja nie powinna przypominać tej zachwaszczonej na zdjęciu. Rejestrację w soi ma obecnie ok. 40 herbicydów
Soja nie lubi kwaśnych gleb
Soję można uprawiać praktycznie na wszystkich glebach pamiętając jednak, że roślina lubi lżejsze gleby, lecz wtedy wymaga zwiększonego nawożenia. Soja lubi też uregulowany odczyn pH gleby (nie lubi gleb kwaśnych). W przypadku mocnych stanowisk i sezonu obfitującego w opady istnieje niebezpieczeństwo wydłużenia okresu wegetacyjnego, a wtedy soja później osiągnie dojrzałość.
Dla plonowania soi ważny jest przedplon. Najbardziej odpowiednim są zboża, kukurydza i okopowe. Nieodpowiednimi przedplonami dla soi inne strączkowe, słonecznik, trawy i rośliny motylkowe drobnonasienne. Soję można uprawiać w monokulturze, ale pamiętać trzeba, by nitraginę stosować każdego roku. Bolączką soi są nisko osadzone strąki. W badaniach stwierdzono jednak pewną istotną zależność – im późniejszy siew, tym strąki są osadzone niżej i dlatego siać trzeba tę roślinę jak najwcześniej, mimo że bardzo lubi ciepło.
Dla plonowania soi ważny jest przedplon. Najbardziej odpowiednim są zboża, kukurydza i okopowe. Nieodpowiednimi przedplonami dla soi inne strączkowe, słonecznik, trawy i rośliny motylkowe drobnonasienne. Soję można uprawiać w monokulturze, ale pamiętać trzeba, by nitraginę stosować każdego roku. Bolączką soi są nisko osadzone strąki. W badaniach stwierdzono jednak pewną istotną zależność – im późniejszy siew, tym strąki są osadzone niżej i dlatego siać trzeba tę roślinę jak najwcześniej, mimo że bardzo lubi ciepło.
- W Krajowym Rejestrze znajdują się obecnie 32 odmiany soi, ale rolnicy mają znacznie szerszy wybór, bo na rynku jest bardzo dużo wartościowych odmian z katalogu wspólnotowego. W poszukiwaniu odmian zwracajmy uwagę na ważny parametr – wysokość osadzenia najniższych strąków, bo tych leżących praktycznie na ziemi żaden kombajn nie zbierze
Rekomendowane odmiany
Rekomendacje odmian tworzone w województwach są ważne dla praktyki rolniczej, bo uwzględniają potencjał plonowania w konkretnych warunkach glebowo-klimatycznych. Poniżej przedstawiamy charakterystykę (wg źródeł COBORU) odmian soi, po jednej najczęściej rekomendowanej w grupie odmian bardzo wczesnych i wczesnych (Adessa), grupie średnio wczesnych i średnio późnych (Abelina), grupie późnych (Acardia) oraz grupie bardzo późnych (Kofu).
- Adessa – jest odmianą wczesną. Plon nasion i białka średni, jednak większy niż innych odmian o podobnej wczesności. Termin kwitnienia roślin wczesny, okres kwitnienia średni. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej wczesny do bardzo wczesnego. Rośliny dość niskie. Osadzenie najniższych strąków bardzo niskie. Odporność na wyleganie przed zbiorem duża. Odporność na bakteryjną ospowatość, zgorzelową plamistość i na bakteryjną plamistość – średnia. Równomierność dojrzewania bardzo duża. Odporność na pękanie strąków średnia. Masa 1000 nasion średnia.
- Abelina – odmiana średnio wczesna. Plon nasion i białka duży, stabilny w latach badań. Termin kwitnienia roślin średni, okres kwitnienia długi. Początek dojrzewania i dojrzałość techniczna średnio wczesna. Rośliny wysokie, najniższe strąki osadzone dość wysoko. Wyleganie w fazie początku kwitnienia nie występuje, w końcu kwitnienia bardzo małe, przed zbiorem dość małe. Odporność na bakteryjną ospowatość powyżej średniej. Dojrzewanie równomierne. Skłonność do pękania strąków dość mała. Masa 1000 nasion średnia.
- Acardia – jest odmianą późną z katalogu CCA, niezarejestrowaną w Polsce. Plon nasion i białka duży. Termin kwitnienia roślin i okres kwitnienia średni. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej późny. Rośliny średniej wysokości. Osadzenie najniższych strąków średnie. Odporność na wyleganie w fazie końca kwitnienia oraz przed zbiorem duża. Równomierność dojrzewania średnia. Odporność na pękanie strąków dość duża. Masa 1000 nasion średnia do dużej. Zawartość białka ogólnego, tłuszczu surowego oraz włókna surowego w nasionach średnia.
- Kofu – odmiana bardzo późna z katalogu CCA, niezarejestrowana w Polsce. Plon nasion i białka duży. Termin kwitnienia roślin dość późny, okres kwitnienia średni. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej późny. Rośliny średniej wysokości. Osadzenie najniżej położonych strąków średnie do dość niskiego. Odporność na wyleganie w fazie końca kwitnienia oraz przed zbiorem duża. Równomierność dojrzewania średnia. Odporność na pękanie strąków dość duża. Masa 1000 nasion średnia do dużej. Zawartość białka ogólnego oraz tłuszczu surowego w nasionach średnia, włókna surowego dość mała.
Zdjęcia: Marek Kalinowski
