Dieta z głową, aby cukrzyk też coś dobrego zjadł

Wizyty lekarskie, przyjmowanie leków, rzucenie palenia, aktywniejszy tryb życia i stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety – wszystko to może wydawać się zniechęcające i przytłaczające.

Mając tyle do przyswojenia naraz, w tym wiele mitów na temat cukrzycy i jedzenia, które prawdopodobnie usłyszysz, trudno się poczuć pewnie. Dlatego przyda się garść fachowych informacji.

Nie ma uniwersalnej diety dla cukrzyków

Przede wszystkim nie ma czegoś takiego jak specjalna dieta przeznaczona wyłącznie dla cukrzyków typu 2. Nie ma dwóch takich samych osób z cukrzycą. Tak więc nie ma jednego uniwersalnego sposobu odżywiania dla wszystkich chorych na cukrzycę.

W przeszłości osoby chore na cukrzycę typu 2 odsyłano po ustaleniu rozpoznania z listą produktów, których nie wolno było im jeść, lub często mówiono im o wyeliminowaniu cukru. Dziś specjaliści zalecają raczej częstsze dokonywanie zdrowszych wyborów i spożywanie smakołyków tylko od czasu do czasu i w małych porcjach. Dokonywanie zdrowszych wyborów żywieniowych jest ważne w leczeniu cukrzycy i zmniejszaniu ryzyka jej powikłań, takich jak problemy z sercem i udary oraz inne schorzenia, w tym niektóre rodzaje nowotworów.

Jakie podejście do diety przy cukrzycy jest najlepsze? 

Spróbuj wprowadzić zmiany w wyborach żywieniowych, które są realistyczne i osiągalne – po to, abyś mógł się ich trzymać. Specjaliści zalecają, by były to wybory skoncentrowane wokół konkretnych celów. Można je sformułować następująco: „Chcę osiągnąć jakieś stężenie cukru we krwi”, „Chcę zmniejszyć stężenie cholesterolu (tłuszczów we krwi)”, „Chcę mieć prawidłowe ciśnienie krwi”, „Chcę mieć zdrową wagę”, „Chcę być w remisji cukrzycy”. Dlaczego tak różne są te cele? Ponieważ cukrzyca rzadko występuje w izolacji. Najczęściej okazuje się, że inne parametry dotyczące zdrowia też nie są prawidłowe, zwłaszcza waga. Z badań wynika, że 60% chorych na cukrzycę typu 1 i aż 85% osób z cukrzycą typu 2 (tą częstszą) ma nadwagę lub otyłość.

Jeśli masz nadwagę, schudnięcie przyniesie ogromne korzyści. Może pomóc w kontrolowaniu stężenia cukru we krwi, ciśnienia krwi i stężenia cholesterolu. Istnieją mocne dowody sugerujące, że utrata dodatkowych kilogramów może doprowadzić do remisji cukrzycy typu 2. Wiadomo też, że jest to bardziej prawdopodobne, im szybciej po diagnozie nastąpi.

• Dziś w dietach cukrzycowych stawia się nie tyle na drastyczną eliminację produktów, ile na zdrowe wybory. Pamiętajmy – dieta w cukrzycy nie musi bardzo różnić się od diety zdrowego człowieka

Jak schudnąć przy cukrzcy?

Istnieją różne sposoby na odchudzanie, takie jak dieta niskowęglowodanowa, dieta śródziemnomorska i diety bardzo niskokaloryczne. Diety o niskiej lub bardzo niskiej kaloryczności stanowią duże wyzwanie. Większość osób przestrzegających tych diet stosuje specjalne produkty zastępujące posiłek, które są kompletne pod względem odżywczym. Jeśli zdecydujesz się spróbować diety niskokalorycznej, najpierw porozmawiaj ze swoim lekarzem rodzinnym lub dietetykiem, zwłaszcza jeśli stosujesz insulinę. Pamiętaj! Utrata tłuszczu brzusznego poprawi wrażliwość tkanek na insulinę – zarówno tę, którą sam produkujesz, jak i tę, którą musisz przyjmować (w cukrzycy typu 1).

Jeśli masz cukrzycę typu 2, utrata około 5% masy ciała może przynieść natychmiastowe korzyści dla zdrowia. Jeśli masz otyłość, prawdopodobieństwo remisji (cofnięcia się) cukrzycy jest większe, jeśli schudniesz więcej, czyli około 15 kg, tak szybko i bezpiecznie, jak to możliwe po ustaleniu rozpoznania. Być może będziesz mógł odstawić leki przeciwcukrzycowe. Jest to jeszcze bardziej prawdopodobne, jeśli schudniesz jak najwcześniej i szybko. To mit, że powolna utrata wagi jest zawsze dużo lepsza – w tym przypadku tak nie jest.

Co jeść na śniadanie i lunch?

Dieta w cukrzycy nie musi bardzo różnić się od tego, co już jesz, a twoje ulubione przepisy i posiłki można zwykle dostosować tak, aby były zdrowsze.

Oto kilka pomysłów na zdrowe śniadania: miska płatków pełnoziarnistych z mlekiem; dwie kromki pełnoziarnistego tosta z pastą na bazie oliwy z oliwek; kubek naturalnego niesłodzonego jogurtu i owoc; dwa plasterki awokado z jajkiem na twardo. Pomysły na lunch, gdy cierpisz na cukrzycę, to: kanapka z sałatką z kurczaka lub tuńczyka; mała porcja sałatki z makaronem; zupa z bułką pełnoziarnistą; kawałek steku z łososia lub tuńczyka i surówka. Pomyśl też o kawałku owocu lub kubku naturalnego niesłodzonego jogurtu.

Na obiad możesz zjeść lasagne i sałatę, pieczonego kurczaka z warzywami i z ziemniakami lub bez nich, pieczoną wołowinę z warzywami i brązowym ryżem lub bez niego, tortillę z kurczakiem i sałatką, łososia z warzywami i makaronem lub bez niego.

Na jakie owoce i przekąski postawić?

Owoce są dobre dla wszystkich i jeśli masz cukrzycę, nie jest inaczej. Nie należy ich unikać tylko dlatego, że są słodkie. Zawierają cukier, ale jest on naturalny. Cukier w owocach różni się od tego dodanego w czekoladzie, herbatnikach i ciastach lub wolnego cukru znajdującego się w sokach owocowych i koktajlach.

Należy unikać zbyt dużej ilości czerwonego i przetworzonego mięsa lub wysokoprzetworzonych węglowodanów, jak biały chleb. Ograniczenie ich oznacza, że ​​zmniejszasz ryzyko niektórych nowotworów i chorób serca.

Niektórzy chorzy na cukrzycę typu 2 słyszą o hipo­glikemii (gdy stężenie cukru jest zbyt małe) i sądzą, że muszą jeść przekąski, aby jej uniknąć. Nie dotyczy to jednak wszystkich. Nie musisz jeść przekąsek, jeśli nie bierzesz żadnych leków na cukrzycę typu 2. Jeśli leczysz cukrzycę za pomocą leków, takich jak insulina, które narażają cię na ryzyko hipoglikemii, możesz potrzebować przekąski.

Przekąski mogą utrudniać utrzymanie zdrowej wagi, co jest kluczowe w leczeniu cukrzycy. Jeśli więc masz ochotę na przekąskę, sięg­nij po zdrowszą opcję, taką jak paluszki marchewkowe i hummus lub wafle ryżowe z ciemną czekoladą.

• W cukrzycy dieta ma pozwolić kontrolować stężenie glukozy we krwi, ale też pomóc schudnąć. Na początku być może trzeba będzie mocniej zacisnąć pasa, żeby stracić kilka, a może kilkanaście kilogramów

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 6/2023 na str. 60. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.