Rolnicze klasyki odnowione – 4 zabytkowe ciągniki po renowacji w Ciechanowcu
Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu w połowie maja 2019 roku powiększyło swoje zbiory o wyjątkowe eksponaty – 4 ciągniki kołowe oraz 4 silniki stacjonarne. Zakup niezwykłych klasyków rolnictwa został sfinansowany z dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Województwa Podlaskiego.
Zbiory Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu powiększyły się o:
- niemiecki ciągnik Deutz F1M414 z 1941 roku w wersji na szerokich metalowych kołach,
- niemiecki ciągnik Lanz Bulldog HR 8 D 9531 z 1944 r. w wersji transportowej,
- niemiecki ciągnik Porsche-Diesel Super Export 329 z 1963 r.
- polski ciągnik Tur-10D z 1984 r.
Z kolei kolekcja silników muzeum powiększyła się o Deutz MAH 516 z 1934 r., Deutz MAH 711 z 1938 r., Hatz-Diesel H 2 z 1930 r. oraz czechosłowacki silnik Wikov Robot Diesel z 1938 r.
Bogata kolekcja unikatowych ciągników rolniczych w ciechanowieckim muzeum
– Zakupione zagraniczne ciągniki i silniki są unikatowymi modelami, które chętnie pozyskałoby każde muzeum techniczne i prywatni kolekcjonerzy. Większość z nich jest jedynymi, zachowanymi egzemplarzami w naszym kraju. Ciągnik Tur-10D jest również rzadko spotykanym ciągnikiem, ponieważ wyprodukowano go w bardzo małej liczbie egzemplarzy – przekonuje Marek Wiśniewski, kierownik Działu Techniki Rolniczej w Muzeum Rolnictwa im. ks. K. Kluka w Ciechanowcu.
Nowo zakupione eksponaty–ciągniki rolnicze powiększyły kolekcję ciechanowieckiego muzeum do 57 traktorów, a kolekcja silników powiększyła się do 58 sztuk.
Turyści odnowione ciągniki mogli zobaczyć już 18 maja 2019 roku podczas Europejskiej Nocy Muzeów. Kolejną okazją będzie m.in. 11 sierpnia 2019 roku podczas Podlaskiego Święta Chleba.
Deutz z 1941 roku z szerokimi kołami metalowymi do prac na łąkach
Najstarszym z pozyskanych przez Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu ciągników jest Deutz F1M414 wyprodukowany w Kolonii w 1941 roku.
Jest on wyposażony w szerokie, stalowe koła obręczowe. Tylne koła ze skośnymi ostrogami są szerokie na aż 90 cm i mają średnicę 113,5 cm. Miało to ułatwić prace maszyny rolniczej na łąkach oraz na glebach murszowych lub torfowych.
Traktor waży 1130 kg, ma 150 cm wysokości, 241 cm długości i aż 293 cm szerokości. Został on wyposażony w 1-cylindrowym, wysokoprężny silnik o mocy 11 KM i pojemności 1100 cm3. Deutz F1M414 został wyposażony w 4-stopniową skrzynię biegów (3 biegi do przodu oraz 1 do tyłu), dzięki czemu mógł osiągnąć maksymalną prędkość do 7,7 km/h w przód i 3,2 km/h w tył.
– Prosta konstrukcja wpłynęła na jego niską cenę. Z tego względu był on najlepiej sprzedającym się ciągnikiem w przedwojennych Niemczech. Seryjną produkcję tego modelu uruchomiono w 1936 roku i trwała ona nieprzerwanie do 1942 roku – informuje Marek Wiśniewski
Wersji przedwojennej ciągnika Deutz F1M414 wyprodukowano łącznie 10 340 sztuk, a wersji powojennej 9000 egzemplarzy. Z produkcji tego modelu ostatecznie zrezygnowano w 1951 roku.
4-tonowy Lanz Bulldog z 8-stopniową skrzynią biegów i prędkością powyżej 25 km/h
Drugim z najstarszych nowo pozyskanych eksponatów Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu jest ciągnik Lanz Bulldog HR 8 D 9531 z 1944 r. wyprodukowany w Mannheim w firmie Heinrich Lanz AG. Model ten był wykorzystywany tylko do prac transportowych. Z tego powodu był on wyposażony w cztery ogumione koła.
Z tyłu były to dwa nieskrętne koła z obciążnikami z logo fabryki – „L” wpisane w „H” od nazwiska założyciela firmy Heinricha Lanza. Z kolei z przodu były dwa pełne, skrętne koła zamontowane na osi resorowanej z wahaczami.
Lanz Bulldog był napędzany przez 2-suwowy silnik średnioprężny o mocy 45 KM i o pojemności aż 10338 cm3. Silnik można było uruchomić jedynie po wcześniejszym podgrzaniu gruszy żarowej. Traktor miał 8-stopniową tzw. szybką skrzynię biegów, czyli 6 biegów do przodu oraz 2 biegu do tyłu. Lanz mógł poruszać się wykorzystując biegi szosowe lub polowe. Jak na maszynę z lat 40. osiągał on niesamowitą prędkość maksymalną – aż 25,2 km/h w przód i 14,7 km/h w tył.
Co ciekawe, Lanz Bulldog HR 8 D 9531 mógł być ciągnikiem w postaci cabrio, bowiem był wyposażony w składaną brezentową kabinę. Ciągnikiem mogły podróżować 2 osoby.
Legendarny Porsche pracował w Dolnej Bawarii i w wielkopolskim sadzie
Kolejnym z eksponatów jest ciągnik Porsche-Diesel Super Export 329 z 1963 roku wyprodukowany w Friedrichshafen. Ten model był wytwarzany w latach 1961-1963 i wyprodukowano ok. 3600 egzemplarzy tego traktora. Był to ostatni z 44 modeli z programu produkcyjnego firmy Porsche-Diesel-Motorenbau.
Porsche-Diesel Super Export 329 był wyposażony w 4-suwowy silnik wysokoprężnym, 3-cylindrowym o pojemności 2625 cm3 i o mocy 35 KM. Miał on 10-stopniową skrzynię biegów: 8 biegów do przodu i 2 do tyłu. Można było go rozpędzić do 19,2 km/h w przód i 8,6 km/h w tył.
– Z przodu ciągnika znajduje się uchwyt zaczepowy i poprzeczny drążek do przyczepiania maszyn. Z tyłu zamontowany trzypunktowy, hydrauliczny, przestawny układ zawieszania z belką transportową, zaczepem oraz wałem przekazu mocy. Do mostu tylnego zamontowana jest rama bezpieczeństwa – podaje kustosz Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu.
Egzemplarz, który trafił do zbiorów muzealnych przez lata pracował w gospodarstwie rolnym w Dolnej Bawarii w Niemczech, a później trafił do Polski i do 2015 roku pracował w jednym z sadów w Wielkopolsce. To właśnie tu wielkopolski rolnik w latach 2016-2018 odrestaurował traktor i doprowadził go do dawnego blasku.
Polski ciągnik TUR-10D – unikat z Dolnego Śląska
Najmłodszym z nowych eksponatów Muzeum Rolnictwa w Ciechanowicach jest ciągnik TUR-10D, który został wyprodukowany w 1984 roku w Wytwórni Urządzeń Komunalnych WUKO w Stąporkowie. W tych zakładach ciągniki TUR-10D były produkowane w latach 1983–85 i z taśmy montażowej zjechało zaledwie ok. 500 egzemplarzy. TUR–10D był przeznaczony głównie do prac polowych i transportowych na niewielkich areałach, np. w ogrodnictwie czy w sadach.
TUR-10D przez wiele lat był wykorzystywany do pracy w sadzie na Dolnym Śląsku (Fot. Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu)
Napędza go niewielki silnik o pojemności zaledwie 573 cm3o mocy 10 KM. Ciągnik został wyposażony w 4-stopniową skrzynię biegów: 3 biegi do przodu oraz 1 do tyłu, która pozwalała osiągnąć maksymalną prędkość do 19,4 km/h w przód oraz 5 km/h w tył.
TUR-10D jest wyposażony w górny zaczep transportowy, zaczep rolniczy, belkę narzędziową, trzypunktowy układ zawieszenia maszyn i narzędzi sterowany podnośnikiem hydraulicznym i wyprowadzony zewnętrzny układ hydrauliki oraz wał odbioru mocy.
TUR-10D od początku lat 90. XX w. pracował w sadzie u jednego z rolników z Dolnego Śląska. Ten gospodarz w latach 2016-2018 odnowił ciągnik, który teraz można podziwiać w muzeum w Ciechanowcu.
Wszystkie odrestaurowane ciągniki można zobaczyć w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu
Paweł Mikos
