Retrołowiczanka – czar ciągnikom wraca

Wszystko dzięki Retrołowiczance czyli stowarzyszeniu, które po raz pierwszy wystawiło zabytkowe ciągniki oraz motocykle w skansenie w Maurzycach podczas imprezy „Łowickie Żniwa” w dniu 23 lipca. Zaś oficjalnie zostało powołane do życia niewiele wcześniej, bo 14 lipca br. z inicjatywy Piotra Politowicza (prezesa stowarzyszenia) oraz innych miłośników starych ciągników, maszyn rolniczych, samochodów, a także motocykli z terenu powiatu łowickiego oraz ościennych. Póki co zrzesza 10 członków i jest na etapie dopinania spraw organizacyjnych, w których swą pomoc zaoferowała Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu. Z kolei stowarzyszenie ma zapis w statucie, że podczas wystaw zabytkowego sprzętu będzie promować rodzimych przedsiębiorców i tak też właśnie było, bo w Maurzycach nad ciągnikami powiewały flagi największej firmy z Łowicza jaką jest tutejsza mleczarnia.

Sagan na gumowych kołach

Wiceprezesem Retrołowiczanki został Janusz Pełka, który na „Łowickich Żniwach” zaprezentował dwa ciągniki: C-325 z 1961 roku oraz niezwykle rzadko spotykanego niemieckiego Guldnera z 1942 roku (tylko 1500 wyprodukowanych egz.). Stawkę ciągników wyremontowanych będących w stanie kolekcjonerskim uzupełnił Ursus C-328 z 1963 roku należący do Piotra Politowicza. Zaś Ursus C-451, będący własnością Dariusza Tadeusiaka, był przykładem jak wygląda stary traktor jeszcze przed remontem. Pomimo że nie restaurowany to odpalał, a silnik pracował bardzo równo i głośno jak przystało na ten model.

Jednocylindrowy silnik średnioprężny o mocy 45 KM zastosowany w Ursusie C-451 był prosty w budowie, miał dużą tolerancję na paliwa słabej jakości i był wytrzymały. Wadą silnika była jego masa, hałaśliwość, paliwożerność i kłopotliwa obsługa

Jak wyjaśnił Piotr Politowicz, Ursus C-451 powstał w wyniku modernizacji starzejącego się modelu C-45. Był produkowany w latach 1954–1959 przez zakłady Ursus w Warszawie, a następnie w latach 1960–1965 przez Zakłady Mechaniczne w Gorzowie Wielkopolskim. Ten prezentowany pochodzi z drugiego okresu produkcji. W ciągniku zwanym „saganem na gumowych kołach” wprowadzono szereg unowocześnień m.in. podnośnik hydrauliczny umożliwiający pracę z narzędziami podwieszanymi, tylne błotniki, rozruch benzynowy, wtryskiwacz paliwa o zamkniętej budowie, wentylator o zwiększonej wydajności w układzie chłodzenia, wzmocniony wspornik osi przedniej oraz wał korbowy hartowany powierzchniowo. Wprowadzenie rozruchu benzynowego wymusiło zmiany w budowie zbiornika paliwa. Liczący 100 litrów zbiornik paliwa został podzielony na dwie części przegrodą. Część na benzynę miała 5 l objętości, zaś pozostałe 95 l przeznaczone było na olej napędowy. Po odpaleniu silnika na benzynie i jego rozgrzaniu, następowało przełączenie na olej napędowy. Ważący 3680 kg Ursus C-451 został przystosowany do ruchu drogowego. Zastosowano tzw. przyspieszacz ruchu szosowego, stanowiący odwrócony reduktor. Spowodowało to podwojenie liczby biegów w porównaniu do Ursusa C-45 z 3+1 do 6+2, a także zwiększyło prędkość maksymalną do 16,7 km/h.

Takich Gulgdnerów jak ten z 1942 roku wyprodukowano tylko 1500 egzemplarzy

Zupełnie na drugim biegunie znajdują się znacznie lżejsze (ważące po 1460 kg i 1910 kg z obciążnikami) oraz słabsze modele, które były przydatne w małych gospodarstwach. To Ursusy C-325 i C-328, czyli poprzedniki popularnej trzydziestki, zaletą których jest na pewno stosunkowo niskie zużycie paliwa. Oba odrestaurowane cieszyły oko zwiedzających. W niektórych gospodarstwach, zwłaszcza młodszy model o mocy 28 KM, można jeszcze spotkać przy lekkich pracach polowych czy też jako ciągnik oborowy. W sumie w latach 1963-68 wyprodukowano 75 086 egzemplarzy, a ten prezentowany przez Piotra Politowicza był jednym z pierwszych, który zszedł z taśmy produkcyjnej. W gospodarstwie nie pracuje, bo rolnik posiada najmłodszego brata z serii lekkich Ursusów jakim jest ostatnia edycja trzydziestki czyli Ursus C-330M. To on wykonuje najlżejsze prace w gospodarstwie, w którym pracują jeszcze 4 Zetory o mocy do 120 KM. Z racji, że rolnik z wykształcenia jest mechanikiem maszyn rolniczych, większość napraw wykonuje we własnym zakresie.

W swojej kolekcji ciągników zabytkowych Piotr Politowicz oprócz Ursusa C-328 posiada jeszcze Deutz-Fahra F1M414 z 1939 roku, Zetora Super 50 z 1964 r., sadowniczego Zetora 25 Bocian z 1957 r. oraz jednoosiowego Ursusa C-308 z 1963 roku.

Zabytkowe ciągniki z Retrołowiczanki można było oglądać podczas „Łowickich Żniw”, których głównym punktem była inscenizacja obrzędu żniw w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca „Boczki Chełmońskie”

– Tymi starymi ciągnikami wyjeżdżam w pole, ale nie do pracy, a dla przyjemności. Równie wiele satysfakcji sprawia mi ich prezentowanie na wystawach. Mój C-328 jest o tyle ciekawy, że to właściwie przejściówka, gdyż fabrycznie założono mu już mocniejszy silnik właściwy dla modelu C-328, a reszta była jeszcze od C-325. Mam go od 6 lat, a od 5 lat jest wyremontowany. Udało mi się zrobić go na oryginalnych częściach, przy czym pół roku zbierałem części, a pół roku trwał remont. Z kolei Deutz-Fahr, zakupiony w Zakopanem, był zrobiony dla niemieckiego wojska i najprawdopodobniej przyciągnął do Polski jakieś działo i został. Jest to wersja typowo wojskowa, a ja przy odrestaurowaniu postaram się go przerobić na rolniczą. Zetorem Super 50 zakupionym w odległości 100 km przyjechałem na kołach i wymagał tylko malowania, zaś Zetora 25 wygrzebałem w pokrzywach, gdzie stał 20 lat i prawie już dokończyłem jego restaurację – powiedział Piotr Politowicz, który nie ukrywa, że żyje z hodowli krów i mleka, bo to się najlepiej opłaca na takich typowo rodzinnych gospodarstwach jak jego, natomiast życiową pasją rolnika jest majsterkowanie przy starych sprzętach i dawanie im drugiego życia już nie jako robocze, a kolekcjonersko-wystawowe egzemplarze.

Piotr Politowicz z Rząśna (gm. Zduny) gospodaruje wraz z żoną Moniką (mają córkę Julię) na 30 ha. Uprawia kukurydzę, zboża, lucernę i trawy. Utrzymuje 60 sztuk bydła, w tym 30 krów. Rocznie dostarcza ok. 150 tys. litrów mleka do OSM w Łowiczu

Zabytkowe sprzęty wystawiane przez Retrołowiczankę będzie można podziwiać po raz kolejny już 15 sierpnia w Bąkowie w powiecie łowickim. Jak podkreślił Piotr Politowicz jest to jedyne tego typu zrzeszenie działające na terenie Polski centralnej, a wystawiane sprzęty cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem. W Bąkowie uda się najprawdopodobniej zaprezentować kilkanaście ciągników, w tym kilka samochodów i motocykli.