Choroba niebieskiego języka w Polsce. Wirus potwiedzony u 3 zwierząt w stadzie bydła mięsnego
Pierwsze ognisko choroby niebieskiego języka zostało stwierdzone 22 listopada 2024 r. w gospodarstwie utrzymującym bydło mięsne w powiecie wołowskim, województwie dolnośląskim. Wirus został wykryty w ramach rutynowych badań monitoringowych, wykonywanych przez lekarzy weterynarii.
Krajowe laboratorium referencyjne, tj. PIWet - PIB Puławy, potwierdziło podejrzenia co do ogniska choroby, uzyskując dodatnie wyniki badań molekularnych metodą PCR, potwierdzające obecność materiału genetycznego wirusa BT serotypu 3 (BTV-3) w próbkach pochodzących od 3 zwierząt.
Zakażenie w stadzie, w którym potwierdzono pierwsze ognisko wirusa BT przebiegało bezobjawowo, a zwierzęta nie wykazywały klinicznych objawów choroby.
Choroba niebieskiego języka: jakie objawy można zaobserwować u chorych zwierząt?
Bezobjawowy przebieg choroby utrudnia jej szybką identyfikację, jednak warto przypomnieć najczęstsze objawy u przeżuwaczy, które występują w klinicznym obrazie choroby niebieskiego języka. Bydło zakaża się znacznie częściej niż owce, jednak przebieg choroby jest łagodniejszy niż u owiec. Po przechorowaniu, bydło może stać się bezobjawowym nosicielem wirusa, co prowadzi do zakażania kuczmanów i dalsze rozprzestrzenianie się wirusa.
Z uwagi na długi okres wylęgania choroby objawy kliniczne u bydła mogą nie być widoczne nawet do 60.–80. dnia po zakażeniu. Jednakże jeśli wystąpią, można zaobserwować:
- gorączkę,
- ślinotok,
- zaczerwienienie i obrzęk błony śluzowej jamy ustnej,
- owrzodzenie opuszki zębowej i niekiedy końca języka,
- zapalenie koronki i tworzywa racic, będące przyczyną kulawizny,
- u krów mlecznych – łuszczenie się naskórka strzyków i tworzenie się strupów,
- ronienia,
- rodzenie zdeformowanych cieląt, przy czym deformacje dotyczą najczęściej głowy. Na zakażenie najbardziej podatne są płody w okresie rozwoju mózgu.
U owiec choroba może przebiegać od zakażenia bezobjawowego lub postaci przewlekłej do nadostrej i ostrej. Można zaobserwować następujące objawy kliniczne:
- bardzo wysoka temperatura ciała 41–42oC,
- spadek kondycji, posmutnienie, depresja i utrata mleczności,
- obrzęk warg, powiek i małżowin usznych,
- silne zaczerwienienie błony śluzowej policzków i jamy nosowej,
- drobne wybroczyny pod śluzówką jamy ustnej i nosowej,
- owrzodzenie warg, opuszki zębowej oraz w niektórych przypadkach języka,
- duszność, ślinotok, obfity wypływ z nosa, początkowo surowiczy, następnie śluzowo-ropny i krwawy,
- wymioty mogące być przyczyną zachłystowego zapalenia płuc,
- przekrwiony, obrzękły, siny i wystający z jamy ustnej język,
- biegunka, kał z domieszką krwi,
- kulawizna jako następstwo zapalenia koronki i tworzywa racic,
- możliwe zapalenie płuc i zwyrodnienie mięśni,
- ciężarne samice mogą rodzić martwe lub zdeformowane jagnięta.
Choroba niebieskiego języka podlega obowiązkowi zwalczania na terenie Polski
Choroba niebieskiego języka (bluetongue) jest zakaźną chorobą przeżuwaczy, zarówno domowych, jak i dzikich. Chorują na nią bydło, owce i kozy, ale także sarny, jelenie, łosie, afrykańskie antylopy, wielbłądy, słonie. Chorobę wywołuje wirus z rodzaju Orbivirus (Reoviridae).
Zwierzęta nie zarażają się bezpośrednio od siebie, a jedynie poprzez owady kłująco-ssące z rzędu muchówek oraz poprzez krew lub nasienie. Choroba nie przenosi się na inne gatunki zwierząt gospodarskich i domowych oraz na ludzi, co oznacza, że mięso, mleko, skóry i wełna oraz inne produkty pochodzące od przeżuwaczy nie stanowią zagrożenia dla ludzi. Na terytorium Polski choroba niebieskiego języka podlega obowiązkowi zwalczania.
Choroba niebieskiego języka stale rozprzestrzenia się w Europie. Jej występowanie potwierdziły: Andora, Austria, Belgia, Dania, Francja, Hiszpania, Niderlandy, Luksemburg, Niemcy, Czechy, Szwajcaria, Włochy, Grecja, Szwecja, Portugalia.
Kamila Szałaj
Kamila Dłużewicz
