Odpoczynek krów to niezwykle ważny aspekt ich dobrostanu. Dlaczego?
Bo leżąc krowy przeżuwają, osuszają się ich racice oraz pozostaje więcej miejsca dla innych krów do przemieszczania się po oborze.
Jeżeli powierzchnia legowisk nie jest wygodna, krowy leżą krócej. Jeśli nie mogą położyć się kiedy chcą, będą z kolei zbyt długo leżały, co sprawi, że będą mniej jadły i piły i w konsekwencji będą pobierały mniej suchej masy. Gdy legowisko krowom "nie pasuje", będą kładły się w innych miejscach obory, przysparzając tym samym dodatkowych kłopotów związanych z utrzymaniem ich czystości.
Ile miejsca powinna mieć krowa na legowisku?
Podczas leżenia krowa musi mieć możliwość wykonywania ruchów głowy: do przodu, podnoszenia i opuszczania. Zalecenia mówią, aby krowy miały ok. 50 cm miejsca dla głowy i 168 cm dla tułowia. W pierwszej fazie kładzenia się i wstawania bydło wysuwa głowę do przodu, a zatem dodatkowo powinno uwzględniać się ok. 30 cm. Długość stanowisk powinna wynosić zatem minimum 245 cm. Tak więc, przestrzeń stanowiska powinna przewyższać faktyczne wymiary zwierzęcia, co wynika ze sposobu kładzenia się i wstawania. Podczas tych czynności krowa musi mieć swobodę wykonywania ruchów w kierunku pionowym, do przodu i na boki, bez żadnych ograniczeń ani ryzyka skaleczenia.
Bydło oddaje kał równomiernie w czasie, z częstotliwością 10–16 razy na dobę. Ponieważ na pobieranie paszy krowa potrzebuje około 6 godzin (w tym czasie 3–4 razy oddaje kał) stąd zabrudzenie płyty legowiskowej, a tym samym zwierzęcia. Aby ograniczyć zabrudzenie podłogi, często skraca się długość legowiska do wymiarów tułowia, czego konsekwencją jest dyskomfort zwierząt.
Krowy nie będą leżeć na zbyt twardych i niewygodnych legowiskach
Krowy spędzają więcej czasu leżąc na powierzchniach miękkich. Czas leżenia istotnie się skraca, a tym samym wydłuża się czas stania, kiedy krowy zmuszone są do przebywania na twardych powierzchniach. Fakt ten ma szczególne znaczenie w oborach uwięziowych, w których stanowiska powinny zapewniać jednocześnie i miękkie leżenie i mocne oparcie dla kończyn podczas stania.
Bardzo ważne jest też, aby krowa stała czterema kończynami na stanowisku. Gdy tylne kończyny stoją np. ruszcie, bardzo często dochodzi do deformacji racic. Poświęćmy więc chwilę czasu, by poobserwować pojedyncze krowy, czy bez problemów kładą się na stanowisku, czy nie uderzają głową o krawędź stołu paszowego oraz czy nie ślizgają się podczas wstawania. Zdrowe krowy oddają kał na stojąco. Gdy powierzchnia, na której przebywają jest śliska, a uwięź niewygodna, kał oddawany będzie także przez krowy leżące.
Każda dodatkowa godzina odpoczynku to nawet 2 kg mleka wiecej
Jest wiele badań, które potwierdzają również zależność pomiędzy czasem spędzonym przez krowy na odpoczynku, a dobową wydajnością. Na każdą dodatkową godzinę odpoczynku krowa może wyprodukować prawie 2 kg mleka więcej, a to za sprawą zwiększonego o około 20–30% przepływu krwi w wymieniu w porównaniu z krowami stojącymi.
Nadal w oborach alkierzowych obserwuje się zbyt duże zagęszczenie krów, a ponieważ efekty nadmiernego stłoczenia krów widoczne są dopiero po pewnym czasie, hodowcy zwykle nie wiążą ich wystąpienia ze zbyt dużą liczbą zwierząt w stosunku do liczby dostępnych w oborze stanowisk. Tak więc, właściwą praktyką powinno być utrzymanie liczby krów równej liczbie dostępnych stanowisk.
Beata Dąbrowska
