Jeśli na podstawie obserwacji zakwalifikujemy krowę do grupy ryzyka, to wówczas możemy ja traktować w sposób specjalny, a co za tym idzie, zapobiegać występowaniu chorób metabolicznych. Do grupy krów zagrożonych zaliczają się również zwierzęta kulawe, z ciążą bliźniaczą, serologicznie pozytywne na IBR i BVD oraz pozytywne w kierunku paratuberkulozy. Bardzo ważnym wskaźnikiem jest rownież zawartość kwasów tłuszczowych w surowicy krwi, który uważa się za wskaźnik prawidłowości żywienia w okresie przejściowym przed porodem.
Jeżeli na podstawie analizy krwi (pobranej na czczo) zawartość wolnych kwasów tłuszczowych we krwi, w okresie od 14 do 3 dnia przed porodem wynosi powyżej 0,4mmol/l (surowicy) – wskazuje to na nadmierne uwalnianie rezerw tłuszczowych i możliwość zwyrodnienia tłuszczowego wątroby. Monitorując stado trzeba pamiętać, że krowy powyżej 4 laktacji są zdecydowanie bardziej podatne na choroby metaboliczne, w tym ketozę i zaleganie poporodowe. Jeśli mamy w stadzie wybitnie wysokowydajne sztuki – dające powyżej 12 000 kg mleka, to nawet niewielki błąd żywieniowy stwarza ryzyko pojawienia się chorób. Nadmierne otłuszczenie zwiększa ryzyko utraty apetytu oraz trudnego porodu i jest głównym czynnikiem ryzyka zaburzeń zdrowia.
Słaby apetyt krów w ostatnich 14–21 dniach ciąży, jego wahania pomiędzy kolejnymi dniami, (które ocenić możemy na podstawie wypełnienia żwacza) są sygnałem, że krowa będzie miała problem z pobraniem paszy także po porodzie.
U sztuki, u której udokumentowano jakieś schorzenie metaboliczne w poprzedniej laktacji, istnieje duże prawdopodobieństwo podobnych schorzeń w kolejnej laktacji. Jeśli krowa miała za długą poprzednią laktację – trwającą ponad 400 dni – to najczęściej jest to efekt kłopotów z zacieleniem, których następstwem jest nadmierna kondycja ciała. W przypadku potwierdzonej USG ciąży bliźniaczej istnieje ryzyko trudnego porodu i komplikacji poporodowych, które prowadzić mogą do utraty apetytu i oczywiście problemów metabolicznych. Możliwość otłuszczenia i problemów z tym związanych istnieje także w przypadku za długiego – wynoszącego powyżej 80 dni – okresu zasuszenia. U krów, które przynajmniej w jednym miesiącu poprzedniej laktacji miały wysoką (powyżej 1 miliona) liczbę komórek somatycznych w mleku, również istnieje duże prawdopodobieństwo powtórzenia się problemu. Gdy w okresie zasuszenia zdiagnozujemy mastitis lub problemy z wymieniem, to w laktacji problem ten może się pogłębić.
Beata Dąbrowska
