Rozród krów

Co zrobić, gdy łożysko nie chce odejść?

Problem zatrzymania łożyska dotyczy zwykle od 5 do 10% krów w stadzie, ale zdarza się, że przekracza nawet 20%. U większości krów najbardziej widocznym objawem tego schorzenia jest część łożyska wystająca z dróg rodnych. Zdarzają się jednak przypadki, w których błon płodowych nie widać, gdyż w całości znajdują się one w macicy. Z tego powodu, jeśli nie zauważymy wydalenia błon płodowych, powinniśmy wezwać lekarza weterynarii, który przeprowadzi badanie.

Łożysko musi być wydalone w przeciągu 12 godzin

Ostatnim etapem porodu jest wypieranie błon płodowych, które rozpoczyna się zaraz po wyparciu płodu i zwykle trwa 3–8 godzin. Macica kurczy się rozluźniając i przerywając połączenie kosmków w poszczególnych brodawkach. Błona śluzowa układa się w podłużne fałdy, a brodawki maciczne zbliżają się do siebie, co powoduje zmniejszenie dopływu krwi do brodawek, których naczynia krwionośne silnie się rozrosły w okresie ciąży. W efekcie dochodzi do wysunięcia się kosmków z krypt i uwolnienie łożyska. Ciążenie błon płodowych zwisających ze szpary sromowej pomaga w procesie odłączenia łożyska. Łożysko waży około 5,5–6 kg i zawiera około 86 liścieni o łącznej powierzchni 530 cm2 i powinno być oddzielone i wyparte w ciągu 3–4 godzin. Jeżeli wydalenie łożyska nie nastąpi w ciągu 12 godzin, wówczas mamy do czynienia z jego zatrzymaniem. Zatrzymanie łożyska występuje również przy niedoborze białka, selenu, miedzi oraz witamin A i E. Niedobory białka powodują puchnięcie połączeń łożyska z macicą co utrudnia jego odklejanie.

Już po upływie 6–9 godzin od momentu porodu, zalegające błony płodowe ulegają rozkładowi gnilnemu w trakcie gwałtownego, postępującego wzrostu liczby różnych drobnoustrojów, co powoduje rozwój infekcji w jamie macicy.

Niebezpieczne następstwa zatrzymania łożyska

Czym grozi zatrzymanie łożyska po porodzie? Najczęściej spotykanymi następstwami są: ostre poporodowe zapalenie macicy, osłabiona inwolucja macicy i co się z tym wiąże, późniejsze wprowadzenie krowy do rozrodu. W celu zapobiegania temu schorzeniu dbajmy o niezatuczanie krów w okresie zasuszenia, dodatek witaminy E i selenu w diecie w okresie 2–3 tygodni przed porodem. Dawniej najczęściej stosowanym sposobem leczenia było ręczne odklejanie błon płodowych i podawanie antybiotyków do macicy. Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na leczenie zachowawcze. Na odejście łożyska wpływ ma oksytocyna, którą można podawać co parę godzin od porodu. Oksytocyna wpływa kurcząco na macicę do 8 dnia po porodzie oraz w okresie wzrostu pęcherzyka Graafa (przed rują i w jej trakcie).

Po wydaleniu łożyska w narządzie rozrodczym krowy zachodzi szereg ściśle z sobą powiązanych procesów prowadzących do inwolucji macicy, eliminacji zakażeń bakteryjnych i regeneracji błony śluzowej. Okres poporodowy trwa około 6–7 tygodni.

Pierwsze godziny po porodzie stanowią dla krowy poważny stres oraz znaczny wydatek energetyczny. Sprawdzoną metodą jest podanie bezpośrednio po porodzie (jeszcze przed wylizaniem cielęcia) rozpuszczonego w ciepłej wodzie pójła poporodowego, zawierającego w swoim składzie substancje energetyczne witaminowo-mineralne oraz probiotyczne. Jest on wygodny w stosowaniu i bardzo chętnie wypijany przez krowy. Z jednej strony pójło powoduje, że przedżołądki po porodzie wracają na swoje miejsce, a z drugiej, przywraca równowagę elektrolitową i energetyczną ograniczając ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych oraz zaburzeń pokarmowych. Dodatkowym atutem jest podawanie wapnia i magnezu w formie chelatowej, co w znacznym stopniu poprawia bilans tych pierwiastków po porodzie i ułatwia profilaktykę porażenia poporodowego.

Przyczyn zatrzymania łożyska u krów jest wiele, warto jednak z nimi się zapoznać, gdyż profilaktyka może ustrzec nas przed występowaniem schorzenia.
1. Choroby przewodu pokarmowego i zaburzenia metaboliczne.
2. Niedobory mineralno-witaminowe.
3. Długotrwały poród spowodowany komplikacjami w położeniu i ułożeniu płodu.
4. Rozciągnięcia macicy przy dużych płodach, ciążach bliźniaczych lub dużej ilości wód płodowych.
5. Występowanie chorób zakaźnych w stadzie (np. brucelozy).
6. Poronienia wywołane urazami mechanicznymi.
7. Przedwczesna lub długo przenoszona ciąża.
8. Nieodpowiednie żywienie w okresie przejściowym (3 tygodnie przed porodemi 3 tygodnie po porodzie.
9. Wzrost zawartości białka strawnego w dawce pokarmowej przy ograniczeniu ilości energii.
10. Brak higieny i komfortu legowisk.
11. Czynniki stresogenne, ból, hałas, odłączenie cielęcia od krowy.