Co powinna zawierać dawka pokarmowa dla krów w okresie upałów?
Jedną z najważniejszych reakcji krowy na przegrzanie jest pogorszenie apetytu, dlatego troska o utrzymanie go w okresie letnim powinna być priorytetem, szczególnie u krów w okresie szczytu laktacji. W tej kwestii wiele możemy zrobić, zwracając szczególną uwagę na skład dawki pokarmowej i dbałość, by w czasie gorących okresów zawierała zwiększoną koncentrację składników pokarmowych. Pamiętajmy, że dawki z dużą ilością włókna sprzyjają powstawaniu ciepła w przewodzie pokarmowym, dlatego też w gorące dni powinniśmy karmić krowy dawkami z mniejszym udziałem pasz włóknistych, czyli z większym udziałem pasz treściwych oraz kiszonki z kukurydzy.
Dodatek tłuszczu zmniejszy produkcję ciepła
Nie możemy jednak całkowicie pozbawić zwierząt włókna. Ważne jest tylko zachowanie pewnego umiaru. Jeżeli zasadą żywienia krów w lecie jest zwiększenie koncentracji energii w dawce, ale tak, by unikać kwasicy, to bardzo dobrym rozwiązaniem jest dodatek tłuszczu, który zmniejsza produkcję ciepła w organizmie. Co prawda tłuszcz nie jest dobrym źródłem energii dla bakterii żwaczowych, ale jest bardzo energetyczny, jest bowiem 2,5 raza bardziej kaloryczny niż węglowodany. Ponadto tłuszcz nie fermentuje, a w czasie jego przemiany nie powstają gazy.
Prof. Zygmunt M. Kowalski przestrzega jednak, aby tłuszczu nie stosować w dowolnych ilościach. Po pierwsze, jest on drogi, po drugie, jego przedawkowanie może zaburzyć fermentację żwaczową. Jeżeli więc zdecydujemy się na stosowanie dodatków tłuszczowych, należy pamiętać, aby ilość tłuszczu w nich zawarta nie przekraczała 4% SM dawki, a zawartość tłuszczu surowego w całej dawce nie przekraczała 6% SM.
- Sprawdzanie czystości poideł – szczególnie w okresie letnim – powinno być czynnością rutynową. Podczas wysokich temperatur pozostałości pasz w poidłach psują się kilkakrotnie szybciej niż w chłodniejsze dni
Białko może obniżyć wydajność mleczną
W okresie wysokich temperatur należy także bardzo uważać, by nie przesadzać z białkiem, a szczególnie z ilością białka rozkładanego w żwaczu ze względu na koszt energetyczny usunięcia nadmiaru amoniaku z organizmu. U krów karmionych takim białkiem możemy spodziewać się obniżenia wydajności mleka.
Upał powoduje wystąpienie u krów stresu cieplnego, ten zaś – ze względu na hiperwentylację organizmu – sprzyja powstawaniu metabolicznej alkalozy. Krowa wraz z potem wyprowadza z organizmu potas. Gdy dodatkowo zwierzę zmniejsza pobranie paszy, nie pobiera wystarczającej ilości składników mineralnych. Krowa w szczycie laktacji powinna mieć różnicę kationowo-anionowo (DCAD) na poziomie około 400 mEq/kg SM, a latem wskaźnik ten powinien być bezwzględnie przestrzegany.
Latem krowa potrzebuje więcej potasu
W dawkach pokarmowych w okresie wiosny i jesieni powinno być 1,1% potasu w SM, natomiast latem zawartość potasu powinna być wyższa i wynosić 1,5–1,6%. Dlaczego? Bo intensywnie pocąca się krowa wydala ze swojego organizmu wodę oraz znaczne ilości sodu i potasu, co wymaga uzupełniania elektrolitów. Z tego powodu tak ważny jest stały dostęp do lizawek solnych, także w okresie zasuszenia. Zwiększonej dawce potasu powinien zawsze towarzyszyć dodatek magnezu, bo potas blokuje jego wchłanianie. Stąd też mieszanka mineralna na okres lata powinna mieć zawsze dużo potasu i magnezu.
- Podczas wysokich temperatur powietrza warto pomyśleć o zmianie organizacji zadawania paszy. Na stół paszowy powinny trafić zawsze świeże pasze czy też TMR. Zwiększenie częstotliwości zadawania pasz – nawet 3–4 razy na dobę – ogranicza ryzyko sortowania, zachęca krowy do częstszego podchodzenia do stołu oraz zmniejsza ryzyko zagrzewania się pasz. Częstsze zadawanie jest skuteczniejsze niż podgarnianie
W upalne dni krowy piją więcej. Pamiętając o tym musimy stworzyć takie możliwości, by dostęp do wody dla wszystkich sztuk w stadzie był nieograniczony. Gdy tak nie jest, krowy zdominowane, szczególnie pierwiastki lub krowy świeżo wycielone oraz kulawe, piją mniej oraz mają dłuższe okresy bez pojenia.
TMR nie może być wysuszony
Latem musimy także pamiętać o unikaniu przesuszenia pasz na stole paszowym i polewaniu ich wodą, nawet kilkakrotnie w ciągu doby. Warto zastanowić się również nad stosowaniem dodatków zmniejszających ryzyko przesuszania się TMR-u np. Blattisil Sorbic, ale także melasy czy preparatów melasopochodnych.
Beata Dąbrowska
