1 h odpoczynku = 1,7 kg mleka
Z danych przedstawionych przez dr. Marcina Gołębiewskiego wynika, że przeciętna krowa w ciągu doby na pobieranie pokarmu przeznacza 3–5 godzin i robi to w 9–14 cyklach. Na leżenie, czyli odpoczynek 12–14 godzin, w tym czasie również przeżuwa, co zajmuje jej 7–10 godzin. Jeśli w oborze mamy zbyt wąskie lub zbyt krótkie stanowiska, czyli niewygodne, to nie tylko drastycznie skróci się czas odpoczynku, ale także przeżuwania. W wyniku zbyt krótkiego odpoczynku zmniejsza się o 20–30% przepływ krwi przez wymię, co ma bezpośredni wpływ na spadek produkcji, a także zwiększone ryzyko wystąpienia mastitis. Badania dowodzą, że każda dodatkowa godzina odpoczynku to zwiększenie dobowej produkcji o 1,7 kg mleka. Niewygodne i niewymiarowe legowiska będą także skutkowały zwiększoną liczbą krów kulawych oraz podwyższonym poziomem hormonów stresu. Z kolei zbyt krótki czas przeżuwania z pewnością przyczyni się do wystąpienia chorób metabolicznych. Zbyt wąskie stanowiska dodatkowo prowadzą do zakłócenia spokoju krów leżących w sąsiednich stanowiskach.
Jak cenić czy krowy mają dobre warunki?
Jak zatem ocenić, czy w danej oborze krowy przeznaczają odpowiednią ilość czasu na odpoczynek i przeżuwanie? W pierwszej kolejności trzeba ocenić zagęszczenie, czyli stosunek krów do liczby legowisk. Aby warunki komfortu były spełnione powinno ono wynosić od 100 do 120% tzn. że w oborze wolnostanowiskowej liczącej 100 boksów legowiskowych nie można utrzymywać więcej niż 120 krów, a najlepiej gdy jedna krowa przypada na jedno stanowisko. W doświadczeniu wykazano, że zwiększenie zagęszczenia ze 100% do 200%, a więc aż 2 krowy przypadały na jedno legowisko, doprowadziło do spadku produkcji dobowej z 35 do 20 kg/szt.
W ocenie funkcjonalności legowisk, a zarazem komfortu krów w oborze wolnostanowiskowej przydaje się wskaźnik komfortu. Obliczmy go poprzez podzielenie liczby krów leżących w danym momencie na stanowiskach przez liczbę krów leżących oraz mających kontakt z legowiskiem np. stojących na nim jedną lub dwiema nogami. Jeżeli wskaźnik wynosi 85%, to warunki w oborze są super, natomiast jeśli wynosi on 40% tzn. że krowy najprawdopodobniej w wyniku źle zaprojektowanych legowisk nie chcą się kłaść.
Andrzej Rutkowski
(fot. główne: pixabay.com; fot. w artykule: Beata Dąbrowska)
