Pokrycie zapotrzebowania na β-karoten w okresie jesienno-zimowym jest znacznie trudniejsze niż w okresie letnim, gdzie pokrywane jest np. przez dostęp do zielonki, roślin strączkowych czy marchwi. Podczas skarmiania tych pasz część prowitaminy odkłada się w organizmie, stanowiąc rezerwę, nawet na okres 3 miesięcy.
Dlaczego β-karoten w żywieniu bydła mlecznego jest tak ważny?
Wynika to z jego bezpośredniego oddziaływania na organizm zwierząt oraz działania witaminy A, która z niego powstaje. β-Karoten istotnie poprawia działanie układu odpornościowego, co związane jest przede wszystkim ze zwiększeniem ilości i aktywności limfocytów oraz monocytów w bezpośredniej reakcji immunologicznej, w przypadku chorób i infekcji. Znaczne ilości β-karotenu znajdują się w ciałku żółtym krowy, stąd jego dodatek przed kryciem poprawia wskaźniki rozrodu poprzez zwiększenie wskaźnika płodności, skrócenie okresu międzyciążowego, poprawę skuteczności pierwszego unasienniania, zmniejszenie częstotliwości występowania cyst jajnikowych oraz zmniejszenie ilości wczesnych poronień. Podanie krowom β-karotenu przed wystąpieniem rui, wzmaga jej objawy i poprawia skuteczność krycia, ponieważ jest on odpowiedzialny za produkcję hormonu ciążowego – progesteronu. Poprawia się także proces zagnieżdżenia się zarodka w błonie śluzowej macicy. β-Karoten uznawany jest również za jeden z najaktywniejszych antyoksydantów, doskonale chroniąc przed działaniem wolnych rodników.
Jak uzupełnić niedobory β-karotenu?
W okresie szczególnych niedoborów, najlepsze efekty ich uzupełnienia uzyskuje się podając go w formie domięśniowej lub podskórnej iniekcji. Preparaty dostępne na rynku wydawane są z przepisu lekarza weterynarii. Dobrym rozwiązaniem jest również podawanie β-karotenu w formie otoczkowanej tłuszczem utwardzonym w postaci trójglicerydów. Stworzona kompozycja witamin z grupy B oraz kwasów tłuszczowych omega-3 z dodatkiem β-karotenu w znacznym stopniu poprawia stan zdrowia krów, jałowic i cieląt oraz działa korzystnie na wskaźniki rozrodu. Godne polecenia są tutaj np. preparaty: VITAMIN B-Power (β-karoten) dla krów, zwierający chronione żwaczowo witaminy z grupy B1 oraz FERTI-VIT-PLUS (β-karoten), zawierający chronione żwaczowo tłuszczem typu inert kwasy omega-3, kwas foliowy i witaminę B12, dla jałówek w okresie krycia, wzbogacone β-karotenem.
Krowy zasuszone powinny pobierać dziennie około 100- 200 mg β-karotenu w zasuszeniu oraz 200–300 mg przy produkcji mleka 20 kg. Przy wyższej wydajności nawet 600 mg. Z kolei zapotrzebowanie na wit. A wynosi 4000 j.m./kg s.m. dawki, tj. dziennie 75 000–100 000 j.m./sztukę. Dobrym uzupełnieniem β-karotenu (oraz białka trudniej rozkładającego się w żwaczu) jest marchew oraz granulowany susz z lucerny. Pozytywne efekty stosowania β-karotenu obserwuje się przy dawkowaniu 350–500 mg/szt./dzień.
- Podanie krowom β-karotenu przed wystąpieniem rui, wzmaga jej objawy i poprawia skuteczność krycia, ponieważ jest on odpowiedzialny za produkcję hormonu ciążowego – progesteronu
Beata Dąbrowska
Zdjęcie: Beata Dąbrowska
