Czym jest ochwat i jak dochodzi do jego rozwoju u krów?
Ochwat to wspólne określenie warunków, w których wrażliwie struktury skóry i naczynia krwionośne pomiędzy kośćmi stopy i warstwą skóry, a rogiem kopytowym są uszkodzone. W konsekwencji złego odżywiania tkanek powstaje róg racicowy słabej jakości. Zmniejszone, a nawet zahamowane jest powstawanie i odkładanie keratyny oraz zniszczone są jej wiązania chemiczne.
Przyczyny ochwatu nie są do końca poznane, wiadomo jednak, że nie jest to jedyna przyczyna. Mogą nią być choroby metaboliczne, zmiany hormonalne na początku laktacji, choroby infekcyjne takie jak mastitis, metritis, złe warunki środowiskowe (zbyt mało ściółki, mało ruchu, zła posadzka), za długi czas spędzany w hali udojowej czy też zbyt krótki okres aklimatyzacji jałówek. Czynnikiem sprzyjającym powstawaniu ochwatu może być na przykład żywienie jałówek mocno przefermentowanymi kiszonkami z traw.
Jakie jest połączenie kwasicy żwacza i powstawania ochwatu?
Najczęściej jednak wymienia się błędy prowadzące do subklinicznej kwasicy żwacza. Niskie pH w żwaczu powoduje "zabicie" bakterii gram-ujemnych i powstanie endotoksyn, a wśród nich histaminy, która przedostaje się do krwi i powoduje jej zagęszczenie, co prowadzi do niszczenia naczyń włosowatych w warstwie tworzenia się rogu racicowego (wycieku krwi, stan zapalny, wadliwe tworzenie rogu).
Jak dochodzi do rozwoju kwasicy żwacza?
Przyczyn powstawania kwasicy jest wiele, jednak większość zaleceń żywieniowych zwraca uwagę na nadmierne pobranie łatwo fermentujących węglowodanów. Warto jednak pamiętać, że chora na subkliniczną kwasicę może być krowa pobierająca 8 kg paszy treściwej, a całkowicie zdrowa pozostawać krowa, w dawce której jest 12 kg pasz treściwych. Dlatego też, w prewencji kwasicy bardzo ważna jest kontrola prawidłowości żywienia, w tym przede wszystkim ocena struktury fizycznej dawki pokarmowej, ocena sortowania pasz, analiza wyglądu odchodów, analiza składu mleka czy ocena pH płynu żwacza.
- Ochwat może występować także tylko w postaci przewlekłej, która powoduje nieodwracalne zniekształcenia racic i oczywiście kulawizny.Leczenie schorzenia obejmuje nie tylko odpowiednią kontrolę weterynaryjną, ale również regulację do pierwotnego kształtu racic
Płyn żwaczowy do oznaczania pH powinien być pobierany igłą przez powłoki, a nie sondą przełykową, co zawsze stwarza możliwość dostania się do próbki śliny. Przy tradycyjnym zadawaniu pasz płyn żwacza należy pobierać w 24 godziny po jedzeniu, a przy żywieniu w systemie TMR w 4–8 godzin po karmieniu. Nigdy na czczo. Nie zapominajmy, że intensywne żywienie wysoko wydajnych krów wymaga stosowania dodatków przeciwkwasicowych, w tym buforów płynu żwacza, kultur drożdżowych lub ich metabolitów. ich stosowanie jest więc również zapobieganiem schorzeniom racic.
Zdjęcia: Beata Dąbrowska