Korekcja racic to czynność precyzyjna, która wymaga pewnej ręki, wiedzy i doświadczenia, dlatego nie we wszystkich oborach jest przeprowadzona tak jak należy. Z rozmów z hodowcami wynika, że niejeden z nich miał w życiu podobną historię do tej.
Najczęściej popełnianymi błędami podczas korekcji racic są:
- Zbyt mocno przycięta podeszwa (prawidłowo 6–7 mm). Spowodować to może zmiażdżenie tworzywa podeszwy, pęknięcia wzdłuż linii białej, a następnie infekcje (wrzód linii białej, martwica wierzchołka kości racicowej).
- Zbyt mocno zaokrąglone zewnętrzne brzegi, co powoduje przeciążenie na podeszwie, a nie na brzegu nośnym i przyczynia się do pęknięcia linii białej i infekcji.
- Zbyt mocne przycięcie piętki lub wewnętrznego brzegu podstawowego.
- Zbyt mocne przycięcie wewnętrznej racicy (trzeci palec) na tylnej kończynie, bez wyprofilowania, co sprawia, że biomechanika racicy jest upośledzona i powoduje zaburzenia mikrokrążenia w tworzywie.
- Dachowaty profil podeszwy.
- Niefachowe opracowanie racicy poochwatowej.
Wraz z wklęsłym przebiegiem ściany przedniej należy pozostawić grubszą podeszwę, ponieważ w około 80 proc. po ochwacie występuje obniżenie kości racicowej lub jej rotacja wraz z uwypukleniem tworzywa na wierzchołku racicy. A im większa wklęsłość ściany przedniej, tym grubszą podeszwę należy pozostawić. Należy także pamiętać, że jeżeli kształt racicy u dorosłego bydła odpowiada nieprawidłowej postawie, a korekcję przeprowadzimy niefachowo, to punkty oparcia ulegną zmianie.
Kontrolować jałówki
O racice naszych zwierząt powinniśmy dbać od ich najmłodszego wieku. Właściwa pielęgnacja w tym okresie może nawet całkowicie wyeliminować wady postawy, ze względu na dużą elastyczność kończyn. Pierwszej kontroli stanu racic dokonajmy u jałówek w wieku 12–16 miesięcy. Im wcześniej zaobserwujemy i zdiagnozujemy problem, tym większą będziemy mieć szansę na szybką reakcję i jego rozwiązanie. U zwierząt bez wad postawy, pierwszą korekcję wykonujemy w wieku 18–20 miesięcy. Od tego czasu zabieg powinien być wykonywany regularnie, minimum 2 razy w roku (obory wolnostanowiskowe, o wydajności do 8000 kg). W przypadku obór, gdzie schorzenia racic są częste (powyżej 40%) oraz takich, gdzie wydajność przekracza 8000–9000 kg, korekcja powinna być robiona 3, a w przypadku niektórych krów nawet 4 razy do roku. U krów korzystających z pastwiska, korekta racic powinna być wykonana na 4–6 tygodni, zarówno przed wyjściem na pastwisko, jak i przed powrotem do obory na okres zimy. W obu sytuacjach istotne jest, aby podeszwy racic były grubsze, ze względu na zmianę rodzaju podłoża.
Wyrównanie podeszwy polega na precyzyjnym jej zestruganiu (warstwa po warstwie), w trakcie którego podeszwę uciskamy kciukiem sprawdzając, czy jest wystarczająco miękka. Także róg kopytowy powinien być strugany, a nie szlifowany. W przeciwnym razie może dojść do przegrzania racicy i wystąpienia krwawych podbiegnięć pod rogiem podeszwy
Róg ściany racicy rośnie od korony (owłosiona część racicy) w dół w kierunku wierzchołka, w tempie 5 mm miesięcznie (lub 60-80 mm rocznie). Wyrastanie przedniej części racic uniemożliwia zwierzętom naturalny chód (staje się on sztywny i krótki podeszwa przedniej części racicy grubieje, co powoduje załamanie osi palca w kierunku piętki, a w konsekwencji nacisk ciężaru ciała przenoszony jest na podeszwę i piętkę, gdzie powstają wrzody.
Krok po kroku
Korekcja polega na usunięciu nadmiernie przerośniętego rogu racicowego, nadaniu racicom właściwego kształtu, który zapewnia zwierzęciu równomierne rozłożenie nacisku ciała na racice. W wyniku korekcji skrócony zostaje wierzchołek racicy i zmniejszona grubość przedniej części podeszwy, przywraca się naturalne ustawienie osi palca i przenosi główny nacisk ciężaru ciała z piętki i tylnej części podeszwy na jej przednią część, zapobiegając tworzeniu wrzodu.
- Oczyszczenie i osuszenie oraz zmierzenie długości ściany przedniej palca wewnętrznego racicy. Długość ta (od korony do wierzchołka racicy) powinna wynosić 7 cm. Po przycięciu palca wewnętrznego racicy, docinamy do jego długości drugi, zewnętrzny palec.
- Wyrównanie podeszwy
Racice kończyn tylnych: rozpoczynając od palca wewnętrznego, przerośnięty róg ostrożnie zestrugujemy warstwa po warstwie, do momentu ukazania się linii białej (biegnącej wzdłuż zewnętrznej krawędzi racicy). Etap ten wymaga dużej wprawy ze strony korektora, ponieważ nie można dopuścić do nadmiernego zestrugania rogu. W tym celu podeszwę uciskamy kciukiem sprawdzając, czy jest wystarczająco miękka. Następnie wyrównujemy podeszwę palca zewnętrznego, analogicznie do wewnętrznego. Wyrównanie podeszwy racic przednich rozpoczynamy od palca zewnętrznego.
- Wycięcie rowka przyosiowego
Rozpoczynamy od palca wewnętrznego, wycinając klinowaty rowek o szerokości jednej trzeciej podeszwy racicy. Rowek nie może sięgać do wierzchołka racicy. Tej samej czynności dokonujemy u palca zewnętrznego. - Usunięcie luźnych części rogu racicowego
Luźny róg z okolic piętek odcinamy nożem kopytowym, zachowując dużą ostrożność, tak aby nie zranić skóry racicy. - Przycięcie piętek (raciczek)
Piętki, za pomocą nożyc, przycinamy na długość 3–4 cm.
Andrzej Rutkowski
