Dostęp do stołu paszowego ważniejszy niż dawka
A wiadomo, że sortowanie paszy jest jedną z przyczyn powstawania subklinicznej kwasicy żwacza. Gdy krowa sortuje, to pobiera wtedy więcej skrobi, a mniej suchej masy. Następuje więc ograniczenie produkcji śliny i obniża się czas przeżuwania. Dostęp krów do stołu paszowego zależy od szerokości stołu, jaka przypada na jedną sztukę oraz – jak wspomnieliśmy wcześniej – jej pozycji w stadzie. Dzięki zapewnieniu optymalnej dostępności do paszy krowa ma możliwość pobrania większej ilości suchej masy, co oczywiście pozwala na pokrycie jej potrzeb pokarmowych. To czy krowa ma dostęp do stołu okazuje się być nawet ważniejsze niż koncentracja składników pokarmowych w dawce.
Gdy zwierzęta mają niczym nieograniczony dostęp do stołu paszowego, to w czasie doby pobierają paszę średnio 12 razy, przez około 20 minut. Aby cel ten osiągnąć, konieczne i zalecane jest dwukrotne zadawanie pasz oraz regularne jej podgarnianie.
Aby dobrze żywić podziel stado na grupy technologiczne
Kolejnym i bardzo ważnym aspektem jest również podział stada na grupy technologiczne, a szczególnie wydzielenie grupy krów zasuszonych na 3 tygodnie przed wycieleniem. Sztuki te powinny otrzymywać dawkę z podwyższonym poziomem skrobi z pasz zadawanych już po wycieleniu. Celem takiego działania jest namnożenie odpowiednich ilości bakterii żwaczowych, aby po wycieleniu krowa była przygotowana do trawienia dawek wysokoenergetycznych. Również jałówki powinny trafiać do tej grupy na 3 tygodnie przed wycieleniem.
- Warto pamiętać, że krowy zdominowane są zdecydowanie bardziej zagrożone kwasicą. Boją się bowiem podchodzić do stołu i na jeden odpas zjadają więcej
Dwukrotne zadawanie paszy wpływa pozytywnie na jej pobranie
Zapobieganie pojawieniu się subklinicznej kwasicy, to zapewnienie stabilnych warunków w żwaczu. I w tej kwestii ilość odpasów w ciągu dnia okazuje się mieć niebagatelne znaczenie. Dwukrotne zadawanie TMR-u oznacza co prawda dodatkową pracę, ale dzięki temu krowy dłużej stoją przy stole paszowym. Jedzą mniej, ale częściej, słabsze jest także sortowanie, a więc stabilniejsze jest pH żwacza.
Jak zmniejszyć sortowanie TMR-u?
Sortowanie pasz można zdecydowanie ograniczyć poprzez zachowanie odpowiedniej struktury i wilgotności. Struktura TMR-u to odpowiedni stosunek poszczególnych frakcji w zależności od wielkości cząstek. Szacując ilość krów przeżuwających możemy ocenić, czy ilość pasz włóknistych, czyli strukturotwórczych jest odpowiednia. W stadzie, które prawidłowo przeżuwa, ponad 40% pogłowia powinno przeżuwać bez względu na porę dnia, a ponad 50% w okresie spokoju po odpasie.
Przeżuwanie jest wynikiem drażnienia ściany żwacza przez pocięte (3–5 cm) pasze włókniste (np. słomę), co powoduje skurcze i cofanie się treści żwaczowej. Krowa przeżuwając produkuje duże ilości śliny mającej właściwości buforujące. W ślinie znajduje się kwaśny węglan sodu, powszechnie stosowany w żywieniu krów jako dodatek przeciwkwasicowy. Jeśli TMR jest zbyt drobny, dodatek sieczki ze słomy daje dobry rezultat. Odpowiednie przygotowanie kiszonek poprzez prawidłowe rozdrobnienie pasz, ubicie silosu jest warunkiem w uzyskaniu strukturalnej oraz wysokojakościowej dawki.
Zbyt suchy TMR (powyżej 50% suchej masy) ułatwia krowom separowanie paszy. Dodatek wody do wozu paszowego powoduje, że cząstki pasz treściwych oklejają grubsze kawałki pasz objętościowych, co w dużym stopniu utrudnia wybieranie „smakowitszych kęsków”. Możemy również zastosować melasę, która dodatkowo okleja ww. cząstki, poprawiając przy tym smakowitość całego TMR.
Wielu producentów mleka miesza kiszonki w wozie paszowym, natomiast pasze treściwe zadaje w stacjach paszowych, często w wysokich dawkach. Takim działaniem poniekąd na własne życzenie zakwasza krowy. Przy mniejszych stadach stacje paszowe są dobrym sposobem premiowania krów, niemniej część pasz treściwych powinno wymieszać się z TMR-em objętościowym. Na jednorazowy odpas ze stacji, krowy nie powinny otrzymać więcej niż 2,5 kg mieszanki przy zachowaniu kilkugodzinnych odstępów. Im mniejsze jednorazowe dawki granulatu, tym lepiej.
Zaleca się...
...aby w zależności od fazy cyklu produkcyjnego, długość stołu paszowego przypadająca na krowę wynosiła:
- krowy w pełnej laktacji – 70–85 cm
- krowy zasuszone 80 cm
- 85–100 cm – krowy w okresie okołowycieleniowym
Beata Dąbrowska
