Konferencja Związku Polskich Przetwórców Mleka
O tym, jak może wyglądać i z jakimi ryzykami spotka się polskie mleczarstwo oraz jego najbliższe otoczenie w związku z tymi zmianami, mówiono podczas konferencji zorganizowanej przez Związek Polskich Przetwórców Mleka. Odbywała się ona pod hasłem „Produkcja i przetwórstwo mleka w kontekście wyzwań klimatycznych, środowiskowych i zdrowotnych’’. O strategii zrównoważonego rozwoju rolnictwa, wsi i rybactwa do roku 2030 mówiła Magdalena Krawczak-Rybczyk, naczelnik Wydziału Strategii w Departamencie Strategii i Rozwoju Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dr hab. inż. Zbigniew Karaczun z Katedry Ochrony Środowiska Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego przedstawił sytuację polskiego mleczarstwa w kontekście aktualnych wyzwań zdrowotnych i środowiskowych. Z kolei dr Karolina Babuchowska z Katedry Polityki Gospodarczej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego skupiła się na przyszłych wyzwaniach i kierunkach rozwoju polskiego mleczarstwa w kontekście zrównoważonego rozwoju.
Zmiany w sektorze produkcji i przetwórstwa mleka
Każdy z przedstawianych raportów sygnalizował zmiany, jakie następują w sektorze produkcji i przetwórstwa mleka. Wszystkie wskazywały również na konieczność ich wprowadzania ze względu na utrzymanie konkurencyjności polskich produktów mleczarskich. Często wspominaliśmy o tym wątku na łamach „Tygodnika Poradnika Rolniczego”, głównie jako swego rodzaju nowości realizowane przez zachodnie przedsiębiorstwa mleczarskie. Jednak obecnie już i polskie zakłady mleczarskie zajmują się dotychczas obcymi zagadnieniami, jak ślad węglowy wytwarzanych produktów czy inwestycje w odnawialne źródła energii. W części obszarów następuje to samoczynnie. Przykładem mogą być tu liczne inwestycje, jakie polskie mleczarnie przeprowadziły w obszarze energetyki.
Czy rolnicy powinni obawiać się zmian w sektorze mleka?
Tak duża liczba zmian, z jakimi spotkają się zarówno producenci, jak i przetwórcy mleka, rodzi liczne obawy, ale mogą być też one szansą. Na tych kwestiach skupiono się podczas sesji dialogowej w trakcie wydarzenia. Za główne ryzyka uznano wysokie koszty dotyczące transformacji oraz wzrost kosztochłonności produkcji właściwie we wszystkich kategoriach, nowe regulacje dotyczące opakowań czy pomysły opodatkowania emisji dwutlenku węgla. Jednocześnie zwrócono znaczną uwagę na narastający problem związany z kreowaniem negatywnego wizerunku produkcji mleka. Sporo mówiono również o sytuacji, w jakiej wprowadzane są zmiany, podkreślając, że nie jest to najlepszy okres do ich wdrażania, chociażby z powodu zaburzeń na rynku energii czy toczącej się za naszą granicą wojny. W związku z tym, równie często podkreślany był brak pewności co do przyszłości mleczarstwa i jego dalszego funkcjonowania w tak burzliwym otoczeniu. Kilkukrotnie padała również kwestia konieczności wzmocnienia współpracy z administracją, która szczególnie w przypadku kwestii środowiskowych nie wykazywała się zbyt dużym zaangażowaniem i zainteresowaniem w obszarze produkcji mleka.
Siódemka dla polskiego mleczarstwa
Na koniec konferencji Marcin Hydzik, prezes zarządu Związku Polskich Przetwórców Mleka przedstawił siedem punktów, które zarządzana przez niego organizacja, wraz z innymi związkami, ma zamiar kierować do szerokiego grona interesariuszy. Według niego, mleczarstwo w roku 2030 powinno być branżą wysoce konkurencyjną nie tylko pod względem jakości i rozmiaru produkcji, ale także spełniania wymogów unijnych związanych ze zrównoważonym rozwojem. Jak mówi, organizacje powinny dążyć do tego, aby w ciągu następnych sześciu lat wypracowano i wdrożono taki model produkcji i przetwórstwa mleka, który łączy cele ekonomiczne i jakościowe z wymogami środowiskowymi oraz dbałością o etyczną stronę prowadzenia biznesu.
Za istotne dla sektora w najbliższym czasie uznano:
- konieczność stworzenia krajowej platformy porozumiewawczej „od pola do stołu” poświęconej dialogowi na temat rozwoju branży produkcji i przetwórstwa mleka w kontekście wyzwań społecznych, środowiskowych i ekonomicznych. Platforma opracowywałaby rekomendacje dla Rządu RP, a zwłaszcza dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska,
-
przygotowanie Krajowego Programu – Mapy Drogowej Transformacji Mleczarstwa na rzecz Zrównoważonego Rozwoju obejmującego całokształt działalności mleczarskiej, ze szczególnym uwzględnieniem redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz wdrażania praktyk regeneratywnych,
-
stworzenie i wdrożenie instrumentów zachęcających i ułatwiających transformację w kierunku zrównoważonej produkcji i przetwórstwa mleka poprzez wypracowanie narzędzi realizacji zadań Mapy Drogowej Transformacji Mleczarstwa w zakresie wymagań Zielonego Ładu, doradztwa we wdrażaniu rozwiązań rolnictwa regeneratywnego oraz wsparcia gospodarstw rolnych dodatkowymi środkami finansowymi,
-
stworzenie Funduszu Transformacji Polskiego Mleczarstwa w celu wsparcia przetwórców mleka,
-
zacieśnienie procesu konsultacji przedstawicieli Rządu RP z branżą przetwórstwa mleka w przygotowywaniu stanowisk Polski podczas debat na poziomie unijnym dotyczących kluczowych dokumentów wypracowywanych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu,
-
podniesienie efektywności ekonomicznej gospodarstw poprzez stworzenie modelu biznesowego zrównoważonego gospodarstwa, które jest efektywne ekonomicznie i z powodzeniem realizuje założenia Zielonego Ładu,
-
wzmocnienie współpracy mleczarstwa z polskimi uczelniami i środowiskiem naukowym w obszarze zrównoważonego rozwoju w branży mleczarskiej poprzez uruchomienie projektów badawczych oraz rozwoju innowacji.
Sformułowane postulaty mają być prezentowane wszystkim interesariuszom, od których zależeć będzie rozwój mleczarstwa w Polsce, a zwłaszcza nowym ministrom odpowiedzialnym za rolnictwo, klimat i ochronę środowiska.
Artur Puławski
