Bydło białogrzbiete - polska rasa bydła mleczno-mięsnego
Prace nad restytucją i zachowaniem zasobów genetycznych tej rasy, od lat 90. prowadzi Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. W 2002 roku prof. Zygmunt Litwińczuk opracował program hodowlany dla rasy białogrzbietej, a obora założycielska zlokalizowana jest w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym w Uhrusku, w powiecie włodawskim. W 2003 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi uznało krowy białogrzbiete za polską rasę bydła i otworzyło dla niej księgi hodowlane, które prowadzi Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. W tym samym roku rasa została włączona do „Programu Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt w Polsce”.
Bydło białogrzbiete należy do typu mleczno-mięsnego, a swoją nazwę rasa zawdzięcza białemu pasowi przechodzącemu przez całą długość grzbietu i rozszerzającemu się od kłębu ku zadowi. Biała sierść obejmuje całą część miednicy, natomiast umaszczenie boków jest czarne lub czerwone. Brzegi barwnego obrzeżenia są nieregularnie poszarpane. Według wzorca rasy, wysokość w krzyżu pierwiastki liczy 127–133 cm, u krowy dorosłej – 134–138 cm. Krowy ważą 500–600 kg, buhaje 800–900 kg. Zarówno krowy, jak i byki charakteryzują się masywną budową ciała: mają duże, ciężkie głowy, prostokątne tułowia i krótkie, silne nogi. Śluzawice czystorasowych zwierząt są ciemne.
Białogrzbiety to bydło o bardzo dobrej płodności, długowieczne i odporne na choroby i pasożyty
Zwierzęta dobrze przystosowują się do niekorzystnych warunków środowiskowych, mają bowiem małe wymagania żywieniowe. Mleko od krów tej rasy ma dużą przydatność technologiczną, dzięki wysokiej zawartości białka, tłuszczu i suchej masy.
Pogłowie bydła białogrzbietego powoli, ale systematycznie rośnie. O ile na koniec ubiegłego roku średnia liczba utrzymywanych krów (w populacji aktywnej) liczyła 862 sztuki, to obecnie jest ich już 1160.
Białogrzbietki utrzymywane są w 12 województwach, przy czym najwięcej spotkać można ich w oborach województw: podlaskiego, mazowieckiego i lubelskiego. Przeciętna wydajność za ubiegły rok wyniosła 4104 kg mleka, przy 4,08% tłuszczu i 3,32% białka. Ale to tylko przeciętna, bowiem na wystawie nie brakowało krów dających ponad 5, 6 a nawet 7 tysięcy kg mleka w laktacji.
Swój wystawowy debiut białogrzbiety miały w 2004 roku, podczas regionalnej wystawy w Sitnie, gdzie zaprezentowano jałówki i krowy ze stada matczynego Zakładu Doświadczalnego w Dorohusku. Później zaczęto je oceniać już na regionalnych wystawach, by wreszcie w tym roku hodowcy mogli doczekać się pierwszej dla swojej rasy wystawy krajowej. Do Ułęża swoje najlepsze (w łącznej liczbie 52) sztuki przywiozło 14 hodowców. Warto dodać, że jeden z nich musiał pokonać aż 600 km, by zaprezentować tutaj swój hodowlany dorobek. Słowa uznania należą się hodowcom również za to, jak wiele pracy musieli włożyć w przygotowanie zwierząt do pokazu. O ile bowiem typowe bydło mleczne dostojnie i spokojnie prezentuje się na ringu, to białogrzbiete ze swoim temperamentem wymagało cierpliwości, a często i siły, by sędzia Piotr Kowol i asystent Damian Cholea mogli ocenić te równie piękne, co i żywiołowe zwierzęta.
Bydło białogrzbiete należy do typu mięsno-mlecznego. Krowy będące pod oceną użytkowości mlecznej i mięsnej oceniane były jednak razem, a to z uwagi na brak różnic w eksterierze.
Nagrodzone zwierzęta podczas Zielonego Agro Shoe 2023
■ Jałowice w wieku 12–16 miesięcy
- czempion – Romcia – UP w Lublinie, GD Uruhsk,
- I wiceczempion – Ibiza – GR Grzybowscy, Nowa Wieś,
- II wiceczempion – Aksamitka – Tomasz Godlewski, Strękowo Nieczykowskie;
■ Jałowice w wieku 18–23 miesięcy
- czempion – Rudawka – Zbigniew Kołodziej, Puchaczów,
- I wiceczempion – Inka – UP w Lublinie, GD Uruhsk,
- II wiceczempion – Biela – Sławomir Włodarczyk, Gołąb;
■ Krowy w I laktacji
- czempion – Cytra – Andrzej Strychraczuk, Dębina Kolonia,
- I wiceczempion – Kopka – GR Krzysztof Bogulski, Jawor Solecki,
- II wiceczempion – Akacja – Andrzej Strycharczuk, Dębina Kolonia;
■ Krowy w II–III laktacji
- czempion – Pocahontas – Tomasz Godlewski, Strękowo Nieczykowskie,
- I wiceczempion – Tamara – GR Grzybowscy, Nowa Wieś,
- II wiceczempion – Inka – GR Grzybowscy, Nowa Wieś;
■ Krowy w IV i dalszych laktacjach
- czempion – Storka – GR Grzybowscy, Nowa Wieś,
- I wiceczempion – Relka – GR Krzysztof Boguski,
- II wiceczempion – Saba4 – Mirosław Czarnocki, Czarnoty.
Beata Dąbrowska
