Amerykańskie zalecenia odnośnie procesu odsadzenia mówią, iż po odsadzeniu należy trzymać cielęta oddzielnie przez 7–10 dni. Przed przeniesieniem do kojców grupowych powinny jeść 3–4 kg ziarna dziennie. Gdy tak się stanie, należy przenieść cielęta do kojców z małymi grupami (6–8 cieląt) i podawać tę samą paszę przez 1–2 tygodnie po grupowaniu, by dodatkowo nie stresować zwierząt. Bardzo ważna w tym czasie jest ochrona zwierząt (szczególnie młodych jałówek) przed ekstremalnym zimnem, jak również – w okresie letnim – przed stresem cieplnym.
Decyduje białko
Prof. Michael Overton podkreślał, iż układając dawki pokarmowe dla jałówek po odsadzeniu trzeba pamiętać, że u rosnących jałówek czynnikiem ograniczającym jest zazwyczaj białko. Przy nieuwadze bardzo łatwo jest podać jałówkom nadmiar energii, co prowadzi do ich otłuszczenia i zahamowania wzrostu. A zatem, liczba dawek pokarmowych powinna zależeć od wielkości grupy, całkowitej liczby jałówek, ich wieku, zapotrzebowania oraz kondycji.
W żywieniu jałówek w wieku 3–4 miesięcy prof. Michael Overton jest zwolennikiem kontynuowania przez 1–2 tygodnie (po przeniesieniu do kojców z małymi grupami) podawania tej samej paszy, którą cielęta otrzymywały przed odsadzeniem. Następnie przejście na paszę grower z małymi ilościami dobrej jakości trawy czy siana z lucerny. W tym czasie należy zapewnić jałówkom 3–5 kg suchej masy paszy dziennie i 20–22% białka w całej dawce.
W żywieniu jałówek starszych –5–8 miesięcy, do dawki wprowadzane są kiszonki z kukurydzy i sianokiszonki. Trzeba tu bardzo uważać, gdyż łatwo można podać zbyt dużo energii. Ważne jest więc zbilansowanie dawki tak, aby wzrost zależny od białka metabolicznego nie był znacząco wyższy niż wzrost zależy od energii metabolicznej. To pozwala na wzrost wielkości cielęcia bez nadmiernego wzrostu tkanki tłuszczowej. A zatem, w tym czasie jałówki powinny pobierać od 5 do 6 kg suchej masy paszy na dzień, przy 17,5–18% zawartości białka. Przyrost z białka powinien być o 0,2–0,3 kg większy niż przyrost energii.
- Z żywieniowego punktu widzenia prawdopodobieństwo, że jałówki osiągną swój potencjał genetyczny zależy od zapewnienia odpowiedniej ilości i jakości siary, a później intensywnego żywienia mlekiem oraz uzupełnienia dobrej jakości paszą starterową
Od 9 do 15 miesiąca życia (do potwierdzenia ciąży) jałówki powinny pobierać 6–9 kg suchej masy pasz dziennie. Możemy już obniżyć poziom białka do 16–16,5%, a przyrost z białka powinien być już 0,4 kg większy niż przyrost z energii.
Szczególną uwagę należy zwrócić na jałówki cielne, gdyż ilość podawanego białka powinna spaść do około 15% i kiedy ciąża zostanie potwierdzona, to poziom energii metabolicznej należy zredukować, utrzymując poziom białka metabolicznego, aby utrzymać wzrost, ale ograniczyć ryzyko otłuszczenia. Przewidywany przyrost z białka powinien być 05–0,7kg większy niż przyrost z energii.
Przed porodem
Najlepiej, aby jałówki przed porodem utrzymywane były osobno od starszych krów. Jest ku temu kilka powodów. Przede wszystkim zmniejszona jest konkurencja przy stole paszowym i wzrost spożycia suchej masy przed wycieleniem. Najkorzystniej jest, gdy gęstość obsady wynosi 80% (w stosunku do długości stołu paszowego). Wówczas to zwierzęta mają dobry do niego dostęp. Przed porodem jałówki potrzebują więcej białka, a celem jest dostarczenie im 1200–1400 g białka metabolicznego dziennie. W tym czasie, zwykle nie zachodzi konieczność podawania jałówkom pasz typu DCAD (różnica kationowo-anionowa). Jeśli występuje jednak podkliniczna hipokalcemia, podawanie takiej paszy jest konieczne. Na 30–60 dni (a minimum 21 dni) przed porodem, warto przenieść jałówki do kojców porodowych.
Jeżeli celem odchowu jałówek jest pełne wykorzystanie ich potencjału genetycznego w zakresie pierwszej laktacji, musimy karmić je o wiele bardziej intensywnie niż dawniej. Niemniej wielu hodowców zadaje sobie pytania: czy faktycznie powinno podawać się młodym cielętom tak dużo drogiego mleka i czy wszystkim jałówkom powinno podawać się dodatkowe białko?
Jak mówi prof. Michael Overton, aby odpowiedzieć na te pytania trzeba pamiętać, że jałówki najbardziej rosną w młodym wieku. Najbardziej wydajnie wykorzystują białko jako cielęta i młode jałówki i dlatego należy podawać im więcej białka. Bardzo trudne i kosztowne jest późniejsze wyrównanie strat z młodości.
Beata Dąbrowska
