Odchody krów mogą zdradzić na jaką chorobę cierpią

Zakładając, że oddawany przez krowy kał jest normalną czynnością fizjologiczną, usuwającą z organizmu niestrawione resztki dawki pokarmowej, rzadko kiedy zwracamy na niego uwagę. A szkoda, bo pozbawiamy się tym samym prostego i szybkiego narzędzia do kontroli poprawności żywienia naszego stada.

Krowa oddaje kał średnio co 2–3 godziny, wydalając około 30–40 kg odchodów dziennie, przy czym ilość ta jest zmienna i uzależniona od ilości i jakości pobierania pasz oraz wody, jak również od występujących zaburzeń pokarmowych. Niewłaściwa fermentacja w żwaczu powoduje, że niestrawiona pasza dociera do jelita cienkiego, gdzie ulega trawieniu i wchłanianiu. Przy zbyt szybkim przechodzeniu treści przez przewód pokarmowy, niestrawiony pokram opuszcza jelito cienkie i dostaje się do jelita grubego powodując często jego zakwaszenie i biegunkę. Wysoką fermentację w jelicie grubym powoduje żywienie ubogie we włókno.

Konsystencja zależy głównie od rodzaju składników paszy, ich wilgotności oraz od czasu przebywania w przewodzie pokarmowym.

Prawidłowy kał ma konsystencję zbliżoną do kaszki owsianej i przy wydalaniu układa się w placki, tworząc 3–4 kręgi. Luźny kał może być wywołany biegunką spowodowaną zatruciem, infekcją lub inwazją pasożytniczą, a także intensywną fermentacją węglowodanów w jelicie grubym. Taka konsystencja kału spotykana jest również przy kwasicy oraz zasadowicy żwacza. Kał nie zawsze jest też luźny przy subklinicznej kwasicy. Taki spotykany jest przy postaci ostrej. Znajduje się w nim dużo niestrawionych cząstek paszy, co wynika z szybkiego pasażu treści w przewodzie pokarmowym. Krowy we wczesnej laktacji mogą wydalać kał bardziej rzadki, natomiast zasuszone twardszy, ale zbyt twardy kał może wskazywać na niedostateczne pobranie wody, brak lizawek solnych lub pobieranie dawki z nadmierną zawartością włókna. Takie odchody mogą też charakteryzować ketozę. Gdy twardy lub zbyt luźny kał utrzymuje się w okresie przejściowym, to niemal pewne jest, że w żywieniu popełniliśmy błędy.

Kał luźny i ciemny występuje przy zasadowicy żwacza oraz podczas skarmiania dawek z nadmierną zawartością białka, szczególnie ulegającego degradacji w żwaczu, przy niskiej koncentracji włókna. Taka sytuacja ma najczęściej miejsce wiosną, kiedy to zwierzęta wychodzą na pastwisko bez wcześniejszego przygotowania lub też gdy narażone są na stres cieplny. Mocznik i amoniak gromadząc się w jelicie grubym zwiększają ciśnienie osmotyczne, co powoduje wzmożony wypływ wody z krwi do jelita, prowadząc do biegunek.

Uzależniona jest od rodzaju skarmianych pasz, zawartości wydzielanej żółci, tempa przechodzenia przez przewód pokarmowy oraz strawności. Krowy żywione prawidłową dawką pokramową oddają kał zwykle w kolorze żółtooliwkowym, przy czym większy dodatek siana zmienia barwę odchodów na brązowooliwkową, a młoda zielonka na ciemnozieloną. Należy zwracać uwagę na wszelkie nietypowe zmiany barwy, jak również na obecność śluzu.

Ciemny kał z widocznymi krwawymi pasemkami wskazuje jednoznacznie na krwawienie w jelitach, czego przyczyną mogą być ciała obce, mikotoksyny, zepsuta pasza lub infekcje bakteryjne. Brązowo-czarne odchody obserwowane są przy występowaniu zasadowicy żwacza.

Struktura kału określająca ilość długich kawałków roślin oraz niestrawionych ziaren zbóż i kukurydzy, jest informacją dla hodowcy o warunkach fermentacji w żwaczu, technologii i prawidłowości przygotowania pasz oraz szybkości przechodzenia treści przez przewód pokarmowy. Analizę fizyczną kału możemy wykonać na zwykłych sitach kuchennych, na których umieszczamy próbki odchodów i przepłukujemy je wodą. Najdrobniejsze cząsteczki kału zostają wypłukane, a na sicie pozostają tylko większe cząstki.

Wydalanie w kale długich cząsteczek pasz objętościowych (ponad 1,5 cm) spowodowane jest zwiększonym przepływem treści przez przewód pokarmowy. Taka sytuacja związana jest z dużym pobraniem paszy przy wzroście wydajności, jak również skarmianiem pasz spleśniałych, zawierających mikotoksyny. Istotnym wskaźnikiem kału jest obecność ziaren kukurydzy w kale, co świadczy o nieodpowiednim przygotowaniu i rozdrobnieniu ziaren kukurydzy.