Profilaktyka chorób cieląt kosztuje, ale leczenie jeszcze więcej

Jak przyznał prof. Stefaniak, również odporność cieląt staje się coraz gorsza, a to na skutek obecności coraz większej liczy patogenów, które nie reagują na podawane preparaty. Sytuacja ta jest konsekwencją aplikowania antybiotyków bez wcześniejszego rozpoznania rodzaju patogenów.

– Wielu hodowców nadal zbyt dużą uwagę skupia na kosztach, jakie musi ponieść na leczenie cielęcia. Warto jednak w tym miejscu zastanowić się czy opłaca się oszczędzać na właściwej profilaktyce zdrowia cieląt – mówił prelegent.

Podstawowe procedury w ochronie zdrowia cieląt obejmują: ocenę żywotności i zależne od niej postępowanie z nowourodzonym zwierzęciem, właściwe pojenie siarą, kontrolę transferu odporności siarowej oraz skuteczności ochrony w warunkach danego gospodarstwa, postępowanie interwencyjne w przypadku niedoboru odporności siarowej, zapobieganie biegunkom neonatalnym oraz profilaktykę chorób układu oddechowego.

Jedną z głównych przyczyn występowania chorób cieląt jest ich słaba odporność. Z tego też powodu największa zapadalność na biegunki przypada w okresie do 3. tygodnia życia. Poziom presji infekcyjnej jest wprost proporcjonalny do koncentracji patogenów w środowisku, co zależy m.in. od sposobu ścielenia, ścian, jakości powietrza, jak też innych czynników środowiskowych. Źródłem infekcji – szczególnie przewodu pokarmowego – może być również krowa, a w obiektach mocno zanieczyszczonych do zakażenia cielęcia może dojść jeszcze w trakcie porodu.

– Ze względu na niską zawartość przeciwciał swoistych w mleku krów, zalecane jest dodawanie siary do mleka lub preparatu mlekozastępczego przeznaczonego do pojenia cieląt w wieku 4–21 dni. Sugerowana wielkość dodatku to 10% siary zmieszanej z pierwszych 4–6 dojów i 1% pierwszej siary od immunizowanych krów – zalecał prof. Stefaniak.

Okresem szczególnie newralgicznym dla zdrowia, jest czas ukończenia 3–4 tygodnia życia, gdy cielęta przenoszone z kojców indywidulanych do grup zbiorczych. W tym czasie przypadają bowiem – bardzo przykre dla cieląt – zabiegi np. dekornizacja, zmiana miejsca i sposobu żywienia, co powoduje ogromny stres. Na to nakłada się jeszcze fakt, że w tym czasie dochodzi do tzw. siodła immunologicznego, czyli spadku odporności. Po ukończeniu pierwszego miesiąca życia rozpoczynają się choroby układu oddechowego cieląt.

• Wzmocnienie odporności cieląt przez iniekcję surowic powinno następować w momencie przewidywanych zagrożeń takich: jak stres, dekornizacja, przerzut do cielętnika. Zabieg  pozwala wspomóc siły obronne młodego zwierzęcia  i uniknąć wybuchu zachorowań – przekonywał prof. Tadeusz Stefaniak

Z powyższych powodów warto więc rozważyć wprowadzenie szczepień, które zabezpieczałyby cielęta przed tymi chorobami, pamiętając, iż każde szczepienie powinno pozwolić uzyskać odporność na poziomie chroniącym, zanim dojdzie do zakażenia. Niestety, nie posiadamy szczepionek donosowych, które można by zastosować przeciwko większości schorzeń układu oddechowemu cieląt. Szczepienie domięśniowe lub podskórne raczej mija się z celem, ponieważ antygeny szczepionkowe, które podane zostaną cielęciu z dużym jeszcze stężeniem immunoglobulin siarowych prawdopodobnie zostaną zneutarlizowane i nie będą działać. Profilaktycznie zalecamy więc podanie surowicy odpornościowej dwukrotnie: w pierwszym dniu życia i w przeddzień przenoszenia cieląt do cielętnika. Szacowany okres działania ochronnego surowic odpornościowych wynosi 2 tygodnie. W tym okresie należy zastosować odpowiednie szczepienie, dopasowane do rzeczywistych zagrożeń stada – wyjaśniał prelegent.

• Na podatność  cieląt na choroby układu oddechowego wpływa pośrednio wiele czynników, które oddziałują często w okresie poprzedzającym ich występowanie np. okres rozwoju płodowego czy dojrzałość płuc w momencie porodu

Prof. Tadeusz Stefaniak przestrzegał jednocześnie, iż nawet najlepiej dobrany program immunoprofilaktyki nie pomoże, jeśli w gospodarstwie istnieją poważne zaniedbania w pozostałych dziedzinach decydujących o zdrowiu cieląt.

– Ochronę zdrowia cieląt należy traktować jako zadanie wielowątkowe, wspomagające działania jeszcze w okresie ciąży, okresie noworodkowym, a program immunoprofilaktyki biernej i czynnej stanowi ważne dopełnienie tych działań, dające szanse na odchów zdrowych cieląt, z których mają w przyszłości rozwinąć się wysokowydajne i długowieczne krowy.