Okresem najbardziej krytycznym, w którym zarodek jest szczególnie zagrożony, jest stadium moruli (6–7 dzień) oraz okres pomiędzy 16. a 19. dniem ciąży. Jest to tzw. wczesna zamieralność zarodków powodująca największy odsetek zamieralności (80–90%). Kolejny okres nasilenia obumieralności związany jest z procesem implantacji i łączenia się błon płodowych ze ścianą macicy, czyli wytwarzaniem łożyska. W późniejszym okresie mamy do czynienia z zamieralnością płodów, a pod koniec ciąży ze zjawiskiem martwego urodzenia.
Nieprawidłowe żywienie krów ciężarnych może powodować toksykozy żywieniowe, prowadzące do poronień lub rodzenia martwych cieląt. Niebezpieczne są przede wszystkim niedobory witaminy A oraz miedzi, cynku i jodu, zwiększające występowanie wczesnej śmierci zarodka, jak również stres, zwłaszcza w krytycznych okresach rozwoju zarodkowego.
Niedobory energetyczne powodują, że krowy nie pokazują cyklu (rui) nawet do 9 tygodnia po porodzie. Dodatkowo nasilony metabolizm białek z paszy na potrzeby energetyczne prowadzi do wzrostu mocznika we krwi, który jest jedną z przyczyn wczesnej śmierci zarodkowej. Nadmiar mocznika (pow. 300 mg/l mleka) zmienia pH (na zasadowy) nabłonka macicy i utrudnia zagnieżdżenie się embrionu, uszkadza wątrobę, jak również może powodować zamieranie płodów. Należy pamiętać, że wysoki mocznik najczęściej spowodowany jest zbyt małą ilością dostępnej energii w żwaczu w stosunku do białka, czyli nie obniżamy ilości białka w paszy, ale podnosimy ilość energii.
Andrzej Rutkowski
