Nieprawidłowe żywienie i złe warunki utrzymania
Głównym czynnikiem sprzyjającym chorobie jest niewłaściwe żywienie. Obecnie nie jest to jednak jedyna przyczyna występowania tego schorzenia. Obok niewłaściwego żywienia kwasicę mogą powodować także złe warunki utrzymania. Jeżeli zwierzęta mają niewygodne legowiska nie przeżuwają, jeśli mają chore racice, nie pobierają paszy. Stąd już tylko krok do subklinicznej kwasicy, która w przeciwieństwie do formy klinicznej – nie jest spowodowana nadmiarem kwasu mlekowego powstającego w płynie żwacza, a nadmiarem lotnych kwasów tłuszczowych. Warto zatem, by każdy hodowca miał świadomość, że występowanie kwasic w stadzie, to nie tylko efekt błędów żywieniowych, ale również nieodpowiednich warunków utrzymania zwierząt.
Zbyt duża ilość pasz treściwych
Najważniejszym czynnikiem żywieniowym sprzyjającym kwasicy jest fakt, że krowa je za dużo pasz treściwych; jak jest do pobierania tak dużych ilości pasz przygotowana i jak pasze te są zadawane. Bardzo ważną kwestią jest również intensywność ślinienia się krów. Jeśli się ślinią, to oznacza, że buforują kwasy powstające w żwaczu. Warto wiedzieć, że wysoko wydajne krowy produkują nawet 200 litrów śliny dziennie Niestety, krowa nie ślini się zaraz po zjedzeniu. Ślini się tylko wtedy, gdy coś ją drapie przełyk i wejście do żwacza, a drapać muszą twarde, grube cząstki, które ślinieniu sprzyjają. Podawanie krowom złej – pod względem strukturalnym – dawki powoduje, że zwierzę produkuje trzy razy mniej śliny, która to dostarcza ponad połowę dziennej „dawki” dwuwęglanów dostających się do żwacza.
- Dolewanie – szczególnie w okresie letnim – wody do TMR-u, skutecznie zapobiega sortowaniu zadanej paszy
Krowa musi mieć również czas na leżenie w wygodnym legowisku. Jeśli krowa ma przeżuwać 10–12 godzin w ciągu dnia, to musi mieć wygodne legowisko. Jeżeli krowa mniej przeżuwa, to produkuje mniej śliny neutralizującej kwasy.
Dlaczego kwasica jest tak groźna?
Bo powoduje stan zapalny błony śluzowej żwacza i jest to jedno z najważniejszych zagrożeń. Konsekwencją stanu zapalnego błony jest owrzodzenie wątroby, zapalenie otrzewnej czy infekcje narządów wewnętrznych. Kwasica przyczynia się również do powstawania ochwatu bydła. ¾ stanów ochwatowych pochodzi z żywienia, tylko ¼ z czynników środowiskowych.
TMR zmniejsza ryzyko wystąpienia kwasicy
Okazuje się, że ryzyko wystąpienia kwasicy jest mniejsze w oborach, gdzie krowy żywione są TMR-em. Dlaczego? Bo w TMR-ze mniejsza jest „szkodliwość” pasz treściwych, większa zaś możliwość kontroli w dawce stosunku pasz objętościowych do pasz treściwych. Jeżeli w stadzie zaobserwujemy problemy w występowaniem subklinicznej kwasicy, to na początek warto sprawdzić stan noży w wozie paszowym. Im lepiej potniemy komponenty dawki, tym mniej sortowana będzie pasza. Jeżeli miks nie zostanie dobrze pocięty, to na początku stołu paszowego krowy będą miały za dużo słomy, siana i sianokiszonki, a na końcu paszy treściwej.
W okresie letnim ryzyko kwasicy jest zacznie większe, ze względu na pocenie się zwierząt. Gdy krowa się poci, wydala z organizmu potas i sód, dlatego tak ważnym elementem prewencji kwasicy jest podawanie w tym czasie potasu.
W okresie letnim ryzyko kwasicy jest zacznie większe, ze względu na pocenie się zwierząt. Gdy krowa się poci, wydala z organizmu potas i sód, dlatego tak ważnym elementem prewencji kwasicy jest podawanie w tym czasie potasu.
Beata Dąbrowska
