StoryEditorCielęta

Syndrom oddechowy u cieląt (BRD) - objawy, zapobieganie i leczenie

14.10.2021., 12:10h
Praktycznie każdej jesieni, ale także wiosną, w mlecznych gospodarstwach nasila się problem zwiększonej częstotliwości zapadania cieląt na choroby układu oddechowego (BRD), czyli zapalenie płuc.

Choroby płuc najczęstszą przyczyną śmierci u cieląt powyżej miesiąca życia

Zapalenie płuc to złożona, wieloczynnikowa choroba, powodująca stan zapalny i uszkodzenie tkanek płuc i dróg oddechowych. I jak się okazuje, jest ona najczęstszą przyczyną śmierci cieląt powyżej pierwszego miesiąca życia, gdyż choroby płuc najczęściej pojawiają się właśnie w tym okresie, czemu sprzyja budowa ich układu oddechowego. Płuca cieląt są stosunkowo małe w stosunku do wielkości ciała. Cielę rodzi się z niezupełnie wykształconymi płucami. Ich wzrost i rozwój trwa do 4 tygodnia po urodzeniu, a całkowite ukształtowanie płuca następuje dopiero w 12.–13. miesiącu życia. Płuca cieląt podzielone są na wiele segmentów-płatków, które nie łączą się ze sobą. Gdy nastąpi zapalenie płatka, czynniki zakaźne blokują wymianę gazową i unieczynniają go. Dodatkowo małe nozdrza ograniczają przepływ powietrza i sprawiają, że do oddychania cielę musi włożyć dużo wysiłku. Aby zaopatrzyć się w tlen cielęta muszą głęboko i bardzo intensywnie oddychać, a tym samym wdychają wiele szkodliwych gazów i mikroorganizmów. Warto wiedzieć, że zdrowe cielę wykonuje 30–40 oddechów na minutę.

Jakie czynniki odpowiadają za pojawienie się chorób układu oddechowego w cielętniku?

Za występowanie zapalenia płuc odpowiedzialne są przede wszystkim patogeny zakaźne, jak np. wirusy IBR czy BVD, ale schorzenie wywołać mogą także czynniki środowiskowe takie jak:

  • zbyt duże zagęszczenie,
  • wilgoć,
  • przeciągi,
  • niedostateczna wentylacja,
  • nagła zmiana dawki np. przy odsadzeniu,
  • mieszanie cieląt z różnych grup wiekowych,
  • mieszanie cieląt z różnych grup wiekowych,
  • zbyt duża ilość interwencji jednocześnie jak np. odsadzenie i dekornizacja przeprowadzane w tym samym czasie.

Konsekwencją trwającego w płucach stanu zapalnego są klasyczne objawy niewydolności oddechowej:

  • kaszel, duszności,
  • przyspieszony i pytki oddech,
  • często śluzowy lub ropny wyciek z nosa,
  • spadek apetytu
  • wysoka – sięgająca nawet 40°C – gorączka.


Zmiany w płucach znacząco wpływają na przyrosty cieląt i ich dalszy rozwój

Stan zapalny powoduje uszkodzenia tkanki płucnej oraz obrzęk pęcherzyków, a jak naukowo potwierdzono, zmiany w płucach mają bardzo duży wpływ na rozwój, a szczególnie na przyrosty cieląt. W badaniach wykazano, że zwierzęta bez zmian w płucach rosły średnio 1,58 kg/dzień. Z kolei cielęta z dużymi, aktywnymi zmianami w tkance płucnej przyrastały 1,17 kg/dzień.


Co robić, gdy podejrzewamy syndrom oddechowy u cielęcia ?

W przypadku podejrzenia choroby układu oddechowego należy natychmiast rozpocząć leczenie, a chore sztuki odizolować. Jeżeli w stadzie choruje ok. 10% cieląt, to leczeniu powinny być poddane wszystkie sztuki. Podstawą leczenia chorób płuc są antybiotyki o przedłużonym działaniu, które uzupełnia się preparatami wspomagającymi. Pomimo szybko podjętej terapii leczenie chorób płuc u cieląt jest trudne. Dlatego najważniejsza jest tutaj profilaktyka polegająca na zapewnieniu optymalnych warunków utrzymania, unikania przeciągów, stresu, wilgoci oraz błędów żywieniowych.

Zalecanym elementem profilaktyki schorzeń układu oddechowego cieląt jest szczepienie krów lub jałówek, które pozwala na zmniejszenie przypadków schorzenia w pierwszych 3 miesiącach życia cieląt

  • Zalecanym elementem profilaktyki schorzeń układu oddechowego cieląt jest szczepienie krów lub jałówek, które pozwala na zmniejszenie przypadków schorzenia w pierwszych 3 miesiącach życia cieląt


Profilaktyka BRD u cieląt

Najprostszą metodą zabezpieczenia cielęcia przed patogenami jest sucha dezynfekcja kojców przeprowadzana 2–3 razy w tygodniu. Ogromne znaczenie profilaktyczne ma również zapewnienie w cielętniku ruchu powietrza i odpowiedniej wilgotności. Warunek ten jest spełniony, gdy w cielętniku możemy swobodnie oddychać i wyczuwalny jest ruch powietrza. Najważniejszym jednak elementem profilaktyki zachorowań cieląt nie tylko na choroby układu oddechowego jest oczywiście dostarczenie siary. Pobrane wraz z nią ciała odpornościowe zabezpieczają młody organizm przed zakaźnymi patogenami. Gdy po porodzie osesek otrzyma siarę złej jakości lub pobierze ją zbyt późno, możemy spodziewać się zaburzeń w powstawaniu odporności biernej, a tym samym zwiększa się ryzyko zachorowalności.

Beata Dąbrowska
Zdjęcie: Beata Dąbrowska

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 41/2021 na str. 52. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR:  Zamów prenumeratę.

Warsaw
wi_00
mon
wi_00
tue
wi_00
wed
wi_00
thu
wi_00
fri
wi_00
01. listopad 2024 04:11