Tężyczka pastwiskowa u bydła - jak jej zapobiec?

Trudność prawidłowego bilansowania żywienia letniego pod względem składników mineralnych wynika ze zmieniających się: ilości zielonki na jednostce powierzchni, składu runi pastwiskowej oraz składu poszczególnych roślin w czasie sezonu wegetacyjnego. Najtrudniej zbilansować jest dawkę przy gwałtownie rosnących, młodych bujnych trawach.

Głównym zagrożeniem występującym, zwłaszcza wczesną wiosną, a wynikającym z niedoboru magnezu u bydła (obniżony poziom magnezu we krwi) jest tężyczka pastwiskowa. Pojawia się ona zwykle po 2–4 tygodniach od rozpoczęcia wypasu wiosennego i dotyczy głównie krów we wczesnej laktacji, w tym zwłaszcza krów starszych, gorzej wchłaniających magnez. Dlatego mieszanki mineralne z przeznaczeniem na okres letni, a więc zalecane bezpośrednio przed wypasem i podczas wypasu, muszą posiadać zwiększony poziom magnezu, którego powinno być niemal dziesięciokrotnie więcej niż w mieszance standardowej.

Niebezpieczne jest również skarmianie młodej zielonki z przewagą traw nad roślinami motylkowatymi. Zawiera ona mało magnezu oraz dużo potasu. Duża ilość potasu w dawce pokarmowej utrudnia wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego. Ponadto pobieranie przez krowy młodej zielonki z traw zawierającej mało sodu powoduje zwiększenie koncentracji potasu w ślinie, co jeszcze bardziej potęguje nadmiar tego pierwiastka i jego antagonizm z magnezem. Dlatego w żywieniu pastwiskowym należy stosować lizawki solne. Czynnikiem sprzyjającym powstawaniu tężyczki jest też nadmierna ilość azotu w młodej zielonce.


Fot. Archiwum

Zapobieganie tężyczce pastwiskowej polega na stopniowym wprowadzaniu zielonek do dawki, stopniowym wydłużaniu okresu przebywania na pastwisku, unikaniu wypasu w czasie przymrozków wiosennych oraz przy wietrznej, deszczowej pogodzie i temperaturze poniżej 10–12°C. Pomocne jest również stosowanie wypasu dawkowanego, zapewniającego dokładne wyjadanie porostu (wraz z łodygami, co zwiększa zawartość włókna w dawce i zwalnia przepływ paszy przez przewód pokarmowy) oraz sterowanie składem runi pastwiskowej, tak aby była ona zasobna w rośliny o wysokiej zawartości magnezu (motylkowe, zioła). Należy unikać nadmiernego nawożenia łąk i pastwisk azotem oraz potasem.

Niezbędne jest zwiększenie dawek magnezu w warunkach zagrożenia tężyczką zwłaszcza w pierwszych 3–4 tygodniach wypasu. Zaleca się dodatek 30–50 g tlenku magnezu/dzień/krowę tak, aby zawartość magnezu w dawce pokarmowej wynosiła 2,5MgO/kg SM. Można też zastosować dodatek 50–80 g siarczanu magnezu na krowę 3–4 tygodnie przed wypasem i 6–8 tygodni po rozpoczęciu wypasu.

W żywieniu letnim należy stosować mieszanki mineralne jako dodatkowe źródło wapnia i fosforu, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na odpowiednie proporcje między nimi. Stosowane mieszanki powinny mieć stosunek Ca do P na poziomie 1,5:1 lub 1:1 w zależności od fazy laktacji. W przypadku krów wysokowydajnych, stosunek Ca do P może wynosić 2:1. Krowy kończące laktację i zasuszone nie powinny otrzymywać zbyt dużo Ca, ponieważ grozi to zaleganiem poporodowym i zatrzymaniem łożyska.