Dlaczego kondycja krów spada we wczesnej laktacji?
W okresie wczesnej laktacji krowy zazwyczaj „wchodzą” w ujemny bilans energetyczny, który wynika m.in. z faktu, że w tym czasie produkcja mleka rośnie, podczas gdy zdolność zwierząt do pobierania wystarczającej ilości paszy jest ograniczona. W efekcie, do utrzymania produkcji mleka krowa wykorzystuje rezerwy tłuszczowe organizmu, co oczywiście powoduje spadek kondycji ciała. Nadmiernie ujemny bilans energetyczny prowadzi do wielu problemów zdrowotnych, a przede wszystkim zdecydowanie pogarsza płodność.
Naukowcy z AFBI przeprowadzili 27 doświadczeń obejmujących ponad 1300 krów, by zbadać czynniki wpływające na bilans energetyczny krów oraz wykorzystanie stosunku tłuszczu do białka w mleku jako wskaźnika tego bilansu.
Wydajność mleka zwykle osiąga szczyt 5–7 tygodni po wycieleniu, podczas gdy pobranie paszy zazwyczaj nie osiąga szczytu aż do 10–13 tygodni po porodzie. Ta różnica w czasie szczytowej wydajności mleka i szczytowego pobrania pomaga wyjaśnić, dlaczego krowy osiągają ujemny bilans energetyczny. Jednak zwiększenie jakości i gęstości składników pokarmowych w dawce może pozwolić krowom na wyższe ich pobranie, a tym samym w pewnym stopniu zmniejszyć bilans energetyczny. Zgodnie z oczekiwaniami, zarówno wydajność mleczna, jak i pobranie paszy rośnie wraz ze wzrostem liczby laktacji.
Warto monitorować kondycję zwierząt po wycieleniu zamiast żywej wagi
W czasie pierwszych 5 tygodni po wycieleniu żywa waga krów spada, a następnie zaczyna ponownie rosnąć. Jednak ocena kondycji ciała zwykle spada do 10–15 tygodni po wycieleniu i w tym też czasie krowy pozostają w ujemnym bilansie energetycznym. Fakt ten sugeruje, że ocena kondycji ciała jest znacznie lepszym wskaźnikiem bilansu energetycznego niż żywa waga. Prowadzenie oceny kondycji ciała może dostarczyć hodowcom przydatnych informacji wspomagających zarządzanie statusem energetycznym stada. Szczytowy, ujemny bilans energetyczny jest zwykle obserwowany w 2–3 tygodniu po wycieleniu, podczas gdy starsze krowy doświadczają bardziej ujemnego bilansu energetycznego niż krowy młodsze.
Co może zastąpić czasochłonną ocenę kondycji krów?
Ocena kondycji ciała jest jednak czasochłonna, a większość hodowców nie robi jej regularnie, dlatego prowadzone są badania nad alternatywnymi wskaźnikami bilansu energetycznego krów. Jednym z takich wskaźników może być stosunek tłuszczu do białka w mleku. Stosunek ten jest określany przez podzielenie procentowej zawartości tłuszczu w mleku przez procentową zawartość białka. Na przykład, jeśli krowa produkuje mleko o zawartości tłuszczu 4,2% i zawartości białka 3,3%, stosunek tłuszczu do białka w mleku wynosi 1,27.
Stosunek tłuszczu do białka w mleku od dawna wykorzystywany jest przez doradców żywieniowych jako wczesny wskaźnik problemów żywieniowych, ponieważ odzwierciedla brak równowagi w poziomie tłuszczu i białka w mleku. Na przykład, gdy krowy mobilizują tkankę tłuszczową we wczesnej laktacji, część tego tłuszczu przechodzi do mleka powodując wzrost jego procentowej zawartości. Podobnie gdy krowy mają niedobór energii, poziom białka w mleku zwykle spada.
Krowy z wysokim stosunkiem tłuszczu do białka mogą być narażone na zwiększone ryzyko wystąpienia ketozy. Przyjmuje się, że krowy o stosunku tłuszczu do białka większym niż 1,5 są już metabolicznie zagrożone i najczęściej mają ujemny bilans energii. Jednak dane są również bardzo zróżnicowane. Wiele krów o stosunku tłuszczu do białka między 1 a 1,5 miało również ujemny bilans energetyczny, podczas gdy stosunek tłuszczu do białka w tym zakresie niekoniecznie byłby uważany za wskazujący na krowy „zagrożone”.
Beata Dąbrowska
Źródło: Dairy Global
