Czy kukurydza to dobry przedplon dla zbóż?
Po kukurydzy w wielu gospodarstwach wysiewana jest pszenica. Wybór odmian sprawdzających się przy opóźnionych siewach jest imponujący. Jednak trzeba pamiętać, że kukurydza jest trudnym przedplonem dla zbóż.
Z czym jest problem podczas siewu zbóż, dla których przedplonem była kukurydza?
W pierwszej kolejności po jej skoszeniu należy właściwie rozdrobnić i wymieszać z glebą dużą ilość pozostających na polu resztek pożniwnych. Zapewni to właściwą strukturę podłoża, a także ograniczy populację grzybów Fusarium, bytujących na kukurydzy i stanowiących duże zagrożenie dla pszenicy.
Choroby fuzyjne szybciej będą przenosiły się z resztkami pożniwnymi w gospodarstwach wykonujących uproszczenia, w których zrezygnowano z uprawy płużnej. Niestety, mimo wielu zalet uprawa bezorkowa sprzyja namnażaniu groźnych grzybów Fusarium. Najczęściej ma to miejsce w wielkohektarowych gospodarstwach, które przy dużym areale chcą przyspieszyć pewne zabiegi agrotechniczne. Dlatego planując siew pszenicy po kukurydzy bardzo ważnym kryterium doboru odmian jest podwyższona odporność na Fusarium.
Dobór odmiany przy każdej uprawie to jeden z najważniejszych elementów agrotechniki. Odmiana musi być dobrana do naszego pola, naszych gleb, wybierając odmianę musimy uwzględnić planowany termin siewu, rodzaj przedplonu, a nawet termin zbioru.
Jak tegoroczny sezon zbioru kukurydzy oceniają Łapinowie z gminy Barciany?
Elżbieta i Marek Łapinowie prowadzą rodzinne gospodarstwo w miejscowości Pastwiska w powiecie kętrzyńskim (gmina Barciany). W pracę w gospodarstwie zaangażowani są również synowie Dawid i Paweł. Córka Magdalena aktualnie studiuje w Poznaniu. Gospodarstwo specjalizuje się w produkcji roślinnej, na 400 ha króluje kukurydza uprawiana na ziarno, więc opóźnione siewy pszenicy po kukurydzy to norma. Od kilku lat z sukcesami rolnik uprawia także słonecznik. Plantator planował po 15 września zacząć koszenie kukurydzy, bo pierwsze odmiany są już gotowe do zbioru.
– Ten rok jest zupełnie inny niż poprzednie. Zawsze najpierw kosiłem słonecznik, a później zaczynałem kosić kukurydzę. Teraz zaczynam od kukurydzy i z tego co widzę, słonecznik potrzebuje jeszcze ok. 2–3 tygodni. Po skoszeniu kukurydzy szybko i sprawnie przygotujemy z synami pole do siewu pszenicy. Najpierw rozrzucimy 2 t kredy na hektar, następnie będzie wykonana orka na głębokość ok. 20 cm. Zobaczymy jak będzie szła orka, bo trochę ostatnio popadało. Po orce puszczamy agregat przedsiewny Swifter Bednar Agregat, który ładnie wszystko wyrówna i później już tylko agregat uprawowo-siewny Amazone Cirrus 6003–2. Jesienią pod pszenicę po kukurydzy nie będę stosował żadnego nawożenia mineralnego. Bardzo dobrze znam swoje pola, ich zasobności i możliwości. Zakładam, że na start kreda uruchomi to co jest w glebie. Natomiast wiosną pójdzie nawożenie azotowe w sumie trzy dawki saletry amonowej po 200 kg dwie pierwsze i 100 kg na kłos – wylicza właściciel gospodarstwa.
Jakie plany co do uprawy ma Łapin?
Marek Łapin planuje zasiać ok. 100 ha pszenicy, w tym 45 ha sprawdzonej odmiany RGT Bilanz, a pozostały areał podzieli między odmiany RGT Diplom i SY Dubaj.
Odmiana RGT Bilanz jest często wybierana przez rolników w północno-wschodniej Polsce, ponieważ wyróżnia się bardzo dobrą zimotrwałością, a to jedno z podstawowych kryteriów wyboru. Ponadto można liczyć na wysokie plony zarówno na mocniejszych, jak i na słabszych stanowiskach. Duża tolerancja na terminy siewu to kolejny atut tej odmiany.
– Powyższą odmianę w ubiegłym roku siałem po kukurydzy jako ostatnią, czyli w połowie października, przy końcówce nawet deszcz nas wygonił z pola i kilka hektarów zostało do siewów wiosennych. Ale przy żniwach okazało się, że plonowała najwyżej, średnio z hektara zebraliśmy 8,6 t, a inna wcześniej siana odmiana plonowała na poziomie 6,2 t/ha. Powodem takiej różnicy w plonowaniu wcześniejszych odmian był także nalot mszyc, sprzyjająca długa ciepła jesień i wszystko odbiło się na plonie – wspomina rozmówca.
RGT Bilanz znajduje się na LOZ do uprawy na rok 2024 na terenie 10 województw. Warto dodać, że dzięki bardzo dobrej krzewistości doskonale radzi sobie po wszystkich przedplonach i wyróżnia się bardzo dobrą odpornością na choroby. Posiada wzmocnioną odporność na łamliwość podstawy źdźbła (VPM), co oznacza, że jest bezpieczniejsza przy uprawie w monokulturze.
Podobne spostrzeżenia z terenu, między innymi z okolic Elbląga, ma Monika Jasek, doradca terenowy RAGT Nasiona. Wcześniej siane pszenice plonowały na poziomie nieco ponad 6 t/ha, a odmiana RGT Kilimanjaro siana po kukurydzy dała blisko 10 t z hektara. Jest to coś nieoczywistego i nie jest normą wyższe plonowanie pszenicy sianej po kukurydzy, jednak w kończącym się sezonie 2023/2024 w wielu gospodarstwach tak właśnie było.
Warto wspomnieć, że Kilimanjaro jest odmianą wzorcową COBORU, wpisaną na LOZ do uprawy w województwie warmińsko-mazurskim w 2017 r. Jedna z najwyżej plonujących odmian w badaniach PDOiR w latach 2016–2023 od lat gwarantuje wysoki, stabilny plon nawet przy uprawie na słabszych stanowiskach.
Plantator przetestuje w tym roku pszenicę SY Dubaj, o dobrej zimotrwałości i wysokiej odporności na rdzę, mączniaka prawdziwego, septoriozę plew i fuzariozę kłosów. Rolnicy mówią, że dzięki tej odporności czasem ograniczali stosowanie fungicydów, co zmniejszyło koszty uprawy. Nazwa odmiany zobowiązuje, więc jest to pszenica o grubym ziarnie i doskonałych parametrach jakościowych ziarna.
Czy dni Pola Top Farmera pomagają w doborze odmian?
Właściciele dużych gospodarstw z powiatu kętrzyńskiego i bartoszyckiego specjalizujących się w produkcji roślinnej, co roku licznie uczestniczą w czerwcowym Dniu Pola Top Farmera, odbywającym się w gospodarstwie Agro-Funduszu Mazury Sp. z o.o. w Drogoszach. Właśnie tam można zobaczyć i porównać na poletkach wiele odmian pszenic rekomendowanych do opóźnionych siewów, m.in. po kukurydzy.
Podczas tegorocznej prezentacji odmian Monika Jasek podkreślała, że większość odmian, które oferują pochodzi z programu hodowlanego z Niemiec, gdzie bardzo duży nacisk kładzie się na selekcję odmian pod względem odporności na fuzariozę ze względu na wyższą presję tej choroby. Większość prezentowanych na poletkach odmian m.in. RGT Metronom, RGT Provision, czy RGT Cayenne mają wysoką i bardzo wysoką odporność na fuzariozy. Wiele z tych odmian wysiewanych jest u okolicznych rolników na plantacjach produkcyjnych.
W kończącym się sezonie na uwagę zasłużyła bezpieczna, przyjazna w prowadzeniu, wyróżniająca się bardzo dobrym profilem zdrowotnościowym odmiana Metronom. Doskonale sprawdzająca się na średnich oraz słabszych stanowiskach, a kolejne dwa sezony udowodniły, że dobrze radzi sobie w warunkach suszy.
– Metronom jest odmianą bardzo stabilną w plonowaniu, w badaniach COBORU lekko poniżej wzorca. Ale po zakończeniu sezonu wegetacyjnego 2022/2023 i 2023/2024 okazało się, że przy suszy i trudnych warunkach pogodowych w wielu gospodarstwach produkcyjnych bił rekordy plonowania – wyjaśnia ekspertka.
Monika Jasek zwróciła uwagę, że w suchych latach dobrze sprawdzają się odmiany w typie pojedynczego kłosa. Wówczas łan jest nieco rzadszy, dlatego źdźbła kłosonośne nie muszą ze sobą konkurować o wodę. W tym typie jest też odmiana Cayenne i Depot. Pierwsza z nich to nowość z roku 2024, natomiast druga jest sprawdzoną odmianą wysiewaną przez rolników od paru sezonów. Plantatorzy zauważyli jej wyjątkową odporność na okresową suszę.
– Proszę pamiętać, że chcąc uzyskać potencjał plonotwórczy typu pojedynczego kłosa nie zagęszczajmy siewu. Dla optymalnego terminu 300–330 szt. na m2, zapewnią nam wyrównane kłosy o odpowiednim MTZ – podsumowuje ekspertka.
O czym należy pamiętać, planując opóźnione siewy?
Planując opóźnione siewy trzeba pamiętać o zwiększonej normie wysiewu o 5–10%. Przy optymalnym terminie siewu to najczęściej 300–350 ziarniaków na m2, przy opóźnionym terminie nie powinno schodzić się poniżej 350 roślin na m2, a przy niektórych odmianach obsada powinna wynosić nawet 420, czy 450 kiełkujących ziarniaków na m2. Naprawdę warto analizować katalogi i zalecenia hodowców przy każdej odmianie, ponieważ norma wysiewu to także pewnego rodzaju informacja na temat zdolności do krzewienia się danej odmiany przy różnych terminach siewu.
Opóźniony siew pszenicy powinien być płytszy, żeby umożliwić roślinom szybkie i wyrównane wschody. Optymalna głębokość siewu to ok. 2 cm. Zbyt głęboki siew może spowodować wytwarzanie dodatkowego węzła krzewienia, co odbywa się kosztem przyszłego plonowania.
Przeczytaj również:
Dr inż. Monika Kopaczel-Radziulewicz
