Zasady ustanawiania drogi koniecznej określa art. 145 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, właściciel nieruchomości niemającej odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej, czyli drogi koniecznej. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno nastąpić z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z jak najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Powinno ono też uwzględniać interes społeczno-gospodarczy.
Odpowiedni dostęp – co właściwie oznacza?
Kodeks cywilny nie zawiera definicji „odpowiedniego dostępu”. Sądy kierują się zatem jego potocznym rozumieniem. W postanowieniu z 13 kwietnia 2011 r. (sygn. akt: V CSK 317/10) Sąd Najwyższy stwierdził, że odpowiedni dostęp do drogi publicznej musi stwarzać rzeczywistą, bezpieczną możliwość swobodnego przedostawania się z nieruchomości do takiej drogi. Powinien obejmować także możliwość przejazdu pojazdów mechanicznych, chyba że nie uzasadniają tego potrzeby ...