Za nami pierwsza kampania płatności bezpośrednich na nowych zasadach. Rolnicy mieli i nadal mają wiele problemów ze spełnieniem wymogów. Gubią się w gąszczu norm i przepisów. A niewywiązanie się z obowiązków może mieć niestety swoje konsekwencje finansowe. Rolnicy mają co prawda nadzieję, że ARiMR przymknie oko na drobne niedociągnięcia, ale stanowisko ministerstwa rolnictwa w tej kwestii jest jasne: nie ma możliwości odstąpienia od kar.
- Przepisy unijne nie przewidują możliwości odstąpienia od nakładania kar, w tym np. z uwagi na pierwszy rok wdrażania danej interwencji, np. ekoschematów – tłumaczy ministerstwo.
Jakie kary grożą rolnikowi za niespełnienie wymogów ekoschematów?
Ministerstwo rolnictwa w piśmie do izb rolniczych wyjaśnia, to prawo unijne nakłada na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia przepisów niezbędnych do zapewnienia skutecznej ochrony interesów finansowych Unii, odnoszących się w szczególności do nakładania skutecznych, proporcjonalnych oraz odstraszających kar.
Ministerstwo przypomina, że stosowne kary powinny być proporcjonalne, a ich wymiar powinien być uzależniony od wagi, skali i trwałego charakteru lub powtarzalności wykrytej niezgodności. W zależności od stopnia naruszenia przepisów rolnik może zostać ukarany zmniejszeniem dopłat od 1 do nawet 100 proc.
Uproszczenia w ekoschematach
Warto jednak zaznaczyć, że ministerstwo rolnictwa wprowadziło pewne uproszczenia i wydłużyło różne terminy, by jak najwięcej rolników mogło spełnić wymogi ekoschematów i otrzymać dopłaty.
Do takich uproszczeń należało m.in. umożliwienie złożenia oświadczenia o wykonaniu praktyki Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji, jak również praktyki Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo, jeżeli rolnik nie mógł wykonać zdjęcia geotagowanego.
Ministerstwo poszło też na rękę tym rolnikom, którzy zadeklarowali ww. praktyki, a niekorzystne warunki pogodowe, w szczególności nadmierne uwilgotnienie gleby, uniemożliwiły zastosowanie nawozów. W takim wypadku rolnik mógł zgłosić do ARiMR wystąpienie tzw. siły wyższej.
- W przypadku potwierdzenia przez Agencję wystąpienia siły wyższej (każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie) nie stosuje się kar – tłumaczy ministerstwo.
Poza tym resort rolnictwa umożliwił rolnikom złożenia oświadczenia o posiadaniu zwierząt, które nie zostały oznakowane zgodnie z przepisami ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Dzięki temu zwierzęta wskazane w oświadczeniu należące do gatunku: jeleń szlachetny, daniel, lama, alpaka, osioł i muł, mogą zostać uwzględnione przy wyliczaniu obsady zwierząt, której spełnienie jest wymogiem w przypadku praktyki Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt.
Wprowadzone zostały także przepisy na 2023 r., które ułatwiły dostęp do ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi w ramach praktyki Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia, w pierwszym roku wdrażania. Wydłużony został termin, do którego powinien zostać opracowany przez rolnika plan nawozowy – z 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności, na dzień 30 września 2023 r. Oprócz tego została opublikowana ustawa o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, uzupełniono przepisy rozporządzenia w sprawie ekoschematów o możliwość wykorzystania produktu pofermentacyjnego na potrzeby realizacji praktyk: Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji oraz Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo.
Ponadto, w przypadku praktyki Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji wskazano, że punkty za realizację praktyki mogą być przyznawane również w przypadku zastosowania pomiotu ptasiego.
Kar mogli uniknąć także rolnicy, którzy nie dostarczyli rejestru wypasu albo oświadczenia o zapewnieniu wypasu w terminie. Jeżeli w ciągu 7 dni od dnia doręczenia wezwania, poprawnie uzupełnią brakujące dokumenty, nie zostanie im odmówione przyznanie płatności dobrostanowej i nie zostaną nałożone z tego tytułu kary.
Ministerstwo wydłużyło także termin rejestrowania bydła przeznaczonego do opasu.
Dodatkową zmianą, w związku z trudnościami związanymi z pierwszym rokiem wdrażania PS WPR, było wprowadzenie, płatności dla małych gospodarstw.
W przepisach obowiązujących od 2023 r. umożliwiono dokonanie zmian we wniosku o przyznanie płatności w przypadku, gdy Agencja poinformowała rolnika o nieprawidłowościach wykrytych w ramach kontroli administracyjnych lub systemu monitorowania obszarów. W takiej sytuacji rolnik może zmienić wniosek do dnia 15 września bez ponoszenia kar.
Kamila Szałaj, na podst. DIR, WIR
