Kto i na jakich zasadach może przystąpić do Systemu jakości QAFP?
O wymaganiach i korzyściach uczestnictwa w systemie jakości żywności mówiła Jolanta Ciechomska, kierownik ds. systemu QAFP z Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego.
– Żeby przystąpić do systemu, trzeba przede wszystkim zrealizować podstawowe wymogi ekoschematu „Dobrostan”, czyli zwiększyć powierzchnię bytową dla świń oraz minimalizować zużycie antybiotyków. System QAFP wymaga natomiast, aby dodatkowo posiadać odpowiednią genetykę. Warchlaki przyjęte do tuczu powinny pochodzić z krzyżowania towarowego – dwurasowego lub trzyrasowego, ras polskich lub zagranicznych zbliżonych do polskich, czyli oprócz polskiej białej zwisłouchej, wielkiej białej polskiej mogą to być również landrace, large white. W krzyżowaniu trzyrasowym uczestniczy knur rasy duroc. W miejsce knurów duroc mogą być używane także inne knury terminalne o znanym pochodzeniu, ale muszą być wolne od genów stresu – wyjaśniała prelegentka.
Dopuszcza się do tuczu warchlaki produkowane w ramach programów realizowanych przez firmy hybrydowe. Warunkiem jest tu tylko znane pochodzenie oraz wykazanie, że chlewnie, z których pochodzi materiał użyty do ich produkcji, są wolne od recesywnego genu RYRT (gen stresu).
Jakie są wymagania Systemu QAFP dla hodowców trzody chlewnej?
Wymagania Systemu QAFP dotyczą warunków chowu, w tym spełnienia dobrostanu. Oznacza to, że w pomieszczeniach, w których prowadzony jest chów świń, musi być zapewnione minimum 20% więcej powierzchni przypadającej na lochę oraz tucznika w stosunku do powierzchni wymaganej obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Można, oczywiście, mieć większą powierzchnię w ramach ekoschematu, ale w systemie jakości wymagane jest 20% więcej, co dla tucznika powyżej 110 kg masy ciała oznacza zapewnienie przynajmniej 1,2 m2.
Zwierzęta muszą mieć stały dostęp do materiałów absorbujących uwagę i manipulacyjnych, takich jak na przykład piłki, łańcuchy, słoma, trociny. Zużyte zabawki należy zastępować nowymi. Zakup zwierząt musi być prowadzony z zachowaniem pełnej ich identyfikacji w zakresie genotypu i warunków środowiskowych chowu, w tym warunków żywienia.
Co najmniej trzy tygodnie przed uzyskaniem masy ubojowej tuczniki nie mogą dostawać paszy z komponentami, które wpływają na wartość sensoryczną lub technologiczną tuszy. Zabrania się stosowania mączek rybnych, wywarów gorzelnianych, serwatki i zaleca się ograniczenie stosowania śruty kukurydzianej oraz makuchów rzepakowych.
– System jest otwarty dla wszystkich podmiotów spełniających wymagania. Obowiązuje w nim uproszczony plan dobrostanowy oraz plan obniżenia stosowania antybiotyków w gospodarstwie, który rolnik opracowuje i wdraża wspólnie z lekarzem weterynarii. Plan obowiązuje od 1 stycznia 2024 roku. Jego wzór do wypełnienia w prosty sposób opracowaliśmy w ramach systemu. Zawarliśmy w nim podstawowe praktyki i rozwiązania, które wpływają na zwiększenie dobrostanu i zdrowotności świń, a tym samym zmniejszenie zużycia leków – tłumaczyła Ciechomska.
Rolnik może uzyskać dofinansowanie do każdej sztuki wyprodukowanej zgodnie z wymaganiami systemu
Do dopłat związanych z systemem kwalifikują się tuczniki pochodzące od loch utrzymywanych w gospodarstwach realizujących dobrostan loch lub tuczniki pochodzące od loch utrzymywanych w siedzibie stada położonej nie dalej niż 100 km (w linii prostej) od siedziby, w której będą utrzymywane tuczniki, w odniesieniu do których realizowany jest dobrostan tuczników.
– W ramach dopłat mogą być połączone różne praktyki. Co ważne, w QAFP jest zniesiona degresywność, czyli można uzyskać dofinansowanie do każdej sztuki wyprodukowanej zgodnie z wymaganiami systemu. Jest to dopłata 50 zł do tucznika wyprodukowanego od momentu złożenia wniosku – pod warunkiem posiadania certyfikatu. Ponadto za zwiększenie powierzchni bytowej o 20% rolnik dostaje 40 zł dopłaty, a jeśli prowadzi produkcję w cyklu zamkniętym, to do każdego tucznika otrzymuje jeszcze 30 zł. Łącznie daje to 120 zł do sztuki – wyjaśniała Jolanta Ciechomska.
System QAFP obejmuje produkcję od rolnika, przez ubój i rozbiór mięsa aż po jego sprzedaż. Na każdym etapie odbywają się kontrole produkcji i dotyczy to również producentów świń przystępujących do systemu jakości. Kontrola przeprowadzana jest przez niezależne jednostki certyfikujące, których w Polsce działa pięć.
Certyfikat kosztuje około 2 tys. zł netto i jest ważny przez 12 miesięcy od daty wydania. Nabór wniosków na dopłaty w ramach ekoschematu „Dobrostan” rusza 15 marca 2025 roku. Dobrze jest więc uzyskać do tego czasu certyfikat jakości, by były naliczane dopłaty związane z przystąpieniem do systemu QAFP. Zgłoszenie do systemu w celu uzyskania certyfikatu dostępne jest na stronie internetowej administratora: www.qafp.pl.
Dominika Stancelewska
