Dopłaty bezpośrednie 2023: termin składania wniosków wydłużony! Do kiedy?

Rolnicy potrzebują więcej czasu na wypełnienie wniosków o dopłaty bezpośrednie

Trwa nabór wniosków o dopłaty bezpośrednie.  W tym roku kampania przebiega jednak na nowych zasad. Wielu rolników ma więc problem z poprawnym wypełnieniem wniosku i wyborem najbardziej opłacalnych ekoschematów dla swojego gospodarstwa.

Dlatego organizacje rolnicze wielokrotnie zgłaszały potrzebę wydłużenia terminu składania wniosków o przyznanie płatności obszarowych.

Ministerstwo rolnictwa: termin składania wniosków o dopłaty będzie wydłużony

Resort rolnictwa przychylił się do tych próśb. Zaproponował w opublikowanym dziś projekcie rozporządzenia, że wydłuża termin składania wniosków o płatności bezpośrednie, przejściowe wsparcia krajowe oraz o działania obszarowe  w ramach II filaru WPR do 30 czerwca 2023 r. Po upływie tego terminu wnioski będzie można składać do 25 lipca 2023 r., ale za każdy roboczy dzień opóźnienia płatność będzie pomniejszana o 1 proc. 

Do kiedy można składać zmiany we wniosku o dopłaty?

Jednocześnie ministerstwo proponuje, aby zmiany wniosków o przyznanie pomocy (poza sytuacją, gdy ARiMR poinformowała beneficjenta o nieprawidłowościach), dokonywane były w terminie do 17 lipca, a po upływie tego terminu do 25 lipca 2023 r.

- Dzięki takim rozwiązaniom rolnicy będą mieli więcej czasu na zapoznanie się z nowymi przepisami i podjęcie decyzji o zasiewach. Z drugiej strony rozwiązanie ma na celu właściwe przygotowanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do prawidłowej i terminowej obsługi złożonych wniosków oraz do naliczania zaliczek na poczet płatności – tak swoją decyzję uzasadnia ministerstwo rolnictwa.

1 mln rolników jeszcze nie złożyło wniosku o dopłaty bezpośrednie

Na wydłużenie terminu miał wpływ także fakt, że do 28 kwietnia 2023 roku wnioski złożyło tylko 377 tys. rolników. To oznacza, że prawie 1 milion beneficjentów jeszcze nie zdecydowało się na ten krok. A pierwotny termin miał upłynąć za dwa tygodnie – 15 maja.

Dopłaty bezpośrednie 2023: jakie są najważniejsze zmiany?

• Od tego roku, aby otrzymać dopłaty, trzeba spełniać m.in. kryterium rolnika aktywnego zawodowo, czyli być beneficjentem płatności bezpośrednich nieprzekraczających kwoty 5 tys. euro. O tym, jak udowodnić, że jest się rolnikiem aktywnym zawodowo tu: Rolnik aktywny zawodowo. Warto pamiętać, że ARiMR nie będzie wysyłać do ubiegających się o dopłaty potwierdzeń dotyczących spełnienia przez nich warunku bycia rolnikiem aktywnym zawodowo.
• Rolnik musi także stosować zasady wzmocnionej warunkowości (przestają obowiązywać pojęcia wzajemnej zgodności, tj. cross-compliance i zazielenienia). Wzmocniona warunkowość opiera się na 9 normach GAEC, dotyczących utrzymania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w dobrej kulturze rolnej, zgodnej z ochroną środowiska. Wytyczne te są również podstawą do określenia wymagań dla dodatkowych dobrowolnych działań, które stanowią zupełnie nowy element kampanii dopłat 2023, czyli ekoschematów. Jest ich 6, i to od rolnika zależy, czy je wdroży.
• Kolejna zmiana dotyczy dolnego progu powierzchni gospodarstwa objętej płatnością redystrybucyjną. Do tej pory wynosił on 3 ha, a od tego roku został obniżony do 1 ha. Płatność tę przyznaje się do pierwszych 30 ha.
• Z kolei w przypadku uzupełniającego wsparcia dochodów dla młodych rolników zniesiono limit powierzchni gruntów, do których można otrzymać dofinansowanie (dotychczas wynosił on 50 ha). 
• Poza tym rozszerzone zostało wsparcie na dobrostan zwierząt i pojawiła się zupełnie nowa forma dopłat, czyli ekoschematy obszarowe. To roczne, płatne praktyki, dostosowane do warunków i potrzeb krajowych, które służą ochronie zasobów gleby, wód, klimatu i różnorodności biologicznej w produkcji rolnej. W Polsce ekoschematy zostały tak zaprojektowane, żeby promować praktyki, które przekładają się na dochody rolnicze poprzez zwiększenie żyzności gleby, racjonalne nawożenie, poprawę jakości plonów. Służy temu przede wszystkim ekoschemat Rolnictwo węglowe, w ramach którego rolnicy z ośmiu dostępnych praktyk będą mogli wybierać te, które najlepiej odpowiadają na ich potrzeby. 

Jeśli zaś chodzi o płatności z II filaru, zmiany są następujące:

• W przypadku płatności ekologicznych w ramach PROW 2014-2020 jest możliwość ubiegania się o przyznanie wsparcia w ramach pakietu 13. Premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą, w przypadku gdy rolnik prowadzi w gospodarstwie produkcję zrównoważoną, czyli takie gospodarstwo, w którym obsada zwierząt wynosi od 0,5 do 1,5 DJP/ha na każdy hektar wszystkich użytków rolnych (również tych, do których rolnik nie ubiega się o płatności ekologicznych). W wyliczeniu wymaganej obsady będą uwzględniane zwierzęta (alpaki, bydło domowe oraz bawoły domowe, daniele, gęsi, indyki, jelenie szlachetne, kaczki, konie, kozy, króliki, kury, lamy, muły, osły, owce, perlice, przepiórki japońskie, strusie afrykańskie, świnie) posiadane przez rolnika w okresie od 15 marca 2023 roku do 14 marca 2024
• Płatności ekologiczne w ramach WPR 2023-2027, analogicznie jak ma to miejsce w przypadku płatności ekologicznych PROW 2014-2020, będą przyznawane do powierzchni (ha) upraw prowadzonych metodami ekologicznymi. Stawki płatności proponowane od 2023 r. zależą od grupy upraw i okresów konwersji/po konwersji. Płatności do powierzchni upraw w okresie konwersji – w ramach 5-letniego zobowiązania, przysługują nie dłużej niż przez okres pierwszych 3 lat realizacji zobowiązania. Dodatkowo, płatności mogą być powiększone o częściową rekompensatę kosztów transakcyjnych poniesionych z tytułu kosztów kontroli gospodarstwa. Ubieganie się o zwrot kosztów transakcyjnych jest dobrowolne. Wysokość kosztów transakcyjnych dla gospodarstw będzie zależeć od ich powierzchni i wysokości otrzymanej płatności ekologicznej (tj. wysokość kosztów transakcyjnych nie może przekroczyć 20% wysokości płatności ekologicznej).
• W ramach rolnictwa ekologicznego będzie można starać się również o nowe płatności – dla małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi do 10 ha użytków rolnych (pakiet 9. Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi) oraz dodatkowe wsparcie dla gospodarstw za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą (pakiet 10. Premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą). Płatność dla małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi będzie przysługiwać w jednakowej wysokości do każdego ha użytków rolnych zadeklarowanego do płatności ekologicznych, niezależnie od rodzaju uprawy (1 640 zł/ha). Natomiast wsparcie za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą będzie przysługiwać do każdego ha zgłoszonego do płatności ekologicznej w przypadku posiadania obsady zwierząt od 0,5 do 1,5 DJP/ha na każdy ha użytków rolnych w gospodarstwie (573 zł/ha).
• W zakresie przyznawania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych PROW 2014-2020 istotne zmiany dotyczą: podwyższenia stawek płatności dla poszczególnych pakietów i wariantów; umożliwienia stosowania wapnowania w ramach pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone oraz wariantu 2.1. Międzyplony jako odstępstwa od zakazu wznawiania zabiegów agrotechnicznych przed określonym terminem oraz jako odstępstwa od zakazu nawożenia międzyplonu w przypadku wariantu 2.1. Międzyplony; umożliwienia przyznawania dodatkowej płatności (retencyjnej) w ramach pakietów 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 i 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 (poza wariantami 4.3. i 5.3. Murawy) do obszarów niebędących użytkami rolnymi (obszarów przyrodniczych) w wysokości 280 zł/ha – w przypadku ich zalania lub podtopienia; wprowadzenia nowych kategorii upraw w pakiecie 1; zniesienia zakazu ugorowania gruntów ornych w ramach pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone, tj. zakaz ugorowania nie będzie obowiązywał w ramach pakietu 1, w przypadku gdy rolnik utrzymuje ugory na potrzeby wypełnienia normy GAEC 8.
• Płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach WPR 2023-2027 przyznawane będą corocznie przez okres 5-letniego zobowiązania w zakresie interwencji: 1. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000, 2. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000, 3. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000, 4. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych, 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie, 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie, 7. Bioróżnorodność na gruntach ornych.
• W odniesieniu do beneficjentów korzystających z płatności zalesieniowych PROW 2007-2013 oraz PROW 2024-2020 w kampanii 2023 zwiększone stawki premii zalesieniowych. W ramach Planu Strategicznego WPR 2023-2027 rolnicy będą mogli korzystać z premii z tytułu zadrzewień. Jest ona wypłacana przez okres objęty zobowiązaniem do pielęgnacji i utrzymania zadrzewienia, tj. 5 lat, licząc od dnia złożenia wniosku o przyznanie pierwszej premii. O tę formę pomocy będą mogli ubiegać się właściciele gruntu ornego, którzy wykonali zadrzewienie w ramach poddziałania wsparcia na zalesianie i tworzenie terenu zalesionego z PROW 2014-2020. Ponadto w ramach Planu Strategicznego WPR 2023-2027 rolnicy mogą ubiegać się nie tylko o premię pielęgnacyjną, ale także premię zalesieniową do gruntów z sukcesją naturalną, na których zgodnie z planem zalesiania nie jest wymagane wykonania zalesiania. Płatności będą przysługiwać przez okres objęty zobowiązaniem do pielęgnacji i utrzymania gruntu z sukcesją naturalną tj. 5 lat, licząc od dnia złożenia wniosku o przyznanie pierwszej premii.

O jakie dopłaty bezpośrednie można się ubiegać w 2023 roku?

W ramach wniosku o przyznanie dopłat, można ubiegać się o płatności bezpośrednie:

• podstawowe wsparcie dochodów
• płatność redystrybucyjna
• płatność dla młodych rolników
• wsparcie dochodów związane z produkcją do zwierząt:
  • płatność do krów
  • płatność do bydła
  • płatność do owiec
  • płatność do kóz
• wsparcie dochodów związane z produkcją do roślin:
  • płatność do buraków cukrowych
  • płatność do chmielu
  • płatność do lnu
  • płatność do konopi włóknistych
  • płatność do pomidorów
  • płatność do truskawek
  • płatność do ziemniaków skrobiowych
  • płatność do roślin pastewnych
  • płatność do roślin strączkowych na nasiona
• schematy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt (ekoschematy):
  • obszary z roślinami miododajnymi
  • prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin
  • biologiczna ochrona upraw
  • retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych
  • rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi:
    • ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt
    • międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe
    • opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia
    • zróżnicowana struktura upraw
    • wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji
    • stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo
    • uproszczone systemy upraw
    • wymieszanie słomy z glebą
  • dobrostan zwierząt

Przejściowe wsparcie krajowe:

• uzupełniająca płatność podstawowa
• płatność niezwiązana do tytoniu

 Interwencje na rzecz rozwoju obszarów wiejskich (więcej TUTAJ):

• płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (ONW);
• płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej (zobowiązania kontynuacyjne w ramach PROW 2014-2020) w tym przyznanie kosztów transakcyjnych w ramach pakietu 4, pakietu 5 lub pakietu 6;
• płatności ekologicznej (zobowiązania kontynuacyjne w ramach PROW 2014-2020) w tym: premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą oraz o przyznanie kosztów transakcyjnych;
• płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych (nowe zobowiązania w ramach WPR 2023-2027), w tym płatności za retencjonowanie wody na obszarach przyrodniczych oraz o przyznanie kosztów transakcyjnych w ramach interwencji 1, interwencji 2 lub interwencji 5;
• płatności ekologicznych (nowe zobowiązania w ramach WPR 2023-2027), w tym: małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi, premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą oraz o przyznanie kosztów transakcyjnych;
• pomocy na zalesianie (PROW 2007-2013) – wniosek o wypłatę;
• premii pielęgnacyjnej i premii zalesieniowej (PROW 2014-2020);
• premii z tytułu zadrzewień (PROW 2014-2020);
• pierwszej premii pielęgnacyjnej i zalesieniowej do gruntów z sukcesją naturalną (WPR 2023-2027).

Kamila Szałaj, fot. pixabay.com