Dopłaty bezpośrednie 2025: niekorzystne zmiany dla rolników
Trwa nabór wniosków o dopłaty bezpośrednie 2025. Niestety, w tym roku jest sporo zmian, które mogą uderzyć rolników po kieszeni.
- W tym roku pojawiło się kilka zmian dotyczących zarówno warunkowości, dopłat bezpośrednich, jak i samych ekoschematów. Część z nich może niestety niekorzystnie wpłynąć na portfele rolników - podkreśla Kacper Bzura, spcjalista z firmy Agraves. Dużą zmianą dla rolników jest limit hektarów, na którym można realizować ekoschematy, ale również limit liczby ekoschematów na jednej działce.
Ekoschematy limitowane
- Od 2025 roku limit wynosi wynosi 300 ha na gospodarstwo i stanowi sumę wszystkich realizowanych ekoschematów obszarowych, praktyk lub wariantów, przy czym limit ten nie dotyczy ekoschematu Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych. Co więcej, na działce rolnej możemy w tym roku zadeklarować realizację nie więcej niż dwóch ekoschematów, ich wariantów czy praktyk - wymienia z kolei Daria Kosmala z Agraves.
Integrowana produkcja roślin. Dopłata do upraw rolniczych dwa razy niższa
Jednym z ekoschematów, na którym dotychczas można było sporo zarobić jest Integrowana produkcja roślin. W tym przypadku rolnicy sporo stracą.
- W tym roku Ministerstwo zaproponowało trzy warianty kwotowe. Dla upraw rolniczych stawka będzie dużo niższa i wyniesie około 146 euro za hektar, czyli około 600 zł/ha. Dla porównania w 2023 roku było to ok. 1300 zł/ha, a rok temu ok. 800 zł/ha. W przypadku upraw jagodowych i warzywnych tegoroczna stawka wyniesie 309 euro, zaś w uprawach sadowniczych będą to 342 euro - zaznaczają eksperci z firmy doradczej Agraves.
Punktacja za najpopularniejsze praktyki Rolnictwa węglowego obcięta
Zmianie uległa również punktacja za niektóre ekoschematy.
- Ta sytuacja dotyczy dwóch praktyk. Pierwsza z nich to uproszczone systemy uprawy, za które przyznawane w tym roku będą 3 punkty, podczas gdy do tej pory były 4. Trzeba też pamiętać, że punkty są przyznawane do powierzchni gruntów ornych, z wyjątkiem gruntów ornych, na których jest prowadzona uprawa zerowa lub na których są uprawiane trawy lub inne zielne rośliny pastewne. Ponadto, z uwagi na charakter uprawy roślin wieloletnich, doprecyzowano, że punkty nie są przyznawane do powierzchni gruntów ornych, na których prowadzona jest uprawa traw wieloletnich. Drugą praktyką ze zmienioną punktacją jest wymieszanie słomy z glebą. Teraz rolnicy mogą otrzymać za nią 1 punkt zamiast 2 - dodaje Daria Kosmala.
Zakaz orki odbiera rolnikom ziemię i pasze
- Norma GAEC 2 została wprowadzona z myślą o ochronie torfowisk i terenów podmokłych. Jednak dla rolników oznacza kolejne ograniczenia takie jak zakaz orki, wydobywania torfu lub budowy nowych rowów i instalacji drenujących do odwadniania/odprowadzania wody z terenu. Mapę z wizualizacją obszarów GAEC 2 udostępnił IUNG - dodał Kacper Bzura.
Kontrole PIP w gospodarstwach
- Ta nowość dotyczy rolników, którzy zatrudniają w swoim gospodarstwie pracowników. Warunkowość społeczna zakłada, że rolnicy, którzy nie przestrzegają podstawowych standardów prawa pracy i BHP wobec osób które zatrudniają, będą musieli liczyć się z ryzykiem zmniejszenia unijnych dopłat. W Polsce kontrolą przestrzegania mechanizmu warunkowości społecznej ma się zająć Państwowa Inspekcja Pracy. W przypadku poważnych naruszeń płatność będzie zmniejszona o co najmniej 3 %. W przypadku powtarzającej się niezgodności zmniejszenie wynosi 10 %, przy celowej i umyślnej niezgodności co najmniej 15%. Z kolei w sytuacji umyślnego i drastycznego nieprzestrzegania przepisów możliwe będzie całkowite wyłączenie z płatności - mówią Kacper Bzura i Daria Kosmala z Agraves.
Biologiczna ochrona upraw. Rolnik musi szybciej dostarczyć dokumenty do ARiMR
- Od tego roku ten ekoschemat nazywa się „Biologiczna uprawa”. Nowością jest, że dopłaty będzie można uzyskać nie tylko za stosowanie mikrobiologicznych środków ochrony roślin, ale również za stosowanie nawozowych produktów mikrobiologicznych z rejestru IUNG. Zmiana dotyczy również terminu na udokumentowanie realizacji tego ekoschematu. W tym roku do 15 września, a nie do 30 jak było wcześniej, rolnik musi załączyć do wniosku imienny dokument potwierdzający zakup środka ochrony roślin lub nawozu potwierdzający jaki produkt i w jakiej ilości został nabyty - wymieniają eksperci Agraves.
Dopłaty do kwalifikowalnego materiału siewnego
Kacper Bzura zaznacza, że dopłaty obejmują uprawy zbóż, roślin strączkowych oraz ziemniaków. - Kolejna kwestia to konieczność okazania dokumentu potwierdzającego zużycie materiału siewnego w ilości, jaka powinna być użyta do obsiania lub obsadzenia 1 ha powierzchni gruntów ornych. Kolejnym warunkiem w ramach tego ekoschematu jest zastosowanie materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany na co najmniej 25% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie, lecz nie większej niż 300 hektarów - podkreśla ekspert, z kolei Daria Kosmala zaznacza, że aby skorzystać z ekoschematu rolnicy muszą zadeklarować na tej samej działce dodatkowo jeszcze 1 ekoschemat, który nie wlicza się do limitu 300 ha.
Nowa definicja łąk
Daria Kosmala podkreśla, że doprecyzowanie definicji TUZ polega na wskazaniu, że w przypadku uprawy traw w siewie czystym grunt orny nie zostanie automatycznie po 5 latach przekwalifikowany na trwały użytek zielony. Ma to na celu uniknięcie wątpliwości interpretacyjnych oraz będzie szczególnie istotne przy ekoschemacie “Zróżnicowana struktura upraw”.
Zmiany w dobrostanie zwierząt
- W ramach ekoschematu „Dobrostan zwierząt - dobrostan tuczników” od 2025 roku, gospodarstwa produkujące w cyklu otwartym, będą mogły zakupić warchlaki do tuczu z gospodarstw oddalonych o maksymalnie 100 km, w przypadku gdy nie są to gospodarstwa uczestniczące w dobrostanie loch. Dotychczas odległość była ograniczona do 50 km. Ponadto zmniejszony został współczynnik przeliczeniowy DJP dla tuczników, który spadł z 0,3 do 0,1 co oznacza, że więcej sztuk będzie kwalifikowało się do pełnej stawki płatności dobrostanowej - podkreśla Kacper Bzura.
Jak można łatwo zauważyć zmian jest szereg i czasami trudno się w tym połapać. Załączamy artykuł, w którym znajduje się instrukcja wypełnienia wniosków o dopłaty bezpośrednie, a jeżeli sprawa okaże się zbyt trudna, załączamy artykuł, w którym piszemy, o tym ile kosztuje wypełnienie wniosku o dopłaty bezpośrednie w ODR i firmie doradczej?
oprac. dkol na podst. Agraves
