Dlaczego stawki ekoschematów są niższe?
Niekorzystny kurs euro oraz większa liczba chętnych. To zdaniem ministerstwa rolnictwa główne przyczyny obniżenia tegorocznych stawek za ekoschematy.
Sprawą wysokości stawek za ekoschematy zainteresował się poseł PiS, Krzysztof Ciecióra, który zwrócił uwagę, że stawki za ekoschematy w 2024 roku, są niższe, niż te z 2023 r. Całkowita pula środków na płatności bezpośrednie i PWK za 2024 r. wynosi bowiem ok. 15,75 mld złotych. Podczas, gdy rok wcześniej było to 16,97 mld złotych.
Były wiceminister rolnictwa przypomniał także słowa byłego komisarz UE ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski, który stwierdził, że:
"Obniżenie stawek za ekoschematy na 2025 to decyzja polskiego rządu, a nie KE. Komisja chętnie przyjmie takie zmiany polskiego KPS, które pozwolą zachować, a nawet podwyższyć obecne stawki ekoschematów, o ile polski rząd przedstawi takie zmiany".
Poseł Ciecióra zapytał więc w interpelacji, czy rząd planuje złożenie takiego wniosku.
Wysokie zainteresowanie ekoschematami wśród rolników
W odpowiedzi minister rolnictwa Czesław Siekierski przypomniał, że w ramach ekoschematów obszarowych w 2024 r. złożono wnioski na powierzchnię o 2,3 mln ha większą niż w kampanii 2023 r. Wobec tak dużego zainteresowania oraz ze względu na ustaloną dla Polski ogólną kopertę na płatności bezpośrednie na 2024 r., konieczne było ustalenie stawek tych płatności na poziomie niższym, niż określono w Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR).
Natomiast z rzeczywistych danych z wniosków za 2024 r. wynika, że pomimo redukcji stawek płatności rolnicy, którzy realizują ekoschematy w kampanii 2024 r., otrzymają średnie płatności w EUR wyższe o ok. 3,2 proc. na gospodarstwo i o ok. 1,3 proc. na hektar, w porównaniu do kampanii 2023 r.
Wynika to przede wszystkim ze zwiększonej liczby realizowanych ekoschematów w gospodarstwie oraz wyższej planowanej stawki Podstawowego Wsparcia Dochodów (PWD) – wzrost stawki ze 108,54 EUR (2023 r.) do 112,93 EUR (2024 r.). Resort przypomniał także, że kurs wymiany EUR na PLN, po którym przeliczane są płatności bezpośrednie w kampanii 2024 r., jest o ponad 7,5 proc. niższy, niż kurs zastosowany w 2023 r.
- kurs 2023 r. – 4,6283 PLN/EUR,
- kurs 2024 r. – 4,2788 PLN/EUR).
Jego obniżenie jest głównym czynnikiem wpływającym na spadek płatności wypłacanych w PLN. W kampanii 2024 r. rolnicy otrzymają mniejsze średnie płatności w PLN – o ok. 4,6% na gospodarstwo i o ok. 6,4% na hektar – niż w kampanii 2023 r.
Ministerstwo nie obniżyło stawki podstawowej
– Jednocześnie, należy mieć na uwadze, że podstawową funkcją płatności bezpośrednich jest wsparcie dochodów gospodarstw rolniczych, a realizacja nowych wyzwań środowiskowo-klimatycznych nie powinna odbywać się kosztem osłabienia tej funkcji – napisał Czesław Siekierski
Kierując się tym założeniem, MRiRW nie obniżyło wysokości stawki PWD, aby uzupełnić środki brakujące na ekoschematy obszarowe. Stawka PWD musiałaby zostać zmniejszona ze 112,93 EUR/ha (483,20 PLN/ha) do ok. 95 EUR/ha (ok. 408 PLN/ha). Takie działanie spowodowałoby przesunięcie środków w ramach płatności bezpośrednich do gospodarstw dużych (powyżej 50 ha), których jest dziesięć razy mniej, niż tych o powierzchni do 50 ha. Natomiast gospodarstwa najmniejsze (o powierzchni do 5 ha) otrzymałyby niższe płatności – niektóre nawet o ok. 76 PLN/ha, bez względu na to, czy realizują ekoschematy obszarowe.
Dopłaty bezpośrednie 2025: stawki najpopularniejszych ekoschematów spadną
Rolników nie ucieszy informacja, że w 2025 roku stawki najpopularniejszych ekoschematów będą jeszcze niższe. Ponadto polski rząd dokonał rewizji dotychczasowych zapisów PS WPR i zaproponował w nim szereg zmian.
W październiku 2024 r., na posiedzeniu Komitetu Monitorującego PS WPR na lata 2023-2027 wprowadzono m.in.:
- obniżenie punktacji i zmniejszenie stawek płatności dla praktyki: Uproszczone systemy uprawy - zmniejszono liczbę punktów z 4 do 3 oraz dla praktyki Wymieszanie słomy z glebą - zmniejszono liczbę punktów z 2 do 1,
- ustanowienie limitów powierzchniowych na poziomie gospodarstwa - płatność będzie przyznawana do łącznej powierzchni zgłaszanej do płatności w ramach wszystkich ekoschematów obszarowych lub praktyk lub wariantów, ale nie większej niż 300 ha z wyjątkiem ekoschematu Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych,
- ustanowienie odrębnych stawek dla poszczególnych grup upraw w ramach ekoschematu Integrowana Produkcja Roślin.
Propozycje przyjęte przez KM WPR będą musiały jeszcze uzyskać akceptację ze strony Komisji Europejskiej.
Przeczytaj również:
WK
