Polska ma problem z pozbyciem się nadwyżek zboża
Ministerstwo rolnictwa przyznaje, że podejmowane działania mające na celu intensyfikację wywozu zbóż z Polski, nie są wystarczające, ponieważ część ukraińskich zbóż pozostaje w Polsce, stanowiąc konkurencję dla ziarna krajowej produkcji. Jednocześnie utrudnienie dla eksportu zboża przez terminale portowe w Polsce stanowi znaczący obrót towarami pozarolniczymi (węgiel, drewno, rudy żelaza, drobnica). Możliwości eksportu są też ograniczane wysokimi kosztami transportu zbóż do portów. W przypadku krajowej kukurydzy na jej konkurencyjność w eksporcie negatywnie wpłynęły wysokie koszty suszenia.
Co więcej z dostępnych danych GUS wynika, że skup zbóż i rzepaku krajowej produkcji w sezonie 2022/2023 (od lipca do grudnia 2022 r.) jest mniejszy niż w analogicznym okresie sezonu ubiegłego, co przy wysokiej produkcji zbóż w 2022 r. nie pozwoli na upłynnienie nadwyżkowych ilości zboża zalegającego w magazynach zarówno rolników, jak i firm skupujących oraz przetwarzających zboże. Z informacji pozyskanych z rynku wynika, że zarówno firmy skupujące, jak i przetwórcy zbóż posiadają duże ilości nagromadzonych zapasów, a znacząca część podmiotów obracających zbożem nie prowadzi skupu z uwagi na niski popyt ze strony importerów. Poza tym zboże z Ukrainy jest bardziej konkurencyjne cenowo od zboża krajowej produkcji i wypiera z rynku zboże krajowe.
Jak rozwiązać problem nadwyżek zbóż w Polsce?
Dlatego resort rolnictwa uruchamia kolejne wsparcie. Pomoc finansowa dla podmiotów skupujących, które realizują kontrakty eksportowe na eksport zbóż i rzepaku, mogłaby częściowo zrekompensować tym podmiotom straty spowodowane koniecznością sprzedaży zbóż i rzepaku poniżej kosztów skupu, dosuszenia i transportu do portu w celu realizacji kontraktów eksportowych.
W projekcie rozporządzenia proponuje się wprowadzenie nowych rodzajów pomocy w formie:
- dofinansowania transportu zbóż i rzepaku (a nie tylko pszenicy i kukurydzy) do portów nadbałtyckich oraz
- dopłat do oprocentowania kredytów bankowych.
Dla kogo dopłaty do transportu zbóż?
Zgodnie z projektowanymi przepisami Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie mogła udzielać pomocy:
- producentowi zbóż lub rzepaku, któremu został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności,
- podmiotowi, który nabył od producentów rolnych zboża lub rzepak w celu dalszej odsprzedaży
– którym zagraża utrata płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy.
Jakie stawki dopłat do transportu zbóż?
W projekcie rozporządzenia proponuje się, aby wysokość pomocy była ustalana jako iloczyn stawki pomocy i liczby ton zboża lub rzepaku przewiezionej do portów nadbałtyckich od dnia 1 lutego 2023 r. do dnia 31 lipca 2023 r.
Jednocześnie proponuje się, aby wysokość stawki pomocy była zróżnicowana w zależności od odległości od portów nadbałtyckich i wynosiła za tonę zboża lub rzepaku przewiezionych z:
- województwa warmińsko-mazurskiego, pomorskiego i zachodniopomorskiego – 100 zł;
- województwa: lubuskiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego, łódzkiego, mazowieckiego i podlaskiego – 150 zł;
- województwa lubelskiego, podkarpackiego, małopolskiego, śląskiego, świętokrzyskiego, opolskiego i dolnośląskiego – 200 zł.
Do kiedy należy złożyć wniosek do ARiMR?
ARiMR będzie przyjmowac wnioski do 31 sierpnia 2023 roku. Uruchomienie naboru zostanie dopiero ogłoszone.
Będą kredyty z dopłatą ARiMR dla rolników
Ponadto zgodnie z projektowanymi przepisami ARiMR będzie mogła udzielać pomocy finansowej w postaci dopłat do oprocentowania kredytów zaciągniętych przez producentów rolnych, którym zagraża utrata płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy.
Zgodnie z projektowanymi przepisami pomoc będzie polegała na stosowaniu przez okres nie dłuższy niż 36 miesięcy dopłat do oprocentowania kredytów bankowych na utrzymanie płynności finansowej zaciągniętych do dnia 31 grudnia 2023 r., przy czym kwoty kredytów bankowych dla producenta rolnego objętego pomocą nie mogą przekroczyć kwoty 100 000 zł.
Oprocentowanie kredytów bankowych może być zmienne i nie może wynosić więcej niż stopa referencyjna WIBOR ustalana dla pożyczek na rynku międzybankowym udzielanych na okres 3 miesięcy (WIBOR 3M), zaokrąglona do drugiego miejsca po przecinku i powiększona nie więcej niż o 3 punkty procentowe.
Przy ustalaniu wysokości oprocentowania będzie stosowana stopa referencyjna WIBOR 3M, ogłaszana na ostatni dzień roboczy drugiego miesiąca kwartału, która podlega zmianom w okresie kredytowania zgodnie z wysokością stopy referencyjnej WIBOR 3M ogłaszaną w ostatnim dniu roboczym drugiego miesiąca poprzedzającego każdy następny kwartał.
Oprocentowanie należne bankowi będzie płacone przez:
- kredytobiorcę – w wysokości 2%;
- Agencję – w pozostałej części.
Do wniosku o udzielenie kredytu bankowego, do którego jest stosowana pomoc, producent rolny będzie obowiązany dołączyć oświadczenie o zagrożeniu utratą płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy.
Konieczna jest zgoda Brukseli
Powyższa pomoc będzie musiała być notyfikowana Komisji Europejskiej jako zgodna z unijnymi przepisami. - A zatem ta pomoc będzie mogła być udzielana od dnia ogłoszenia pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności ze wspólnym rynkiem pomocy publicznej określonej w powyższych przepisach – podsumowuje MRiRW.
wk
