Płatności ekologiczne 2025 – rozszerzony system kar
Resort rolnictwa chce wprowadzić nowe zasady przyznawania płatności ekologicznych w roku 2025. Sugerowane nowelizacje dotyczą uproszczeń proceduralnych, zmian w pakietach oraz systemu kar dla płatności ekologicznych, o czym w „Tygodniku Poradniku Rolniczym” pisaliśmy TUTAJ. W tym celu MRiRW przekazało projekt rozporządzenia do konsultacji publicznych, ale ten, zdaniem producentów rolnych, jest krzywdzący dla rolników. Dlaczego?
Zmiany w dopłatach ekologicznych krzywdzące dla rolników
Małopolska Izba Rolnicza negatywnie zaopiniowała nowelizację projektu rozporządzenia w sprawie dopłat ekologicznych. Jak czytamy we wniosku, samorząd rolniczy nie zgadza się ze zmianami dotyczącymi punktów B, C i D.1 projektu i uznaje je za krzywdzące.
Płatności ekologiczne – czego ma dotyczyć zmiana w punkcie B?
W uwagach szczegółowych do projektu samorząd rolniczy woj. małopolskiego wyjaśnia, że w przypadku punktu B chodzi o proponowane przeniesienie upraw soczewicy jadalnej z Pakietu 2. Uprawy warzywne oraz babki lancetowatej z Pakietu 3. Uprawy zielarskie do Pakietu 1. Uprawy rolnicze jednocześnie obniżając stawki płatności ekologicznej do ich powierzchni.
– Jest to zmiana bardzo niekorzystna dla rolników. Projekt przewiduje niższe dopłaty w porównaniu do Pakietów 2 i 3, co oznacza mniejsze wsparcie finansowe dla rolników uprawiających soczewicę i babkę lancetowatą. Będzie to skutkować spadkiem opłacalności tych upraw, a w konsekwencji ograniczeniem ich powierzchni w gospodarstwach rolnych – czytamy w piśmie MIR.
Jak dodają, taka zmiana będzie szczególnie niekorzystna dla rolników, którzy określili już płodozmian. A także dla tych, którzy mają kosztowną uprawę soczewicy jadalnej. Zdaniem członków samorządu, proponowana zmiana może również negatywnie wpłynąć na bioróżnorodność i produkcję ekologiczną, bo rolnicy będą rezygnować z mniej popularnych, ale cennych dla środowiska roślin na rzecz upraw bardziej opłacalnych.
Płatności ekologiczne – czego ma dotyczyć zmiana w punkcie C?
Samorząd rolniczy MIR zakwestionował również propozycję dotyczącą nowelizacji punktu C, czyli ujednolicenia nazewnictwa upraw kukurydzy w kontekście pozyskiwania danych o powierzchniach takich upraw (przeznaczanych na różne cele) w skali kraju. W tym przypadku rolnicy mają obawy, co do wpływu tej zmiany na produkcję kukurydzy cukrowej będącej rośliną o wysokich wymaganiach i specyficznych kosztach produkcji, które są zdecydowanie wyższe niż w przypadku innych roślin. Zdaniem członków samorządu, po wyeliminowaniu uprawy kukurydzy cukrowej z Pakietu 2. Uprawy warzywne może dojść do odebrania wsparcia wypłacanego rolnikom specjalizującym się w jej produkcji, a co za tym idzie do bezpośredniej marginalizacji uprawy.
Płatności ekologiczne – czego ma dotyczyć zmiana w punkcie C?
Ostatnia uwaga skierowana przez MIR do projektu ustawy dot. zmian w płatnościach ekologicznych opiniuje punkt D.1, czyli kary administracyjne z tytułu nieprzestrzegania przepisów dotyczących mechanizmu warunkowości społecznej. Jak wyjaśniają rolnicy, jeżeli tego typu mechanizm zostanie zaakceptowany, powstaną dodatkowe bariery i ryzyko finansowe dla rolników, zwłaszcza indywidualnych, które mogą skutkować spadkiem konkurencyjności i rentowności. Jak wskazują samorządowcy, jeśli wypłata dodatkowego wsparcia zostanie uzależniona od tego, czy producent rolny spełnia dodatkowe wymogi prawa pracy i BHP dojdzie do sytuacji, w której skutkiem każdego popełnionego błędu będzie obniżenie dopłat ekologicznych, co przełoży się na spadek rentowności gospodarstw.
– Z dotychczasowych informacji przekazywanych przez resort rolnictwa rolnikom wynika, że w 2025 r. nie będą stosowane kary w zakresie tzw. "warunkowości społecznej" a jedynie pouczenia w sytuacji stwierdzenia uchybień. Tymczasem w projekcie znajdują się przepisy dotyczące naliczania kar, a przewidywany dzień wejścia rozporządzenia w życie to 15 marca 2025 r. – wskazuje MIR.
Co proponuje MIR ws. płatności ekologicznych?
Rolnicy, powołując się na zasadę Lex retro non agit (z łac. prawo nie działa wstecz) proponują, by sugerowane nowelizacje zostały wprowadzone dla praktyków, którzy dopiero wchodzą w realizację zobowiązania, a ci już je realizujący, zostali potraktowani „na dotychczasowych zasadach”. Zdaniem rolników soczewica jadalna powinna zostać utrzymana w Pakiecie 2., a babka lancetowata w Pakiecie 3. Ponadto samorządowcy proponują ponowne rozważenie pomysłu na ujednolicenie nazewnictwa upraw kukurydzy i wprowadzenie kar administracyjnych.
Przeczytaj również:
Oprac. Justyna Czupryniak-Paluszkiewicz
Źródło: MIR
