Jakie zmiany wprowadzono do ekoschematu "Rolnictwo węglowe"?
Pierwotnie w Planie Strategicznym jeden z wymogów praktyki "Zróżnicowana struktura upraw" stanowił, że udział zbóż i rzepaku nie może przekroczyć 65% w strukturze zasiewów w gospodarstwie. Ponieważ współczynnik reprodukcji i degradacji dla rzepaku jest zbliżony do zbóż, ale po przyoraniu słomy rzepaczanej znacząco wzrasta, Komisja Europejska umożliwiła wyłączenie rzepaku z wymogu „udział łącznie zbóż i rzepaku w strukturze zasiewów nie przekracza 65%”, pod warunkiem, że wprowadzony zostanie wymóg przyorania całości słomy pozostałej po zbiorze rzepaku.
Uzupełniając praktykę o ten wymóg proponuje się również wprowadzenie kar w przypadku stwierdzenia uchybienia w przestrzeganiu przez rolnika tego wymogu. Zważywszy na fakt, że przyoranie słomy staje się wymogiem dla powierzchni, na których uprawiany jest rzepak (w ramach praktyki Zróżnicowana struktura upraw), konieczne jest wykluczenie powierzchni pod tą uprawą z możliwości kwalifikowania jej do płatności w ramach praktyki "Wymieszania słomy z glebą". Rozwiązanie to ma na celu uniknięcie ryzyka podwójnego finansowania. Jednocześnie, zgodnie z decyzją KE, zmiany te będą obowiązywały od 2024 roku, żeby rolnicy mieli możliwość przygotowania się do nich.
Jakie zmiany w poszczególnych praktykach w Rolnictwie węglowym?
Oto co jeszcze zostało zmienione w ekoschemacie Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi:
Praktyka Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin o jego aplikacji
Punkty są przyznawane, jeżeli rolnik wymiesza obornik, odchody drobiu z bezściółkowego systemu utrzymywania zwierząt gospodarskich, tzw. pomiot ptasi, lub produkt pofermentacyjny powstający w wyniku procesu produkcji biogazu rolniczego, z glebą, przy czym zabieg przyorania obornika, pomiotu ptasiego lub produktu pofermentacyjnego uznaje się za równoważny z ich wymieszaniem z glebą.
W przypadku, gdy na potrzeby realizacji praktyki został nabyty obornik, pomiot ptasi lub produkt pofermentacyjny, rolnik jest zobowiązany posiadać imienny dokument potwierdzający zakup albo imienny dokument potwierdzający nabycie.
Praktyka Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo
Punkty są przyznawane, jeżeli rolnik stosuje nawóz naturalny płynny lub produkt pofermentacyjny powstający w wyniku procesu produkcji biogazu rolniczego,
W przypadku, gdy na potrzeby realizacji praktyki został nabyty nawóz naturalny płynny lub produkt pofermentacyjny, rolnik jest zobowiązany posiadać imienny dokument potwierdzający zakup albo imienny dokument potwierdzający nabycie.
Praktyka Wymieszanie słomy z glebą
Punkty są przyznawane, jeżeli rolnik rozdrobni całą słomę po zbiorze plonu głównego i wymiesza ją z glebą lub ją przyorze, przy czym za słomę uznaje się pozostałe po oddzieleniu ziarna lub nasion suche źdźbła, łodygi, liście, plewy, łuszczyny i strączyny dojrzałych roślin uprawnych zbożowych, w tym kukurydzy, a także zbóż rzekomych, w tym gryki, szarłatu i komosy, oraz dojrzałych roślin uprawnych oleistych, bobowatych, facelii i traw nasiennych.
Praktyka Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia
Punkty są przyznawane, jeżeli rolnik posiada plan nawozowy opracowany w terminie do dnia 30 września 2023 r. - w przypadku upraw zgłoszonych w 2023 r. jako plon główny, albo upraw ozimych wysiewanych w 2023 r.
Praktyka Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt
Możliwość złożenia oświadczenia w celu uwzględnienia zwierząt trawożernych w wyliczeniu obsady tych zwierząt, wyrażonej w dużych jednostkach przeliczeniowych (DJP) w przypadku gdy posiadacz zwierząt gatunków alpaki, daniele, jelenie szlachetne, lamy, muły i osły, nie dokonał ich rejestracji w komputerowej bazie danych.
Ekoschemat Biologiczna ochrona upraw
Do dnia 30 września 2023 r. wydłużony został termin dostarczenia do ARiMR wyciągu z rejestru zabiegów agrotechnicznych, który udokumentuje, na jakiej powierzchni został zastosowany biologiczny środek ochrony upraw oraz imiennego dokumentu potwierdzającego zakup środka ochrony roślin, albo innego imiennego dokumentu potwierdzającego jego nabycie, w którym wskazano, jaki środek ochrony roślin został nabyty oraz jego ilość.
Czy rolnicy będą mieli obowiązek prowadzenia rejestru zabiegów agrotechnicznych?
W przypadku płatności do biologicznej ochrony upraw zgodnie z obowiązującymi przepisami rolnik jest zobowiązany do złożenia kierownikowi biura powiatowego Agencji imiennego dokumentu potwierdzającego zakup środka ochrony roślin, albo innego imiennego dokumentu potwierdzającego jego nabycie, w których wskazano jaki środek ochrony roślin został nabyty oraz jego ilość.
Ze względu na to, że rolnik z góry nie może przewidzieć czy wystąpi u niego patogen, na którego zwalczanie dostępne są biologiczne środki ochrony upraw, stosowane jest rozwiązanie polegające na tym, że rolnik składając wniosek deklaruje powierzchnie, na których chciałby skorzystać z ekoschematu, natomiast płatność może być mu przyznana dopiero pod warunkiem przedstawienia dokumentu, o którym mowa powyżej. W zaistniałej sytuacji nie jest możliwe określenie na jakiej powierzchni został zastosowany środek ochrony roślin. Dlatego w projektowanym rozporządzeniu proponuje się wprowadzenie obowiązku złożenia przez rolnika rejestru zabiegów agrotechnicznych, który udokumentuje, na jakiej powierzchni został zastosowany biologiczny środek ochrony upraw. Proponuje się, aby rolnik przekazywał rejestr oraz dokument potwierdzającego nabycie środka ochrony roślin za pomocą systemu teleinformatycznego Agencji albo kierownikowi biura powiatowego Agencji.
W jaki sposób rolnik będzie mógł zgłaszać zwierzęta do ekoschematów?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami z marcowego rozporządzenia, punkty za realizację praktyki ‘Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt" przyznawane są jeżeli rolnik w okresie od dnia 1 kwietnia do dnia 30 września roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności, był posiadaczem zwierząt, co potwierdzają informacje zawarte w komputerowej bazie danych.
Ze względu na to, że w odniesieniu do zwierząt gatunków:
- jeleń szlachetny (Cervus elaphus),
- daniel (Dama dama),
- alpaka (Vicugna pacos),
- lama (Lama glama),
- osioł (Equus asinus)
- (Equus mule)
istnieją trudności w możliwościach ich znakowania zgodnego z obowiązującymi przepisami ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, konieczne jest wprowadzenie innej formy zgłaszania posiadania zwierząt tych gatunków.
Zasady rejestracji zwierząt w komputerowej bazie danych zostały określone w rozporządzeniu 2016/4294 i wykonane przepisami ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.
Jakie oznakowanie zwierząt będzie uznawane za prawidłowe?
Za właściwe oznakowanie zwierząt z rodziny:
- wielbłądowatych uznaje się te zwierzęta, które zostały oznakowane przy pomocy zwykłego kolczyka lub wszczepianego transpondera,
- jeleniowatych uznaje się te zwierzęta, które zostały oznakowane przy pomocy zwykłego kolczyka, wszczepianego transpondera lub tatuażu,
- koniowatych uznaje się te zwierzęta, które zostały oznakowane przy pomocy wszczepianego transpondera oraz posiadają unikalny dokument identyfikacyjny
Tym samym w przypadku wielbłądowatych obowiązującą formą znakowania jest wszczepiany transponder lub kolczyk, natomiast w przypadku jeleniowatych – dodatkowo tatuaż.
– W związku z tym, że dotychczas żaden z producentów środków identyfikacji dla zwierząt nie wyraził zainteresowania rozszerzeniem swojej oferty na środki identyfikacji dla jeleniowatych i wielbłądowatych, dopuszczonym prawem i dostępnym środkiem identyfikacji jeleniowatych pozostaje tatuaż, natomiast w przypadku wielbłądowatych w chwili obecnej nie są dostępne środki za pomocą, których posiadacze mogliby oznakować swoje zwierzęta, by możliwe było ich wpisanie do komputerowej bazy danych IRZ – napisano w uzasadnieniu rozporządzenia.
Jednocześnie ustawa o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt wskazuje terminy, w których posiadacze jeleniowatych i wielbłądowatych dokonują oznakowania utrzymywanych zwierząt i zgłaszają je do komputerowej bazy danych. Termin na zastosowanie środków identyfikacji jeleniowatych, nie dotyczy jednak przypadków, gdy zwierzęta te utrzymywane są w warunkach ekstensywnych i nie są przyzwyczajone do regularnego kontaktu z ludźmi. Wówczas jeleniowate podlegają identyfikacji dopiero przed opuszczeniem siedziby stada. W tym przypadku ustalenie liczby zwierząt jest możliwe jedynie na podstawie oświadczenia posiadacza.
Jakie rozwiązania zostaną zastosowane dla rolników, którzy mają nieoznakowane zwierzęta?
Mając na uwadze powyższe, a także fakt, że tatuaż w przypadku jeleniowatych często nie jest możliwy do zastosowania, z uwagi na ekstensywny chów tych zwierząt, w rozporządzeniu w sprawie ekoschematów należy wprowadzić rozwiązanie, polegające na umożliwieniu rolnikom składania oświadczenia o posiadaniu zwierząt, które nie zostały oznakowane, zgodnie z przepisami ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Dzięki temu, zwierzęta wskazane w oświadczeniu należące do gatunku:
- jeleń szlachetny,
- daniel,
- lama,
- alpaka,
- osioł
- muł
będą mogły być brane pod uwagę przy wyliczaniu obsady zwierząt, której spełnienie jest wymogiem w przypadku praktyki Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt.
W jaki sposób rolnicy będą mogli łączyć ekoschematy?
W projektowanym rozporządzeniu proponuje się zmianę, która umożliwi rolnikom realizującym zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone na gruntach objętych zobowiązaniem rolno-środowiskowoklimatycznym PROW, które nie zostały zadeklarowane we wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej ubieganie się o płatność do rolnictwa węglowego za realizację praktyk:
- "Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe",
- "Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia",
- "Zróżnicowana struktura upraw",
- "Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji",
- "Wymieszanie słomy z glebą",
- ubieganie się o płatność do integrowanej produkcji roślin do powierzchni gruntów ornych.
oprac. WK
