Ruszają kontrole u rolników. Co sprawdzą inspektorzy? [LISTA]

Ruszają kontrole rolników w zakresie BHP

Od 1 stycznia 2025 roku rolnicy będą kontrolowani przez Państwową Inspekcję Pracy. Jeśli nie będą przestrzegać BHP i prawa pracy, ARiMR zabierze im dopłaty bezpośrednie. To powiązanie dopłat z przestrzeganiem krajowych przepisów nazywa się warunkowością społeczną i narzuca je UE.

Co Państwowa Inspekcja Pracy skontroluje u rolnika?

Tygodnik Poradnik Rolniczy poprosił więc PIP, żeby wyjaśniła, co dokładnie będzie kontrolować u rolnika. Jak tłumaczy nam Główny Inspektorat Pracy sprawdzane będzie, czy warunki pracy są przejrzyste i przewidywalne, czy są spełnione środki zachęcające do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy i czy są spełnione minimalne wymagania w zakresie użytkowania przez pracowników sprzętu roboczego.

Rolnicy będą kontrolowani m.in. w obszarze przestrzegania przepisów BHP na podstawie dyrektywy 89/391/EWG o środkach zachęcających do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy. 

W tym zakresie kontroli u rolnika podlegać będą następujące zagadnienia:

• obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracodawcę
• obowiązek pracodawców do przyjmowania środków niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zapobiegania zagrożeniom oraz informowania i szkolenia 
• usługi w zakresie ochrony i profilaktyki: wyznaczenie jednego lub kilku pracowników do prowadzenia działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub zatrudnienie kompetentnych służb zewnętrznych 
• podjęcie przez pracodawcę środków dotyczących pierwszej pomocy, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników 
• obowiązki pracodawców w zakresie oceny stopnia zagrożeń w zakresie środków ochronnych i sprzętu ochronnego, rejestrowania i zgłaszania wypadków przy pracy 
• informowanie pracowników o zagrożeniach w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz o środkach ochronnych i zapobiegawczych 
• konsultacje i udział pracowników w dyskusjach na temat wszystkich kwestii związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy 
• pracodawca musi zapewnić pracownikom odpowiednie szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy 

Mateusz Rzemek, rzecznik prasowy GIP wyjaśnia Tygodnikowi Poradnikowi Rolniczemu, że w warunkowości społecznej nie są poruszone szczegółowe kwestie zagrożeń fizycznych, chemicznych i biologicznych, które występują w środowisku pracy rolniczej, a których zapobieganie określone jest w innych rozporządzeniach prawa krajowego. 

Kiedy PIP rozpocznie kontrole rolników?

Jak informuje Mateusz Rzemek, rzecznik prasowy GIP, kontrole Państwowej Inspekcji Pracy z zakresu warunkowości społecznej ruszą po wejściu w życie krajowych przepisów w tym zakresie. Nowelizacja ustawy o Planie Strategicznym jest już w trakcie prac legislacyjnych. Ministerstwo rolnictwa proponuje, by w 2025 r. ARiMR przekazał PIP dane rolników, których dotyczyć będzie warunkowość społeczna nie później niż w ciągu 7 dni od dnia wejścia w życie nowelizowanej ustawy, czyli niebawem. 

Ministerstwo rolnictwa zapewnia jednak, że "ze wstępnych oszacowań wynika, iż mechanizmem warunkowości społecznej zostanie objęta niewielka grupa beneficjentów składających wnioski i zatrudniających pracowników".

Kontrole rolników w zakresie BHP: na miejscu czy zdalnie?

Kontroli przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy nie można przeprowadzić zdalnie. Dlatego, jak tłumaczy GIP  kontrole będą odbywać się w gospodarstwach, które pobierają dopłaty bezpośrednie.

Państwowa Inspekcja Pracy będzie typowała rolników do kontroli na podstawie historii ich kontroli, wpływających skarg oraz przyjętych priorytetów kontrolnych PIP na dany rok. Dodatkowo wykorzystane zostaną dane zebrane przez ARiMR. 

Po wykonaniu kontroli u rolnika, PIP przekaże ARiMR, nie później niż do dnia 30 września każdego roku, informacje (zwierające dane osobowe) o rolnikach wytypowanych do kontroli oraz skontrolowanych, niezbędne do ustalenia wysokości kary. 

- Pozwoli to ARiMR na załatwianie spraw o przyznanie płatności z uwzględnieniem wyników przeprowadzonych przez PIP kontroli – tłumaczy resort rolnictwa w uzasadnieniu do nowelizowanej ustawy o Planie Strategicznym. 

Informacja przekazywana przez PIP ma dotyczyć stwierdzonych u danego rolnika niezgodności z wymogami warunkowości społecznej. Jeśli ARiMR otrzyma od PIP taką informację, ukarze rolnika zmniejszając mu dopłaty.

Jakie kary dla rolnika za za nieprzestrzeganie BHP?

Na razie nie wiadomo, jak dotkliwe będą kary. Określi to minister rolnictwa w drodze rozporządzenia. Natomiast zmniejszenie co do zasady wynosi 3 proc. całkowitej kwoty dopłaty bezpośrednich. W przypadku poważnych naruszeń zmniejszenie jest wyższe niż 3 proc. W przypadku powtarzającej się niezgodności zmniejszenie wynosi 10 proc., zaś w przypadku celowej niezgodności (umyślność) - co najmniej 15 proc. W przypadkach umyślnego i drastycznego nieprzestrzegania przepisów możliwe będzie całkowite wyłączenie z płatności. 

Natomiast rolnik nie poniesie kary z tytułu nieprzestrzegania wymogów warunkowości społecznej, jeżeli kara nie przekracza równowartości 100 euro. Wtedy ARiMR tylko powiadomi rolnika o stwierdzeniu niezgodności i o obowiązku podjęcia działania naprawczego w ustalonym terminie.

Dodatkowo nie będzie kar, jeśli niezgodność z wymogami warunkowości społecznej wynika z działania siły wyższej albo jest wynikiem nakazu wydanego przez organ publiczny.

Kamila Szałaj

Dopłaty bezpośrednie 2025

Dopłaty bezpośrednie 2025: niższe stawki i więcej kontroli. LISTA 12 zmian