Dwa nowe pakiety
Tymi nowymi pakietami są: pakiet 8. „Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk” oraz pakiet 9. „Retencjonowanie wody”. Pierwszy pakiet będzie mógł być realizowany na obszarach poza Natura 2000. Ma być on łatwiejszy dla rolników niż obecny pakiet 5, który dotyczy cennych siedlisk poza obszarami Natura 2000.
Pastwiska i łąki ekstensywne
Przewiduje się, że będzie to zobowiązanie roczne. Stawka dopłaty za TUZ będący w ekstensywnym użytkowaniu kośnym, kośno-pastwiskowym, pastwiskowym albo naprzemiennym wyniesie 838 zł/ha.
Do tego pakietu mogą przystąpić rolnicy, którzy mają zwierzęta (bydła domowe, bawoły domowe, kozy, owce i konie). Co najmniej 1 sztukę któregoś z wymienionych zwierząt trzeba posiadać w okresie od 15 marca do 30 września. Pod uwagę brane są zarejestrowane sztuki.
Na ekstensywnych TUZ rolnikowi nie wolno stosować komunalnych osadów ściekowych oraz środków ochrony roślin (chyba że miejscowo). Łąk i pastwisk nie można przeorywać, włókować i bronować. Zakaz ten na obszarach nizinnych obowiązuje między 1 kwietnia a 1 września, natomiast na obszarach wyżynnych i górskich od 15 kwietnia do 1 września. TUZ można nawozić azotem, ale w dawce nie większej niż 60 kg N/ha na rok.
Jeśli będzie to TUZ kośny należy wykonać dwa pokosy w roku w okresie między 1 czerwca a 30 września. Skoszoną biomasę trzeba usunąć nie później niż do 1 marca kolejnego roku. W sytuacji, gdy obszar zgłoszony do płatności jest większy niż 1 ha, 5–10% jego powierzchni; w obydwu pokosach, pozostawia się nieskoszoną.
Przy użytkowaniu kośno-pastwiskowym wystarczy, że rolnik skosi TUZ raz w roku. Powinien to zrobić w tym samym przedziale terminowym, jak przy użytkowaniu kośnym. Wymogi dotyczące terminu koszenia, zebrania i usunięcia skoszonej biomasy oraz pozostawienia nieskoszonego fragmentu działki są też takie same. Na obszarach nizinnych zwierzęta wypasa się od 1 maja do 15 października, a położonych wyżej od 20 maja do 1 października. W tym użytkowaniu obsada DJP wynosi od 0,3 DJP/ha do 1,5 DJP/ha TUZ.
Z kolei przy użytkowaniu pastwiskowym obsada powinna wynieść nie mniej niż 0,5 DJP/ha i nie więcej niż 2 DJP/ha. Zwierzęta powinny przebywać na pastwisku podobnie, jak w systemie kośno-pastwiskowym – od początku maja do połowy października. Rolnik zobowiązuje się tutaj do wykaszania niedojadów raz w roku nie później niż 31 października.
Dopłata za zalane lub podtopione TUZ
W ramach pakietu „Retencjonowanie wody”, płatność, tj. 260 zł/ha będzie przyznawana do gruntów, na których wystąpiło zalanie lub podtopienie. Będzie ono stwierdzane na podstawie danych udostępnianych Agencji przez IUNiG i uzyskiwanych z wykorzystaniem monitoringu satelitarnego. Z tej płatności będą mogli skorzystać tylko ci rolnicy, którzy mają grunty, na których realizują zobowiązania z pakietu 4. (cenne siedliska na Naturze 2000) i pakietu 5. (cenne siedliska poza Naturą 2000, wyłączając wariant. 4.3. i 5.3. (czyli muraw) lub pakietu 8. („Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk”). Trudno, aby rolnik ubiegający się o przyznanie tej płatności wiedział w momencie składania wniosku o przyznanie płatności, który grunt i w jakim rozmiarze zostanie zalany lub podtopiony, dlatego we wniosku nie będzie on deklarował działek rolnych objętych zobowiązaniem, ale tylko chęć przystąpienia do tego pakietu.
Zalanie lub podtopienie jest tutaj rozumiane jako wysycenie profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80%, przez co najmniej 12 następujących po sobie dni w okresie od 1 maja do 30 września. Jak już wspomniano, aby rolnik otrzymał za nie płatności, powinny one wystąpić na działkach rolnych, na których realizowane jest zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach pakietu 4., 5. lub 8., z wyłączeniem wariantu 4.3. lub 5.3.
Mulczowanie międzyplonów dozwolone
Co zapewne ucieszy rolników, w pakietach: 1. „Rolnictwo zrównoważone” oraz 2. „Ochrona gleb i wód”, w tym roku znosi się zakaz mulczowania międzyplonów. Dotychczas w okresie jesienno-zimowym zabronione były wszelkie zabiegi agrotechniczne na polach obsianych międzyplonem. Obecnie ze względu na wydłużenie okresu wegetacyjnego, rośliny wysiane jako międzyplon osiągają jesienią dużą masę, co utrudnia uprawę rośliny następczej. Uznano więc, że mulczowanie (ścięcie, rozdrobnienie i pozostawienie na polu masy roślinnej jako okrywy ochronnej, bez naruszania struktury gleby) wykonane późną jesienią zapewnia ochronę i wzbogacenie gleby. Tak więc w obu pakietach, zakaz wznawiania na międzyplonach zabiegów agrotechnicznych przed dniem odpowiednio 15 lutego i 1 marca nie będzie dotyczył mulczowania. Co ważne: powyższa zmiana będzie miała zastosowanie do zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych, które rozpoczną się w 2022 r. oraz zobowiązań podjętych wcześniej i kontynuowanych w tym roku.
Nowe rasy zachowawcze
Do katalogu ras wspieranych w ramach pakietu 7. „Zachowanie zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie” dodano polską owcę górską i białogłową owcę mięsną oraz kozę kazimierzowską i sandomierską. Instytut Zootechniki przygotował nowe programy ochrony dla tych ras. W przypadku owiec wymagana minimalna liczebność owiec matek dla tych ras wynosi co najmniej 15 sztuk, a kóz 3 sztuki. Zmiany dotyczą nowych zobowiązań.
Ponadto w tegorocznej kampanii naboru wniosków tzw. warianty „ptasie” tj. 4.8. – 4.11. pakietu 4. „Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000” będą mogły być realizowane nie tylko na działkach rolnych położonych na wyznaczonych obszarach specjalnej ochrony ptaków (OSO), ale na całych obszarach Natura 2000.
Magdalena Szymańska
fot. M. Szymańska
