ARiMR przyjmuje wnioski na dopłaty do lasów
Między 1 czerwca a 31 lipca rolnicy, którzy mają las, oraz tacy, którzy chcieliby zalesić lub zadrzewić swoje grunty rolne, będą mogli składać wnioski w Agencji o unijne dofinansowanie. Ze względu na to, że łączy się ono z przygotowaniem kilku dokumentów, nie warto zwlekać z podjęciem decyzji. Jest to oferta szczególnie dla tych, którzy użytkują słabe ziemie, mają problemy ze szkodami łowieckimi oraz chcą mieć więcej drzew na terenie gospodarstwa albo mają już grunty leśne.
Na co dopłaty do istniejących lasów?
Dla prywatnych właścicieli lasów, w sytuacji gdy drzewostan ma minimum 11 i nie więcej niż 60 lat, przewidziano pomoc na zwiększanie bioróżnorodności. Mogą oni ubiegać się o pieniądze na:
- przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez wprowadzenie drugiego piętra w drzewostanie,
- dolesianie luk lub odnowienie uszkodzonego drzewostanu,
- wprowadzenie podszytu,założenie remizy lub strefy ekotonowej,
- cięcia pielęgnacyjne,
- zabiegi ochronne przed zwierzyną.
Stawki pomocy podajemy w tabeli 1. Jeśli rolnik ma np. kilkunastoletni las o powierzchni 0,8 ha położony w warunkach korzystnych, na wykonanie cięć pielęgnacyjnych na całej powierzchni może otrzymać 1253 zł, a jeśli chciałby na połowie lasu odnowić uszkodzony drzewostan – 6554 zł.
Oto jakie są stawki dotacji na zwiększanie bioróżnorodności lasów prywatnych:
- Wprowadzenie drugiego piętra w drzewostanie:
- Na gruntach w warunkach korzystnych - 13 026 zł/ha;
- Na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12° - /14 052 zł/ha.
- Dolesianie luk lub odnowienie drzewostanu uszkodzonego:
- Na gruntach w warunkach korzystnych - 16 385 zł/ha;
- Na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12° - 18 103 zł/ha.
- Zróżnicowanie struktury drzewostanu przez wprowadzenie podszytu
- Na gruntach w warunkach korzystnych - 8385 zł/ha;
- Na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12°- 9026 zł/ha
- Założenie remizy - 2588 zł/inwestycję (0,1 ha);
- Założenie strefy ekotonowej - 11 986 zł/ha
- Cięcia pielęgnacyjne:
- Na gruntach w warunkach korzystnych - 1566 zł/ha;
- Na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12° - 2295 zł/ha.
- 7. Zabiegi ochronne przed zwierzyną:
- zabezpieczenie repelentami - 1708 zł/ha;
- zabezpieczenie osłonkami - 2362 zł/ha;
- zabezpieczenie wełną owczą - 944 zł/ha;
- zabezpieczenie 3 palikami - 2210 zł/ha;
- ogrodzenie siatką metalową o wysokości co najmniej 2 m - 19,7 zł/m.b.
Dopłaty na zalesienie: najpierw inwestycja, potem zwrot
Dla rolników, którzy chcą zasadzić las, co wiąże się z przekształceniem gruntu rolnego w leśny, przewidziano dofinansowanie na zalesianie. Natomiast dla tych, którzy chcą posadzić drzewa na gruntach, na których prowadzą i będą prowadzić działalność rolniczą – wsparcie na tworzenie zadrzewień śródpolnych lub zakładanie systemów rolno-leśnych.
W przypadku inwestycji w istniejące już lasy podstawą ubiegania się o pomoc jest tzw. plan inwestycji, a pozostałych rodzajów pomocy – plan zalesienia. Wniosek o sporządzenie tego planu wraz z niezbędnymi dokumentami składa się do nadleśnictwa. Nadleśniczy wykonuje go bezpłatnie.
Po złożeniu wniosków i wymaganych załączników Agencja ma czas na ich weryfikację do 1 października. Postanowienie o spełnieniu warunków przyznania wsparcia jest wydawane do 8 października. Na wykonanie inwestycji jest czas do 1 czerwca 2025 r. Jej wykonanie należy potwierdzić w Agencji, składając do 9 czerwca stosowne oświadczenie. Agencja wydaje decyzję w sprawie przyznania pomocy do 60 dni. Wypłata pieniędzy następuje po 30 dniach od wydania pozytywnej decyzji.
Jednorazowe wsparcie i premia zalesieniowa
Za posadzenie lasu, wykonanie zadrzewień śródpolnych oraz posadzenie drzew i krzewów na gruntach rolnych otrzymuje się jednorazowe wsparcie obejmujące wykonanie nasadzeń oraz zabezpieczenie przed zniszczeniem oraz wieloletnie premie, które są zróżnicowane (patrz tabela 2.).
Rolnicy, którzy wystąpią o pomoc na posadzenie lasu, oprócz wskazanego jednorazowego wsparcia otrzymają:
-
przez 5 lat – premię pielęgnacyjną, która rekompensuje poniesione dodatkowe koszty prac pielęgnacyjnych w nowo założonych uprawach leśnych oraz na gruntach zalesionych w wyniku sukcesji naturalnej;
-
przez 5 lat – premię zalesieniową do gruntów zalesionych w wyniku sukcesji naturalnej, która rekompensuje utracony dochód wynikający z podjętego zobowiązania do utrzymania tego zalesienia;
-
przez 12 lat – premię zalesieniową do zalesionych gruntów rolnych, która rekompensuje utracony dochód z działalności rolniczej.
Z kolei za wykonanie zadrzewień śródpolnych, oprócz jednorazowego wsparcia, przyznawana jest jedynie pięcioletnia premia – naliczana już w pierwszym roku. Ma ona zrekompensować dodatkowe koszty prac pielęgnacyjnych nowo założonych zadrzewień i utraconych dochodów z działalności rolniczej. Podobnie jest w przypadku utworzenia systemów rolno-leśnych. Tutaj pięcioletnia premia, liczona także od pierwszego roku, oprócz wydatków na pielęgnację posadzonych drzew i krzewów, ma zrekompensować utracony dochód z działalności rolniczej na skutek wprowadzenia nasadzeń.
Wniosek o przyznanie premii pielęgnacyjnej i zalesieniowej, premii z tytułu zadrzewień oraz premii z tytułu systemów rolno-leśnych składa się co roku do ARiMR w terminie składania wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich, tj. od 15 marca do 15 maja (wspólny wniosek z płatnościami bezpośrednimi i innymi działaniami obszarowymi), za pośrednictwem aplikacji eWniosekPlus.
Połączenie dopłat do lasów z dopłatami bezpośrednimi
Decydując się na założenie lasu, trzeba mieć na uwadze, że najpóźniej w piątym roku od założenia uprawy leśnej trzeba przekwalifikować zalesiony grunt rolny na leśny. O przekwalifikowaniu decyduje starosta, który dokonuje oceny przydatności uprawy, biorąc pod uwagę stopień pokrycia powierzchni uprawy oraz jej przydatność hodowlaną. Uprawy przekwalifikowane traktowane są jako las w rozumieniu przepisów ustawy o lasach. Jeśli do zalesienia zostały przeznaczone grunty, na które przysługiwały płatności bezpośrednie w 2008 r. do momentu przekwalifikowania gruntu rolnego na leśny, mogą zostać objęte płatnościami bezpośrednimi, o ile spełnione będą warunki ich przyznania.
Warto także zaznaczyć, że możliwość przyznania płatności bezpośrednich istnieje również zarówno do gruntów, na których zostało wykonane zadrzewienie, jak i do gruntów, na których został założony system rolno-leśny. Tutaj nie ma obowiązku przekwalifikowania gruntów. Zadrzewienia i systemy rolno-leśne nie ograniczają zatem sięgania po dopłaty, a rolnikom, którzy są objęci obowiązkiem spełniania warunkowości, wręcz je ułatwiają.
Sadzenie lasu - nawet 22 tys. zł dotacji w pierwszym roku
Zalesienia mogą być wykonywane na gruntach wykazanych w ewidencji gruntów i budynków jako grunty rolne – grunty orne lub sady. Grunty muszą być przeznaczone do zalesienia w dokumentach planistycznych gminy. Powierzchnia do zalesienia powinna wynosić co najmniej 0,1 ha przy szerokości większej niż 20 m, chyba że grunt graniczy z lasem lub obszarem zalesionym. Las można posadzić, zachowując dwumetrową odległość od granicy sąsiada. Tę powierzchnię wlicza się do premii pielęgnacyjnej i premii zalesieniowej, ale nie wlicza się do wsparcia na zalesianie.
W ramach wsparcia zalesienia można ubiegać się także o pomoc do gruntów z sukcesją naturalną, jeśli wyrosłe w sposób naturalny drzewa i krzewy nie są starsze niż 30 lat.
Załóżmy, że rolnik chce zalesić hektar gruntu rolnego położony w warunkach korzystnych. W pierwszym roku po wykonaniu zalesienia otrzyma 22 441 zł, tj.:
-
na wykonanie nasadzeń – 16 059 zł,
-
pieniądze na zabezpieczenie – 6382 zł, w tym 4925 zł za zabezpieczenie poprzez grodzenie siatką metalową 0,4 ha (około 250 m siatki) oraz 1457 zł za zastosowanie repelentów na 0,6 ha.
Między 2. a 5. rokiem od wykonania nasadzenia co roku otrzyma 2815 zł, w tym premię pielęgnacyjną (1377 zł/rok) i zalesieniową (1438 zł/rok). Przez kolejnych 7 lat przysługuje premia zalesieniowa w wysokości 1438 zł/rok.
Jakie warunki dotacji na zadrzewienia na gruntach ornych?
Aby wystąpić o pomoc na wykonanie zadrzewień, należy mieć na uwadze, że mogą być wykonywane na gruntach ornych. Wspierane są zadrzewienia o:
-
powierzchni co najmniej 0,1 ha i nie większej niż 0,5 ha,
-
szerokości do 20 m, a w przypadku zadrzewienia jednorzędowego 4 m.
Podobnie jak w przypadku zalesienia, wykonując zadrzewienia, należy uwzględnić odległość 2 m od granicy z działką sąsiada. Tę powierzchnię wlicza się do premii, ale nie wlicza do wsparcia na zadrzewienie. Od razu po posadzeniu drzew i krzewów należy je zabezpieczyć i kontynuować ochronę przez minimum 5 lat od posadzenia – w przypadku siatki lub co najmniej 3 lata – w przypadku pozostałych form zabezpieczenia.
Przeznaczając np. 0,3 ha na zadrzewienia, można otrzymać w pierwszym roku łącznie 4738 zł:
- wsparcie na nasadzenia – 3268 zł,
- pomoc na ochronę przed zniszczeniem (wybierając replementy) – 512 zł,
- premię na pielęgnację i utrzymanie zadrzewień – 748 zł/ha,
- płatności bezpośrednie – około 210 zł, tj. PWD – około 150 zł, płatność redystrybucyjna – około 60 zł.
W kolejnych 4 latach pozostanie mu premia pielęgnacyjna (748 zł) oraz dopłaty bezpośrednie (około 210 zł), tj. łącznie około 950 zł, a później już tylko dopłaty.
Jakie dotacjie na systemy rolno-leśne?
Systemy rolno-leśne zakłada się zarówno na gruntach ornych, jak i trwałych użytkach zielonych, na których jest prowadzona działalność rolnicza, z wyłączeniem TUZ na Naturze 2000. Do płatności kwalifikuje się powierzchnia minimum 0,1 ha. Zarówno w przypadku systemów rolno-leśnych na gruntach ornych, jak również na TUZ odległość między drzewami lub krzewami powinna wynosić zawsze co najmniej 3 m, a nasadzeń od granicy z sąsiadem – podobnie jak w pozostałych działaniach – co najmniej 2 m.
Warto posadzić optymalną liczbę drzew lub krzewów, tj. 200 szt./ha, dzięki czemu uniknie się ewentualnych sankcji za niedochowania minimalnej liczby nasadzeń. Wymagana liczba drzew lub krzewów wynosi minimum 150 szt./ha i maksimum 250 szt./ha. Również tutaj obowiązkowa jest ochrona nasadzeń. Powinno się ją utrzymywać przez 3 lata.
Jednorazowym wsparciem oraz premią objęty jest zarówno obszar pod nasadzeniami drzew lub krzewów, jak również grunt pomiędzy rzędami drzew lub krzewów na gruntach ornych i TUZ.
Załóżmy, że rolnik decyduje się założyć system rolno-leśny na 2 ha łąki. W pierwszym roku otrzyma łącznie 9176 zł, tj.:
- jednorazowe wsparcie na założenie systemów rolno-leśnych – 6184 zł,
- ochronę przed zniszczeniem (wybiera repelenty) – 1132 zł,
- premię na pielęgnację i utrzymanie systemu rolno-leśnego – 600 zł,
- płatności bezpośrednie –około 1260 zł, tj. PWD – około 900 zł, płatność redystrybucyjna – około 360 zł.
W kolejnych 4 latach pozostanie mu premia pielęgnacyjna (600 zł) oraz dopłaty bezpośrednie (około 1260 zł), tj. łącznie 1860 zł/ha, a później już tylko dopłaty.
Magdalena Szymańska
