Jak się zmienią emerytury rolnicze z KRUS w 2023 roku?

Ile wyniesie składka na ubezpieczenie?

Wysokość miesięcznej składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie w I kwartale 2023 roku wyniesie 60 zł. Jest to kwota za podlegającego ubezpieczeniu przez cały miesiąc rolnika, małżonka, domownika i pomocnika rolnika. Jeżeli rolnik, małżonek lub domownik objęty jest tym ubezpieczeniem na wniosek wyłącznie w zakresie ograniczonym, należna składka wynosi 20 zł miesięcznie.

Ile wyniesie rolnika składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe?

Natomiast podstawowa miesięczna składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe za rolników, małżonków i domowników w I kwartale 2023 roku wyniesie 108 zł. Tym samym łącznie z ubezpieczeniem zdrowotnym składka do KRUS za rolnika, jego małżonka oraz domownika wynosi 504 zł za kwartał.

Ponadto rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 50 ha przeliczeniowych płacą składkę dodatkową za siebie oraz małżonków, która jest na poziomie:

• 130 zł dla gospodarstw do 100 ha przeliczeniowych użytków rolnych,

• 260 zł dla gospodarstw powyżej 100 do 150 ha przeliczeniowych użytków rolnych,

• 390 zł dla gospodarstw powyżej 150 do 300 ha przeliczeniowych użytków rolnych,

• 521 zł dla gospodarstw powyżej 300 ha przeliczeniowych użytków rolnych.

Składka dodatkowa nie dotyczy domowników rolnika.

Z kolei rolnik lub jego małżonek, który oprócz gospodarstwa rolnego prowadzi działalność gospodarczą, uiszcza do KRUS podwójną składkę podstawową, tj. 216 zł/miesiąc. Po dodaniu ubezpieczenia zdrowotnego jest to 828 zł kwartalnie. Jeśli powierzchnia gospodarstwa jest wyższa niż 50 ha przeliczeniowych, do tego dochodzi jeszcze składka dodatkowa.

Wyższe składki – lepsza emerytura

Jest już gotowy projekt zmiany ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, według którego rolnicy posiadający gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 50 ha przeliczeniowych otrzymają za każdy rok płacenia wyższej składki dodatek do emerytury rolniczej z tytułu opłacania wyższej składki. Wyniesie on 0,5% emerytury podstawowej. Taki dodatek będzie przysługiwał także osobom, które opłacają podwójną składkę na ubezpieczenie emerytalno-rentowe z tytułu prowadzenia oprócz gospodarstwa działalności gospodarczej.

Przepisy dotyczące wyższego świadczenia emerytalnego dla osób opłacających wyższą składkę na ubezpieczenie emerytalno-rentowe wchodzą w życie dwa tygodnie po ogłoszeniu ustawy.

Osoby, które w dniu wejścia nowelizacji ustawy będą w trakcie ustalania prawa do świadczeń i ich indywidualnego wymiaru i nie będą miały jeszcze decyzji, otrzymają emeryturę wyliczoną już na nowych zasadach.

Natomiast osoby, które nabyły prawo do emerytury przed wejściem w życie nowelizacji, będą miały ustalone prawo do dodatku w terminie maksymalnie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji. Przyznanie dodatku do emerytury z tytułu opłacania podwójnej lub dodatkowej składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe wymaga bowiem, oprócz konieczności dostosowania systemów informatycznych, manualnej weryfikacji przez pracowników organu rentowego okresów podlegania ubezpieczeniu. Pracownicy muszą przenieść informacje o osobach opłacających składki, z tytułu których będzie przysługiwał dodatek do emerytury rolniczej, do systemu obsługującego przyznawanie i wypłatę świadczeń.

Waloryzacja jak w ZUS

Projekt nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników zmienia także podejście do waloryzacji rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych. Proponowana zmiana sprowadza się do powiązania wysokości emerytury podstawowej z wysokością najniższej emerytury określonej w przepisach emerytalnych. Jest to ważne dlatego, że podstawę wymiaru rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych stanowi emerytura podstawowa, która jest znacząco niższa od najniższej emerytury. Obecnie emerytura podstawowa jest na poziomie 1084,58 zł, a najniższa wynosi 1338,44 zł. Po zmianie, ma ona być równa kwocie 90% minimalnej emerytury wypłacanej z ZUS. 

- Dziś kwoty emerytur z KRUS i ZUS są różne. Po marcowej waloryzacji w 2022 r. rolnicza emerytura podstawowa wynosi 1084,58 zł, a minimalna emerytura z ZUS – 1338,44 zł brutto. Oznacza to różnicę 253,86 zł - wyjaśnia minister rolnictwa Henryk Kowalczyk.

Dzięki nowemu rozwiązaniu, zmieni się sposób waloryzacji rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych, przez powiązanie wysokości emerytury podstawowej w KRUS z wysokością najniższej emerytury z ZUS.

W 2023 r. emerytura minimalna z ZUS miałaby wzrosnąć do 1588,44 zł. Dzięki temu emerytura podstawowa z KRUS wynosić będzie 1430 zł (90% minimalnej emerytury wypłacanej z ZUS).

Przyjęte przepisy gwarantują, że emerytura rolnicza (po 25 latach opłacania składek) nie będzie niższa od najniższej emerytury wypłacanej z ZUS.

Ponadto, możliwe będzie uzyskiwanie dodatku do emerytur rolniczych. Zapewniał to będzie mechanizm rekompensujący opłacanie podwójnej oraz dodatkowej składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe z tytułu:

• prowadzenia – oprócz działalności rolniczej – dodatkowo  pozarolniczej działalności gospodarczej;
• prowadzeniem działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych o powierzchni powyżej 50 ha.

Rehabilitacja i regeneracja

Osoby ubezpieczone w KRUS czeka jeszcze jedna zmiana. Od 1 stycznia 2023 roku Kasa będzie mogła kierować rolnika, który ukończył aktywność zawodową w gospodarstwie rolnym i pobiera świadczenie emerytalne, na rehabilitację leczniczą, natomiast osoby ubezpieczone będące opiekunami osób niepełnosprawnych – na turnusy regeneracyjne.

Opiekunem osoby niepełnosprawnej jest osoba, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik lub domownik i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej lub pracy w gospodarstwie rolnym w związku z nabyciem prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna przez okres pobierania tego świadczenia albo zasiłku – do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego.

Kasa planuje w 2023 roku skierować na turnusy rehabilitacji leczniczej oraz na turnusy regeneracyjne odpowiednio około 600 rolników emerytów oraz 600 opiekunów osób niepełnosprawnych.

Magdalena Szymańska
fot. arch. red.