Jest to działanie, które w pewnym stopniu zastępuje renty strukturalne, ale bardzo różni się od tamtej pomocy.
Po pierwsze, jest skierowane tylko do rolników prowadzących małe gospodarstwa, po drugie pomoc jest wypłacana jednorazowo. Po trzecie natomiast, przeznaczona co prawda dla tych, którzy zaprzestaną prowadzenia działalności rolniczej i zostaną wyłączeni z KRUS, ale nie tylko tych, którzy przechodzą na emerytury.
Jak liczyć wysokość pomocy?
Wysokość pomocy stanowi 120% rocznej płatności, do której rolnik kwalifikuje się w ramach systemu dla małych gospodarstw. Premia naliczana jest od daty trwałego przekazania gospodarstwa rolnego do 31 grudnia 2020 roku. Jeśli więc rolnik przekaże trwale gospodarstwo w tym roku i złoży wniosek o wsparcie z tego tytułu otrzyma:
- za ten rok część 120% rocznej płatności przyznanej w ramach systemu dla małych gospodarstw przypadającą na okres od daty przekazania gospodarstwa do końca roku. Kwotę tę wylicza się, mnożąc 120% rocznej płatności przez wartość otrzymaną w wyniku podzielenia liczby dni pozostałych do końca roku przez 365,
- za 2019 r. oraz za 2020 r. – 120% rocznej płatności przyznanej w ramach systemu dla małych gospodarstw.
Zakładając więc, że rolnik otrzymuje płatność dla małych gospodarstw w wysokości 1250 euro (pomoc to 120% czyli 1500 euro) a gospodarstwo przekaże 30 września br., za ten rok z opisanego działania otrzymałby ok. 382 euro (1500 euro x (93/365)), czyli ok. 1643 zł. Za kolejne lata natomiast ok. 6450 zł na rok. Łącznie więc z unijnego wsparcia za przekazanie gospodarstwa mógłby otrzymać jednorazowo ok. 14 543 zł.
Dla kogo wsparcie?
Nie jest to powalająca kwota, ale w sytuacji, gdy o wsparcie wystąpiłby rolnik, który i tak przechodzi na emeryturę i przekazuje gospodarstwo następcy, może warto po nią sięgnąć.
Trzeba jednak uważać: osoba, która przekaże gospodarstwo, ale brakuje jej jeszcze lat ubezpieczenia w KRUS do emerytury i chciałaby być objęta społecznym ubezpieczeniem rolniczym jako domownik, nie może wystąpić o wsparcie. Wynika to z warunków, jakie stawia się beneficjentowi opisywanego wsparcia.Po przekazaniu gospodarstwa rolnego osoba taka nie może podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników w KRUS. Ponadto należy podkreślić, iż opisywana pomoc jest przeznaczona dla osób fizycznych, które:
- są pełnoletnie i wpisane do ewidencji producentów,
- uczestniczą w systemie dla małych gospodarstw, który jest częścią płatności bezpośrednich,
- przekażą innemu rolnikowi w sposób trwały posiadane gospodarstwo rolne, w tym zwierzęta gospodarskie,
- nie będą prowadziły działalności rolniczej co najmniej przez 5 lat, licząc od dnia przekazania gospodarstwa rolnego.
Warunek trwałego przekazania gospodarstwa rolnego będzie spełniony, jeżeli zostaną przekazane wszystkie grunty rolne oraz zwierzęta gospodarskie. Chodzi o te będące zarówno przedmiotem odrębnej własności przekazującego, jak również współwłasności. Oznacza to, że wnioskodawca zobowiązany jest do przekazania gruntów rolnych, których jest jedynym właścicielem, a także współwłaścicielem z małżonkiem lub z innymi osobami.
Rolnik może jednak pozostawić sobie do użytkowania ziemię rolną o powierzchni nieprzekraczającej 0,5 ha. Działalność rolnicza prowadzona na tej ziemi może służyć jedynie zaspokajaniu potrzeb własnych oraz pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.
- Rolnik, który chce skorzystać z unijnego wsparcia na przekazanie małego gospodarstwa, nie może być ubezpieczony nadal w KRUS
Przekazanie gospodarstwa w sposób trwały oznacza również, iż powinno się ono odbyć na podstawie umowy sprzedaży albo darowizny zawartej w formie aktu notarialnego. Gospodarstwo należy przekazać w ciągu 90 dni od otrzymania decyzji o przyznaniu pomocy.
Komu przekazać?
Warto zwrócić uwagę, iż gospodarstwo powinno być przekazane innemu rolnikowi, który zobowiąże się do prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie utworzonym w wyniku powiększenia przez minimum 5 lat.
Warunkiem koniecznym do przyznania pomocy jest, by powierzchnia gospodarstwa utworzonego po przejęciu gruntów od wnioskodawcy, była równa co najmniej średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w kraju, czyli 10,65 ha.
Natomiast w województwach, w których średnia powierzchnia gruntów rolnych jest mniejsza niż średnia krajowa, utworzone gospodarstwo musi osiągnąć powierzchnię co najmniej średniej wojewódzkiej. Tak jest w województwach: lubelskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, śląskim i świętokrzyskim.
Przy ustalaniu powierzchni gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego przejmującego, sumuje się powierzchnię gruntów będących:
- własnością,
- współwłasnością małżeńską,
- użytkowaniem wieczystym,
- dzierżawą z ZWRSP lub od jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta na czas nieoznaczony lub na co najmniej 6 lat (licząc od dnia złożenia wniosku o pomoc),
- inną dzierżawą, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta w formie aktu notarialnego lub z datą pewną na okres co najmniej 6 lat (licząc od dnia złożenia wniosku o pomoc).
Kryterium powierzchniowe w praktyce blokuje skorzystanie ze wsparcia gospodarzom, którzy mają bardzo małe gospodarstwa (poniżej średniej wojewódzkiej) i chcieliby je przekazać następcom nieposiadającym ziemi. Wsparcie to można jednak potraktować jako pewien zastrzyk gotówki dla tych rolników, którzy przekazali w przeszłości część gruntów następcom. Młodzi skorzystali z premii dla młodego rolnika, rodzice zostawili sobie część gruntów, bo brakowało im lat do emerytury, a teraz osiągnęli już wiek emerytalny.
O wsparcie mogą wnioskować też dwuzawodowcy, czyli rolnicy, którzy pracują zawodowo poza rolnictwem, opłacają składki w ZUS i chcą zrezygnować z zajmowania się gospodarstwem. Nie ma tutaj bowiem wymogu, aby wnioskodawca był ubezpieczony w KRUS.
Pomoc przysługuje według kolejności ustalonej na podstawie liczby przyznanych punktów. Pod uwagę brana jest:
- powierzchnia przekazywanego gospodarstwa – im większe gospodarstwo, tym więcej punktów (gospodarstwo do 3 ha –1 pkt; 3 do 6 ha – 3 pkt.; powyżej 6 ha – 5 pkt.);
- powierzchnia gospodarstwa rolnego przejmującego gospodarstwo od wnioskodawcy – preferowane są gospodarstwa mniejsze (gospodarstwo do 5 ha – 3 pkt.; 5 do 10 ha – 2 pkt.; powyżej 10 ha – 1 pkt);
- informacja, czy gospodarstwo przekazane jest młodemu rolnikowi, jeżeli tak jest – wniosek otrzymuje 3 pkt.
Minimalna liczba punktów uprawniająca do uzyskania pomocy wynosi 2. Wnioski składa się w biurze powiatowym ARiMR.
Magdalena Szymańska
